Bio - evolutieleer - Deel 1

boek uitgebracht door Darwin

boek uitgebracht door Darwin

on the origin of species by means of natural selection

neodarwinisme

wetten van Mendel + nieuwe inzichten DNA zorgen voor synthetische evolutietheorie

creationisme

scheppingsverhaal

Intelligent Design

iets complex moet door iets nog complexer gemaakt worden (oog en camera)

Linneaus

grondlegger taxodermie

generatio spontanea

spontaan ontstaan van het leven (Grieken dachten dit over bijen)

catastrofetheorie

evolutie gebeurd dr catastrofen (bv dinos)

theologie vs filosofie

vragen/onderzoeken van religie vs levensvragen

aanwijzingen voor evolutie (5)

• fossielenleer / paleontologie

• embryologie

• vergelijkende anatomie

• moleculaire biologie

• biogeografie

C14 datering (yes again)

• levend organisme neemt tijdens leven C12/c14 verhouding op (zelfde als atmosfeer)

• dood→ C14 w omgezet (langzaam) naar N14

  • we meten hoeveel C14 over = data

  • NA ATOOMBOMMEN NIET MOGELIJK

orthogenetische reeksen

geheel van verschijningsvormen / fossielen die (als ze chronologisch gerangschikt worden) een geleidelijke ontwikkeling vertonen naar hun huidige vorm (paarden, olifanten…)

evolutie olifant

boven en onderlip langer, slagtanden ontw zich verder + verschil in oren (Afrika grote oren om af te koelen , Azie kleine oratjes want regenwoud)

overgangsvormen

fossielen die een overgangsvorm vormen tussen verschillende klassen van gewervelde dieren

overgang vis - amfibie (2)

• kwastvinnige vissen = Coelacanth- (van poel naar poel)

• met ledematen (eerste amfibie) =- Ichtyostega

overgang reptiel - vogel

archeopteryx

• eig reptielen : staart klauwen

• eig vogels: pluimen, vleugels

paleontologie

fossielenleer

• overgangsvormen

• orthogenetische reeksen

embryologie

versch diergroepen hebben een grote overeenkomst

• aanleg chorda

• aanleg tanden bij alle gewervelde dieren

vergelijkende anatomie (2)

gelijkaardige bouwplannen => dus van gemeenschappelijke voorouder afkomstig

• homologe organen

• rudimentaire organen

homologe organen

een vroeger type of een gemeenschappelijke vorm waaruit verschillende vormen geevolueerd zijn

rudimentaire organen

embryonaal aangelegde organen die niet volledig ontwikkeling of geen functie meer hebben

(bv. bekkengordel walvis, niet-ontw achterpoten python, staartbeentje, knipvlies)

moleculaire biologie

dezelfde:

bouwdstenen, stofwisselingreacties, biosynthese van nucleotiden en eiwitten, genetische code geldt voor alle organismen

biogeografie

noordelijk halfgrond → minder verschillen want later uiteen gegaan (continentendrift)

kangoeroe’s / buideldieren

enkel in Au overleeft why?

zijn lagere zoogdieren (aplacentale/ geen moederkoek, dus zwakke periode int leven) en op de andere continenten ontw er zich hogere zoogdieren deze waren concurrenten, in Au gebeurde dit niet so they could keep doing their thing

buideldieren: kangoeroe, wombat, vliegende eekhoorn, Tasmaanse duivel…

Lamarck

individueel verworven aanpassingen kunnen door de nakomelingen geerfd worden

Darwin (3)

1. variatie

   1. er is varriatie in elke soort (bv giraf met langere nek)

2. struggle for life

   1. vechten om te overleven bv droge periodes

3. survival of the fittest

   1. de sterkste overleeft + plant voort en zet zijn genen voort

2 + 3 is natuurlijke selectie

Ontstaan van het leven (proef van Miller)

water+ methaan en ammoniak onder hoge temp en elktrische ontladingen → organische stoffen ontstonden uit anorganische stoffen

(bliksem + uv straling = organische moleculen = ingwikkeldere eiwitachtige verbindingen)

Synthetische evolutie theorie (4)

= neodarwinisme

• hergroepering van genen

• mutaties

• natuurlijke selectie

• isolatie

hergroepering van genen

= recombinatie van genen

tijdens meiose willekeurige rangschikken van chr.paren op middenvlak => alle afstammelingen verschillend

Mutaties

wijzigingen genotypen → soms beter voor bv aanpassingen milieu → verspreiden hun nieuw genotypen en kan leiden tot nieuwe rassen/soorten

natuurlijke selectie (neo darwinisme)

voordelige gencombinaties/gunstige mutaties zijn succesvoller

• insecticiden zorgt voor resistentie

• ziekenhuisbacterie

Isolatie (5)

• geografische

• ethologische

• ecologische

• morfologische

• seizoensgebonden

geografische isolatie

populatie gescheiden door barriere bv zee, rivier, berg…

• olifanten (azie vs Afrika)

• huismus (Eu VS US → andere kleur)

• etc

Ethologische isolatie

vershillend gedrag → oorspronkelijke geslachtspartners reageren niet meer

• verschillende zangpatronen (TsjifTsjaf, Fitis)

Ecologische isolatie

ander habitat/leefgebied = nieuwe niche = nieuw voedingspatroon etc

• purperslakken Voet/zuignaap groot aan de zee anders niet (golven)

Morfologische isolatie

vorm verandering → ver. in vlekken patroon lieveheersbeestjes / ogen vlinders

seizoensgebonden isolatie

bruine kikker (maart)

groene kikker (mei)