Studied by 3 people
gwneud penderfyniad moesol
moesoldeb berthynol ac aabsoliwt, cydwybod, rhinweddau a phechod
moesoldeb absoliwt
credu bod yna ffordd gywir i ymateb i gyfyng-gyngor moesol, a all ei gymhwyso at bob sefyllfa heb ystyried diwylliant, traddodiad crefyddol, amser neu oedran. e.e. crynwr a Chatholigion
moesoldeb berthynol
credu bod ymatebion gwahanol yn gallu’u cymhwyso at wahanol sefyllfaoedd. e.e Protestaniaid
cydwybod
cydwybod yn helpu asesu dewisiadau cywir i’w gwneud mewn sefyllfa. creda rhai bod ein cydwybod yn datblygu wrth i ni dyfu i fyny, trwy broses o wneud penderfyniadau cywir ac anghywir
rhinweddau
nodweddion a gaiff eu hystyried yn dda, cywir a gonest e.e diwirdeb, ynatal ag alcohol, bod yn eluselgar, diwydrwtdd, amynedd, caredigrwydd a gonestyngeiddrwydd. ymarfer rhein yn helpu pobl rhag ymateb temtasiwn a chyflawni pechod.
pechod
gweithred anfoesol bwriadol, sy’n torri cyfraith grefyddol neu foesol.
achosion treoseddau
cyfryngau cymdeithasol, barnau gwahanol, rhieni gwael, afiechyd meddwl, pwysau gan gyfeidion, caethined, tlodi, byw mewn ardal tlawd, trawma, addysg gwael a thrais ar y teledu.
triniaeth troseddwyr
carchar i ddiwygio’r troseddwr,
credir rhai dylid carchar cael eu ailsefydlu,
hawliau dynol,
tegwch,
Elizabeth Fry - gweithio i wella triniaeth troseddwyr
carchar yn cynnwys sefydliadau crefyddol
daioni Cristnogol
Yn ol Genesis, creodd Duw y byd yn ‘dda’, mae gan bawb ewyllys rhydd - y gallu i wneud dewis rhwng gwneud da a gwneud drwg. “Y cwymp” Adda ac Efa. Y deg gorchymyn. Dilyn bywyd Iesu fel esiampl. Bywyd moeol, cyfiawn a da. Rhinweddau ‘da’-goddefgarwch, tosturi a chariad, caredigrwydd, dynoliaeth a derbyniad.
drygioni/dioddefaint Cristnogol
ewyllys rhydd, Y cwymp - Adda ac Efa yng Ngardd Eden, pechod gwreiddiol dynoliaeth wedi etifeddu’r drygioni ac yn cael eu geni a’r tueddiadau, satan - pwer daioni, Ewcharist - swper olaf, atgoffa weithredoedd Iesu.
Enghrafaifft o faddeuant - Gee Walker
Cristion Efengylaidd a drodd at ei ffydd er mwyn maddau i’r ddau dyn ifanc a llofruddiwyd ei mab, Anthony.
Mae Gee Walker wedi dweud nad yw’n casau llyfruddwyr ei mab ac nad oedd yn anodd maddau iddynt, gan fydd ei tehulu, fel Cristnogion, yn dilyn ei bregeth ei hun mewn perthynas a maddeuant.
Gwrthdaro Cristnogion
Damcaniaeth Rhyfel Cyfiawn, Sant Tomos o Acwin - mae modd cyfiawnhau rhyfel os mae achos cyfiawn, llywodraeth cyfreithlon yn ei gyhoeddi, pwrpas y rhyfel yw i geision goresgyn drygioni ac adfer heddwch, dim dewis arall, gobaith rhesymol o lwyddo ac er mwyn ennill buddugoliaeth.
Heddwch Cristonogion
Crynwyr - rhyfel a gwrthdaro yn groes i ewyllys Duw ac felly maen nhw’n cysegru’n hunain i heddychiaeth a didreisedd. Gweithredu i gynnal a chadw heddwch. Gan bod pawb gyda elfen o Dduw ynddynt.
Agweddau am y gosb eithaf, o blaid
diben cosb yw diwygio, “llygad am lygad”, Duw wedi rhoi caniatad i gymdeithas defnyddio’ gosb eithaf
Agweddau am y gosb eithaf, yn erbyn
“na ladd”, pob bywyd yn sanctaidd ac yn rhodd gan Dduw, Iesu’n dysgu cydymdeimlad a thrugaredd nid dial - ‘Os bydd rhywun yn dy daro ar dy foch dde, tro’r llall eto hefyd”, rhaid dilyn esiampl Iesu a faddau i’w ddienyddwyr, rhaid gwneud iawn drwy weithredoedd sy’n cefnogi bywyd, nid marwolaeth.
Agweddau Cristnogol am faddeuant
Mae disgwyl i Gristnogion faddau. Dim ond trwy faddau i eraill y mae Duw yn maddau i chi. “Mae’r rhai sy’n dangos trugaredd wedi’u bendithio’n fawr oherwydd byddau nhw’n cael profi turgaredd eu hunain”, gweithredoedd Iesu yn pwysleisio pwysigrwydd maddau e.e. sacheus. Aberth oedd marwolaeth Iesu ac arweinioss at faddeuant Duw.
Shari’ah yng Nghymru
Dylai Mwslimiaid fyw eu bywydau ac ymddwyn yn y ffordd mae Allah yn dymuno. Maent yn dilyn cyfraith Shari’ah, sef system gyfreithio sy’n seiliedif ar ddysgeidiaeth y Qur’an a’r Sunnah. e.e cod gwisg, bwyd, arferion hylendid a.y.y.b.
agweddau Islam am y gosb eithaf, o blaid
gellir defnyddio’r gosb eithaf ar gyfer troseddau difrifol fel llofruddiaeth, ymosod ar awdurdod a “lledaenu drygioni yn y tir”, yn ogystal a chael eu cosbi gan Allah ar Ddydd y Farn, dylid cosbi ar y Ddaear hefys, rhaid amddiffyn y cymuned Islam.
agweddau Islam am y gosb eithaf, yn erbyn
Qur’an yn dweud “na chymeryd bywyd y mae Allah, wedi ei wneud yn Sanctaidd, heblaw dros achos cyfiawn”, maddeuant a heddwch yn ddymunol, dylai’r gosb eithaf fod yn opsiwn olaf.
daioni Islam
pawb wedi’u geni gyda’r gallu i wahaniaethu rhwng da a drwg (fitrah), da yw llwybr Duw, gweithredoedd da a chred mewn Allah yn mynd llaw yn llaw.
drygioni Islam
fitrah, drwg yw temptasiwn Shaytan, Qadr popeth yn rhan o gynllun Allah, bywyd yn prawf - pwrpas Mwslim yw galluogi pobl i gyflawni eu cyfrifoldebau.
Enghraifft o faddeuant - Azim Khamisa
Yn 1995, cafodd ei fac ei saethu gan fachgen 14 oed o’r enw Tony Hicks. Ef oedd y person cyntaf yn ei arddegau i wynebu achos llys. Trodd Azim at ei ffydd.
I geisio cysur, trodd Azim at ei ffydd fel Mwslim sufi. Drwy weddio, fe orosodd ac arweiniodd hynny at allan maddau. Dywedodd “dioddefwyr ar bob ochr i’r gwn”. Creodd sefydliad o’r enw tarig. Diben y sefydliad yw atal plant rhag lladd.
Agweddau Islam am faddeuant
rhaid i fodau dynol faddau i bobl eraill cyn y gallau nhw disgwyl i Allah faddau iddyn nhw. Bydd Allah bob amser yn maddau i rywun sy’n edifarhau o ddifrif un o enwau Allah - Y trugarog. Dysgeidiaeth o’r Qur’an bydd Allah yn gwobrwyo y rhai sy’n maddau i eraill.
Gwrthdaro Islam
Y nos yw cyflawni daioni, ac atal drygioni. Jihad lleiaf, rhyfel sy’n foesol gywir, amodau ar gyfer cymryd rhan mewn rhyfeloedd. Amddiffyn eich hun, ymosodiad ar Mwlimiaid eraill, defnyddio y cyn lleiad o rym posib, trefnu gan arwinydd crefyddol.
Heddwch Islam
Jihad mwyaf, mae'r enw islam yn dod o’r gair ‘salaam’ sy’n golygu heddwch. wrth dilyn ewyllys allah mae heddwch yn dod llaw yn llaw. Duw yn drugarog. Gorchymyn Allah oedd i’w bobl fyw mewn heddwch, cyfiawnder a brawdoliaeth gyfrifol.
agweddau Islam am bwrpas ac amcanion cosbi
mae’r Qur’an yn dysgu bod rhaid i grediwyr benderfynu rhwng gweithredoedd da a drwg, cosbi fel agwedd bwysig ar gyfiawnder, ond mae maddeuant hefyd yn bwysig, allah fydd y barnwr olaf ar Ddydd y Farn, defnyddio’r Shar'i’ah
Note
Flashcard