Vraagstelling exploreren

Vocabulary flashcards generated from lecture notes on psychodiagnostics, psychometrics, and intelligence testing.

Psychologische test

Een beoordelingsprocedure die ontworpen is om een psychometrisch onderbouwde maat van een of meer psychologische eigenschappen te verschaffen.

Interindividuele verschillen

Het verschil tussen twee mensen.

Intra-individuele verschillen

Verschillen binnen in een individu.

Psychologische eigenschappen

Kenmerken die iets zeggen over hoe mensen verschillen in hun prestaties en gedragswijze.

Operationaliseren

Vertalen tot iets dat meetbaar is.

Validiteit

Meet de test écht wat hij moet meten?

Betrouwbaarheid

Levert de test consistente resultaten?

Objectiviteit

Is de score onafhankelijk van wie de test afneemt of beoordeelt?

Psychometrie

De wetenschappelijke onderbouw van testen.

Het domein van een test

Het geheel van psychologische eigenschappen dat door de test gedekt wordt.

Face validity

de mate waarin een psychodiagnosticus de test acceptabel vindt om af te nemen.

Onpartijdigheid (test fairness)

Een test biedt gelijke kansen aan iedereen, ongeacht achtergrond, cultuur, geslacht…

Bias

Een bepaalde groep mensen scoort systematische anders , ondanks een gelijk vaardigheidsniveau.

Enkelvoudige algemeen-niveautests

Algemene inschatting van cognitieve mogelijkheden.

Veelvoudige algemeen-niveautests

Meten van meer specifieke cognitieve vaardigheden via subtests.

Speciale niveautests

Meten van één specifieke vaardigheid of functie (vb. geheugen of motoriek).

Vorderingentest

Voor evalueren van leer- of trainingsdoelen.

Observatietests

Externe beoordelaar registreert gedrag en vertaalt dit naar scores.

Somato-fysiologische methoden

Meting van lichamelijke processen gekoppeld aan psychologische kenmerken.

Zelfbeoordelingen

Client vult zelf een vragenlijst in.

Projectieve technieken

Reacties op vage prikkels, die iets zeggen over innerlijke wereld.

HGD is doelgericht

Handelen met een duidelijk doel voorkomt over- of onderbehandeling.

HGD focust op transactionele ontwikkelingsprocessen

Kinderen ontwikkelen zich in interactie met hun omgeving – niet losstaand.

HGD is gericht op de behoefte van de zorgvrager

Behoeften vertrekken vanuit de zorgvrager, niet de expert.

HGD hecht waarde aan het positieve van de zorgvrager en de omgeving

Focus op kwaliteiten, talenten, krachten van de zorgvrager en zijn omgeving.

HGD is gericht op samenwerking

Zorgvrager staat centraal – partnerschap is gelijkwaardig.

GHD verloopt systematisch en benut wetenschappelijke kennis

Werken volgens een planmatige, doelgerichte aanpak met 6 fasen.

Alle actoren zijn van belang

Niet alleen het kind, ook ouders, leerkrachten, hulpverleners… zijn cruciaal.

Psychodiagnostiek

Diagnostiek is een proces waarbij sprake is van een hulp- of zorgvraag die in kaart wordt.

Indicatiestelling

Het proces dat op basis van de hulp of zorgvraag van een natuurlijke persoon en de analyse van de beschikbare relevante gegevens betreffende die persoon de behoefte aan hulp- en zorgverleningvan die persoon vaststelt.

Assessment

Afhankelijk van de context verwijst deze term naar de volledige diagnostische cyclus of naar een specifiek onderdeel ervan.

Classificatie

Indelen van personen op basis van overeenkomsten met anderen.

Empirische cyclus

Algemene procedure om op een wetenschappelijke manier kennis te verwerven.

Observation

gegevens en verschijnselen verzamelen.

Inductie

Hypothese formuleren op basis van patronen in de observaties.

Deductie

Afleiden van toetsbare voorspellingen uit hypothese.

Toetsen

Hypothese testen via onderzoek.

Evaluatie

Resultaat interpreteren en hypothese bevestigen/aanpassen.

Psychodiagnostische cyclus

Een model dat gebrukt wordt om een hulpvraag te analyseren en tot een onderbouwd advies of interventie te komen.

Handelsgerichte diagnostiek (HGD)

Een model dat gericht is op het ondersteunen van hulpverleners, met het doel om kinderen en jongeren te helpen.

HGD

Een cyclisch zoek- en beslissingsproces waarbij informatie wordt verzameld, geïntegreerd en afgewogen met het oog op concrete, doelgerichte handelingsadviezen.

Onderkennend diagnostiek

Vaststellen van het probleem / stoornis.

Verklarend diagnostiek

Verklaring geven voor het probleem.

Voorspellend / Indicatief diagnostiek

Toekomst inschatten Interventies kiezen.

Evaluerend diagnostiek

Evalueren van de effecten van een interventie.

Biopsychosociaal kader

Bagage die we altijd meenemen, bekijken het samen.

Ideografisch kader

Uniekheid van die persoon (samenwerkingsmodel).

Nomothetische diagnostiek

Info die de persoon gemeen heeft met anderen.

Integratief beeld

Info verzamelen, waarna we alles samenbrengen, wat beïnvloed wat.

Normering

Testscores interpreteren door ze te vergelijken met die van anderen.

Schaleren

De antwoorden op een test omzetten in een score die inhoudelijk geïnterpreteerd kan worden.

Items

Vragen of beweringen die een reactie uitlokken bij de respondent.

Open respons (antwoordschaal)

Antwoord wordt zelfstandig gegenereerd (woord, stuk tekst, tekening, …).

Gesloten respons (antwoordschaal)

Keuze maken uit voorgedrukte antwoorden (meerkeuzevragen, Likert- schalen, gedwongen-keuzevragen, checklists, …).

Open-antwoordvragen

Vragen waarop de respondent vrij mag antwoorden.

Meerkeuzevragen

Een reeks vragen met telkens 3 of 4 antwoordmogelijkheden, waarvan 1 het (meest) correct is en de andere dienen als afleider.

Checklist

Een lijst met woorden of uitspraken, waarbij de respondent alle woorden of uitspraken aankruist die bij hem passen.

Beoordelingsschalen

Bij elke uitspraak over een bepaald thema hoort een cijferwaarde.

Likert-schalen

Een beoordelingsschaal waarbij respondenten aangeven in welke mate ze het eens zijn met een stelling.

Spiegelitems

Item dat inhoudelijk omgekeerd is geformuleerd tov andere items.

Gedwongen-keuzevragen

De respondent krijgt een aantal uitspraken of een aantal kenmerken voorgeschoteld waarbij hij moet kiezen welke het best bij hem past.

Ruwe score

De totaalscore die iemand behaalt op een test, voordat deze score wordt geïnterpreteerd of vergeleken.

Afgeleide uitslag

Een gestandaardiseerde score, die toelaat om de prestaties van een individu te vergelijken met een relevante groep of een vooraf bepaald criterium.

Normgerichte vergelijking

We vergelijken met een normgroep.

Criteriumgerichte vergelijking

We vergelijken met een voorafbepaald niveau.

Persoonsgerichte vergelijking

We vergelijken met eigen eerdere score.

Normeringsonderzoek

Een studie waarbij een test wordt afgenomen bij een representatieve en voldoende grote groep (de normgroep).

COTAN

Een commissie binnen het Nederlandse instituut van psychologen.

Het Flynn-effect

Over generaties stijgen ruwe intelligentiescores (zonder dat mensen slimmer worden).

Psychometrie

Het wetenschappelijk meten van psychologische eigenschappen zoals intelligentie, faalangst, of depressie.

Betrouwbaarheid

De mate waarin testresultaten consistent zijn over tijd, personen en omstandigheden heen.

Klassiek testtheorie KTT

Maakt onderscheid tussen drie scores: Gemete score, Ware score, Meetfout.

Gemete score

= Ware score + meetfout.

Systematische meetfouten

Fouten die aan de test zelf vastzitten en dus bij elke meting dezelfde fout veroorzaken.

Toevallige meetfouten

Onvoorspelbare fouten, hangen af van het testmoment/beoordelaar/respondent en zijn niet systematisch.

Standaardmeetfout (SE)

Een schatting van hoeveel de score kan schommelen door toevallige fouten.

Betrouwbaarheid (rxx’)

Drukt uit hoe consistent en precies een test meet.

Betrouwbaarheidsinterval

Geeft aan tussen welke waarden de ware score van een persoon waarschijnlijk ligt.

Validiteit

De mate waarin een test aan zijn doel beantwoordt.

Indruksvaliditeit

De test lijkt de bedoelde eigenschat te meten.

Inhoudsvaliditeit

De test dekt alle relevante aspecten van de eigenschap in juiste verhouding.

Constructvaliditeit

Onderzoeken of de test werkelijk het bedoelde psychologische construct meet.

Criteriumvaliditeit

In hoeverre komt de testscore overeen met gedrag of meting buiten de test (het criterium)?

Concurrente validiteit

Gelijktijdige meting.

Predictieve validiteit

Toekomstige voorspelling.

Succesvol oud worden

Een persoonlijke en context gebonden proces dat afhankelijk is van de levensgeschiedenis, sociale omgeving en de mate waarin lichamelijke en cognitieve veranderingen geaccepteerd worden.

Disability paradox

Welbevinden ≠ perfecte gezondheid.

Handelingsbekwaamheid

Juridische term: bv. woning verkopen vereist handelingsbekwaamheid.

Beslissingsbekwaamheid

Vermogen om zelfstandig beslissingen te nemen.

Infantilisering vermijden

Behandel ouderen niet als kinderen – pas taal en gedrag aan met respect.

Emotieregulatie

pogingen om invloed uit te oefenen op welke emoties men voelt, wanneer men ze voelt, en hoe ze worden ervaren/uitgedrukt.

Persoonlijkheid

van latijns ‘persona’, verwijst naar de theatrale maskers die gebruikt werden door toneelspelers. De maskers verwezen naar de verschillende personages met elk hun eigenheden.

Persoonlijkheid

een differentieel psychologisch begrip, waarmee men de verschillen in gedrag van mensen probeert te systematiseren, te begrijpen, te verklaren en te voorspellen.

gedragsconsistentie

je vertoont gelijkaardig gedrag in verschillende contexten.

Categorisch (typebenadering)

bestaat persoonlijkheid uit types: je bent het één of het ander.

Dimensioneel (trekbenadering)

bestaat persoonlijkheid uit trekken op een continuüm: je hebt een beetje of veel van iets.

Impliciete theorie

Intuïtieve, onbewuste overtuigingen over hoe persoonlijkheidskenmerken samenhangen.

Expliciete theorie

Bewust en systematisch opgebouwd model over hoe persoonlijkheid werkt.

Lexicale trektheorie

We kunnen persoonlijkheids-trekken afleiden uit hoe mensen elkaar beschrijven.

Projectieve testen

zijn indirecte meetmethoden om persoonlijkheid te onderzoeken, gebaseerd op het principe van projectie.