Biologie SEMESTER I: 2025/2026

Wat gebeurt er in de puberteit met het lichaam?

Het lichaam ondergaat veranderingen; geslachtsorganen worden actief en secundaire geslachtskenmerken komen tot ontwikkeling.

Wat is het doel van de lichamelijke veranderingen in de puberteit?

Het lichaam wordt in gereedheid gebracht om zich voort te planten.

Wat betekent gametogenese?

De vorming (genese) van de voortplantingscellen (gameten).

Wat zijn gameten en wat is hun ploïdiegraad?

Gameten zijn voortplantingscellen (zaadcellen en eicellen) en ze zijn haploïd.

Hoe worden gameten bij de mens samengebracht?

Tijdens geslachtsgemeenschap (inwendig), zo dicht mogelijk bij elkaar.

Welke twee soorten gameten zijn er bij de mens?

Spermatozoïden (zaadcellen) en oöcyten (eicellen).

Wat is een zygote en wat is de ploïdiegraad?

Een zygote is een diploïd bevruchte eicel, ontstaan wanneer een haploïde oöcyt wordt bevrucht door een haploïde spermatozoïde.

Waardoor zijn gameten haploïd?

Door de meiotische delingen: meiose I en meiose II.

Wat gebeurt er in de zaadbuisjes?

Sertolicellen en spermatogonia zorgen voor de ontwikkeling van spermatozoïden.

Welke cellen liggen tussen de zaadbuisjes en wat is hun functie?

De cellen van Leydig, die testosteron produceren.

Wat is spermatogenese?

De vorming van spermatozoïden (vanaf de puberteit).

Waar vindt spermatogenese plaats?

In de zaadbuisjes.

Hoe wordt spermatogenese geregeld?

Hormonaal.

Wat zijn spermatogonia?

Diploïde voorlopercellen (kiemcellen) van gameten.

Wat gebeurt er met een spermatogonium tijdens mitose?

Het vormt twee dochtercellen.

Wat gebeurt er met de dochtercel die naar het centrum van het zaadbuisje gaat?

Die differentieert tot een primaire spermatocyt die zich meiotisch zal delen.

Wat gebeurt er met de dochtercel die aan de rand van het zaadbuisje blijft liggen?

Die vormt opnieuw een spermatogonium.

Wat onsttaat er door de eerste meiotische deling van de primaire spermatocyt?

Er ontstaan twee haploïde secundaire spermatocyten.

Wat onsttaat er door de tweede meiotische deling van de spermatocyt?

vier haploïde spermatiden

Benoem het aangeduide deel: 1

spermatogonium

Benoem het aangeduide deel: 2

mitose

Benoem het aangeduide deel: 3

primaire spermatocyt

Benoem het aangeduide deel: 4

meiose I

Benoem het aangeduide deel: 5

secundaire spermatocyt

Benoem het aangeduide deel: 6

meiose II

Benoem het aangeduide deel: 7

spermatide

Benoem het aangeduide deel: 8

differentiatie

Benoem het aangeduide deel: 9

spermatozoïde (n)

Kunnen spermatiden al een eicel bevruchten?

Nee, ze moeten eerst differentiëren tot spermatozoïden.

Welke functie heeft het acrosoom in een spermatozoïde?

Het bevat enzymen die de beschermende eiwitlaag rond de oöcyt kunnen afbreken zodat de kern kan binnendringen.

Hoe ontstaat de kop van een spermatozoïde?

Doordat de kern afplat.

Hoe ontstaat de flagel (zweepstaart) van een spermatozoïde?

Doordat een van de centriolen zich naar de andere zijde van de kern verplaatst, tegenover het acrosoom.

Waaruit bestaat het middenstuk van een spermatozoïde en wat is de functie?

Uit een mitochondriënkoker, die ATP levert voor de beweging van de staart.

Wat gebeurt er met het overtollige cytoplasma van een spermatozoïde?

Het wordt afgesnoerd en opgenomen door de cellen van Sertoli.

Hoe komen onbeweeglijke spermatozoïden bij de bijbal terecht?

Door peristaltische bewegingen.

Wat gebeurt er met spermatozoïden in de bijbal?

Ze worden opgeslagen en verkrijgen daar hun beweeglijkheid.

Benoem het aangeduide deel: 1

kop

Benoem het aangeduide deel: 2

middenstuk

Benoem het aangeduide deel: 3

flagel

Benoem het aangeduide deel: 4

acrosoom

Benoem het aangeduide deel: 5

celkern

Benoem het aangeduide deel: 6

centriool

Benoem het aangeduide deel: 7

mitochondriënkoker

Benoem het aangeduide deel: 8

microtubuli

Welke organen en cellen spelen een belangrijke rol in de hormonale regeling van de spermatogenese?

De hypothalamus, de hypofyse, de cellen van Leydig en de cellen van Sertoli.

Wat produceert de hypothalamus voor de spermatogenese?

GnRH (gonadotropine-releasing hormoon).

Wat scheidt de hypofyse af onder invloed van GnRH?

FSH (follikelstimulerend hormoon) en LH (luteïniserend hormoon).

Wat produceren de cellen van Sertoli?

Bindingseiwitten en inhibine.

Wat is de functie van bindingseiwitten?

Ze zorgen ervoor dat testosteron kan worden opgenomen zodat spermatogenese kan starten.

Wat doet LH (uit de hypofyse)?

Het stimuleert de Leydigcellen tot aanmaak van testosteron.

Wat doet FSH (uit de hypofyse)?

Het stimuleert de Sertolicellen tot productie van bindingseiwitten, die opname van testosteron mogelijk maken en zo spermatogenese starten.

Welke negatieve feedback geven Sertolicellen?

Ze scheiden inhibine af dat de FSH-secretie in de hypofyse remt.

Welke negatieve feedback geeft testosteron?

Het remt de GnRH-secretie in de hypothalamus en de LH-secretie in de hypofyse.

Wat zijn oögonia en waar ontstaan ze?

Oögonia (2n) zijn kiemcellen die aanleiding geven tot oöcyten; ze ontstaan in de buitenrand (schors) van een ovarium tijdens de ontwikkeling van een vrouwelijke foetus.

Wat zijn primaire oöcyten en wat gebeurt ermee voor de geboorte?

Primaire oöcyten (2n) starten voor de geboorte met meiose, maar blijven steken in profase I van meiose I.

Wat is een primordiale follikel?

Een primaire oöcyt omringd door follikelcellen die de oöcyt beschermen en voeden.

Hoeveel primordiale follikels zijn er bij de geboorte aanwezig?

Ongeveer 700.000 tot 2 miljoen in beide ovaria samen.

Wat gebeurt er met de meeste primordiale follikels tijdens het leven van een vrouw?

De meeste sterven af; slechts ongeveer 400 komen volledig tot rijping.

Wat gebeurt er vanaf de puberteit met follikels?

Maandelijks rijpen enkele primordiale follikels; er komen ongeveer 400 tot volledige rijping tijdens een vrouwenleven.

Hoe ontstaat een primaire follikel?

Door groei van de primaire oöcyt en een toename van het aantal follikelcellen eromheen.

Wat is de zona pellucida en wat is de functie?

Een laag glycoproteïnen rond de primaire oöcyt (2n), belangrijk voor groei en voor bevruchting (acrosoomreactie).

Wat produceren follikelcellen tijdens de rijping?

Follikelvocht.

Wat is een secundaire follikel?

Een follikel waarin het follikelvocht zich verzamelt en ophoopt in een follikelholte.

Wat is een Graafse follikel?

Een volledig rijpe follikel die zo groot wordt dat ze uitpuilt aan het oppervlak van het ovarium.

Wat is de corona radiata?

De laag van follikelcellen die de oöcyt omgeven.

Wat gebeurt er vlak voor de ovulatie met meiose I?

Die wordt voltooid, waarbij een secundaire oöcyt (n) en een poollichaampje (n) ontstaan.

Waarom krijgt de secundaire oöcyt bijna al het cytoplasma?

Zodat ze voldoende middelen heeft voor bevruchting en vroege embryonale ontwikkeling, wat de overlevingskans verhoogt.

Wat gebeurt er direct na voltooiing van meiose I?

Meiose II start, maar stopt tijdelijk in metafase II.

Wat gebeurt er tijdens de ovulatie?

De Graafse follikel barst open en de secundaire oöcyt wordt samen met follikelvocht naar buiten geduwd en door de franjes van het oviduct opgevangen.

Wanneer wordt meiose II voltooid in de oöcyt?

Alleen bij contact met een spermatozoïde; er ontstaat dan een rijpe eicel (n) en een poollichaampje.

Wat gebeurt er met de secundaire oöcyt als ze niet binnen 24 uur bevrucht wordt?

Ze sterft af.

Wat gebeurt er met de achtergebleven follikelcellen na de ovulatie?

Ze groeien uit tot het corpus luteum (gele lichaam), dat ongeveer twee weken actief blijft en daarna vergaat tot een klein litteken (corpus albicans).

Benoem de onderdelen: 1

corona radiata

Benoem de onderdelen: 2

celmembraan van de eicel

Benoem de onderdelen: 3

zona pellucida

Benoem de onderdelen: 4

eicel

Wanneer start de menstruele cyclus bij de vrouw?

Vanaf de puberteit.

Wat is de gemiddelde duur van een menstruele cyclus?

Gemiddeld 28 dagen, maar kan korter of langer zijn.

Wat gebeurt er tijdens de menstruele cyclus?

Eén of meerdere oöcyten rijpen in de ovaria en het baarmoederslijmvlies ondergaat cyclische veranderingen.

Welke hormonen beïnvloeden de follikels in de ovaria?

GnRH, FSH en LH.

Welke hormonen worden geproduceerd in de ovaria en beïnvloeden het baarmoederslijmvlies?

Oestrogeen en progesteron.

Hoe werkt de cyclus via hormonen?

Door positieve en negatieve feedbackmechanismen tussen de hormonen.

Benoem het aangeduide onderdeel: 1

hypothalamus

Benoem het aangeduide onderdeel: 2

hypofyse

Benoem het aangeduide onderdeel: 3

ovaria

Benoem het aangeduide onderdeel: 4

baarmoederslijmvlies

Benoem het aangeduide onderdeel: 5

GnRH

Benoem het aangeduide onderdeel: 6

FSH

Benoem het aangeduide onderdeel: 7

LH

Benoem het aangeduide onderdeel: 8

oestrogeen

Benoem het aangeduide onderdeel: 9

progesteron

Benoem het aangeduide onderdeel: 10

cyclus dag 12-14

Benoem het aangeduide onderdeel: 11

cyclus overige dagen

Welke drie fasen kent de menstruele cyclus?

Folliculaire fase, luteale fase, menstruatiefase.

Wanneer start de folliculaire fase?

Na de menstruatie, wanneer oestrogeen en progesteron laag zijn in het bloed.

Wat gebeurt er als de negatieve feedback wegvalt aan het begin van de folliculaire fase?

De hypothalamus scheidt meer GnRH af, wat de hypofyse stimuleert tot hogere productie van FSH en LH.

Wat stimuleert FSH in de folliculaire fase?

Het laat enkele tientallen follikels in de ovaria rijpen.

Wat produceren de follikelcellen tijdens de overgang van primordiale naar primaire en secundaire follikels?

Oestrogeen.

Wat is de functie van oestrogeen in de folliculaire fase?

Verdikking van het baarmoederslijmvlies en meer haarvaten, ter voorbereiding op mogelijke zwangerschap (groeifase).

Hoe remt oestrogeen de productie van FSH en LH?

Door negatieve feedback, zodat niet te veel follikels tegelijk rijpen.