Kaarten: 2.7 Cardiovasculaire geneesmiddelen | Quizlet

Statines indicaties

HMGCoA reductase inhibitoren

- primaire preventie: na MI, CVA, TIA, vaatlijden, effectiviteit op vermindering van cardiovasculaire morbiditeit en mortaliteit is bewezen

- primaire preventie enkel bij zeer hoog risico

Fibraten

agonisten van PPAR-α (Peroxisome Proliferator-Activated Receptor-alpha) receptoren

Hypertriglyceridemie: bij falen dieet

Ezetimibe

vermindert absorptie van cholesterol door transporter te inhiberen -> LDL cholesterol zal dalen in bloedbaan

- Bij intolerantie aan statines (monotherapie)

- Bij onvoldoende cholesteroldaling onder statines (combi)

Alirocumab

Evolocumab

PCSK9-inhibitoren

- In associatie met statine of ander hypolipemiërend middel

- Bij CI of intolerantie statine

statines wanneer innemen

Pravastatine en simvastatine worden bij voorkeur 's avonds ingenomen gezien de cholesterolsynthese vooral 's nachts gebeurt

Atorvastatine en rosuvastatine kunnen op gelijk welk moment van de dag worden ingenomen wegens lange werkingsduur

Met atorvastatine en simvastatine: geen pompelmoessap drinken (zie interacties)

Atorvastatine & simvastatine zijn CYP3A4 substraten, pompelmoessap is een CYP3A4 inhibitor

statines spiertoxiciteit

o Symptomen verdwijnen na stoppen statine. Tijd tot verdwijnen symptomen

varieert (van 1 - 6 maand).

o Verschillende opties, eenmaal symptomen verdwenen :

▪ Een lagere dosis van hetzelfde statine of een alternatief doseringsschema bv. om de andere dag of 1 à 2 keer per week

▪ Opstart van een ander statine:

• Pravastatine vertoont mogelijk minder spiertoxiciteit dan de andere statines.

▪ Niet-statine lipidenverlagende middelen zoals ezetimibe of anionenuitwisselaars kunnen toegevoegd worden indien nieuwe statine en/of nieuwe doseringsschema onvoldoende LDL-verlaging geeft.

▪ Indien nodig wordt statine weggelaten en wordt enkel niet-statine lipidenverlagende therapie toegediend.

bijwerkingen statines

- spiertoxiciteit (myalgie & myopathie)

- verhoogde incidentie van type 2 diabetes

- hoofdpijn en maag-darmlast vaak voor → vooral in begin van behandeling; neem dan in samen met voedsel

statine - nierinsufficientie

CI

-> plasmaconcentraties statine stijgen

-> risico op myopathie en rhabdomyolyse

lichtje branden, dosis aanpassing, opzoeken in commentaren

Overzicht doorverwijscriteria SPIERKLACHTEN BIJ STATINEGEBRUIKERS

- Roodbruine verkleuring urine

- Aanwezigheid klinisch relevante interactie met het statine

- Hooggedoseerd statine

- Risicopatiënten (hoge leeftijd, nierinsufficïentie, alcoholabusus)

- Ernstige/onverdraagbare spierpijn

PCSK9-inhibitoren gebruiksinstructies

Hoe?

Subcutane injectie: wordt aangeleerd door arts/verpleegkundige

In dij, buik of bovenarm

Elke keer een andere injectieplaats: verkleint de kans op pijn en zwelling -> dit is dan ook de voornaamste bijwerking

Wanneer?

• Meestal 1 x per 2 weken of 1 x per maand

Hemostase

= gecontroleerde + gelokaliseerde stolling ter hoogte van vaatletsel/schade

4 processen (simultaan & complex proces):

1. Vaatletsel met vorming van een plug (trombocytenaggregatie)

2. Stollingscascade

3. Controlemechanismen en terminatie

4. Fibrinolyse

witte vs rode trombus

• Witte trombus (= arteriële trombus)

- Vnl. bloedplaatjes

- Atherosclerose, MI, CVA

=> Antiaggregantia

• Rode trombus (=veneuze of cardiale trombus)

- Vnl. rode bloedcellen

- DVT, VKF, longembool, CVA

anti aggregantia indicaties

Secundaire preventie bij volgende patiëntgroepen:

- Stabiele angor

- Vroeger doorgemaakt AMI

- Vroeger doorgemaakt TIA of iCVA

- Perifere vaatlijden

- Vroegere coronaire of perifere angioplastie of revascularisatiechirugie

DOAC's

- Trombo-embolische (beroerte) preventie bij voorkamerfibrillatie

- Veneuze protectie: preventie + behandeling van diep veneuze trombose en longembolie

Vitamine K-antagonisten (VKA) indicaties

Zelfde indicaties als DOAC (echter VKA niet 1e keuze)

- Trombo-embolische preventie bij voorkamerfibrillatie

- Preventie en behandeling van diepe veneuze trombose en

longembolie

+ wanneer DOAC's gecontra-indiceerd zijn

- Trombo-embolische preventie bij patiënten met een mechanische kunsthartklep, matig tot ernstig mitralisklepstenose en/of ernstige nierinsufficiëntie

geneesmiddelen VKA

warfarine

fenprocoumon

accenocoumarol

geneesmiddelen DOAC's

dabigatran

apixaban

rivaroxaban

edoxaban

Laag moleculair gewichtsheparines (LMWH)

- Behandeling en secundaire preventie van diep veneuze trombose en longembool

- Primaire preventie van diepe veneuze trombose bij chirurgische ingrepen met matig tot ernstig risico van trombose (bv. majeure orthopedische chirurgie) of bij langdurige immobilisatie bij bedlegerige patiënten met een acute medische aandoening en hoog risico van trombo-embolie

- Ter vervanging van VKA tijdens de zwangerschap of bij ingrepen met hoog risico van bloeding (="bridging")

acetylsalicylzuur farmacologie

Acetylering van cyclo-oxygenase (COX-1) in de

trombocyt→remming vorming van tromboxaan A2

NB irreversiebele binding

P2Y12 receptor antagonisten

Thiënopyridines:

Clopidogrel

Prasugrel

Ticlopidine

Verhindert binding ADP (adenosine difosfaat) aan P2Y12-receptor op bloedplaatjes

NB irreversiebele binding

Met ticlopidine: ook hematologische toxiciteit

(dit komt ook voor met clopidogrel en prasugrel, maar minder dan met ticlopidine)

Reversibele P2Y12- receptorantagonisten:

Ticagrelor

Cangrelor

Verhindert binding ADP aan P2Y12 receptor op de bloedplaatjes

NB reversiebele binding

Dipyridamol

Remming fosfodiësterase met verhoging van cAMP en cGMP in de trombocyt

Remming heropname ADP

ook GI-klachten, hoofdpijn en hypotensie

Laag Moleculair Gewichtsheparines (LMWH)

Dalteparine

Enoxaparine

Nadroparine

Tinzaparine

Activatie van antitrombine waardoor inactivatie van factor Xa

Beperkte anti factor IIa activiteit

Vitamine K - antagonisten (VKA)

Acenocoumarol Fenprocoumon Warfarine

Remming van de productie van stollingsfactoren in de lever (factor II, VII, IX en X, proteïne-C en -S)

Directe orale anticoagulantia (DOAC)of Niet-vitamine K- antagonist orale anticoagulantia (NOAC)

Directe trombine inhibitor: Dabigatran

Remming van zowel het vrije als het fibrinegebonden trombine en de door trombocyten geïnduceerde plaatjesaggregatie

Factor Xa inhibitoren: ApixabanEdoxaban Rivaroxaban

Reversibele, directe en selectieve remming van stollingsfactor Xa

NSAID & DOAC

geen NSAID meegeven met een DOAC!!!

uitzondering

patiënt staat op DOAC voor hij hartinfarct doet -> stent plaatsen -> gedurende 12 maanden na stent ook aspirine bij geven => anticoagulans combineren met acetylsalicylzuur maar altijd beperkt in tijd = dual anti platelet therapie of triple antiplatelet therapie

AA + DOAC + VKA

te melden aan patiënt

Sneller bloeduitstortingen en blauwe plekken + wondjes stoppen minder snel met bloeden

Bloedneus is vervelend, maar is bijna altijd onschuldig.

Geef instructies aan patiënt wat te doen indien het (nog eens) optreedt:

- Blijf rustig

- Adem door de mond

- Ga niet liggen, blijf rechtop zitten met het hoofd licht naar voren gebogen

- Snuit de neus één keer goed uit

- Knijp de neus dicht gedurende >10 minuten

- Vermeld nadien aan arts/apotheker, zeker als het frequent optreedt

Bij grote blauwe plekken, bloed in de ontlasting of urine, of ineens zware hoofdpijn: contacteer direct uw arts

vermindert cardioprotectief effect van acetylsalicylzuur met sommige NSAID, waarom?

Aspirine = irreversibele COX-1 inhibitor → remming trombocytenaggregatie

NSAIDs = reversibele COX-1 inhibitoren → remming trombocytenaggregatie

acetylsalicylzuur innemen laag gedoseerd, onmiddelijk op COX 1 binden op bloedplaatjes -> dan bepaalt levensduur van bloedplaatje hoe lang het werkt

NSAID inhibeert ook COX maar reversibel

ibuprofen op COX1 op moment dat acetyl passeert dan kan acetyl niet op bloedplaatjes irreversibel binden

digoxine indicaties

• Ernstig hartfalen bij onvoldoende antwoord op andere middelen: -> Zeer beperkte plaats

• Voorkamerfibrillatie: om een snel ventriculair ritme te vertragen (= rate control) -> Ook beperkte plaats: bèta-blokkers, verapamil/diltiazem zijn te verkiezen

digoxine bijwerkingen

Nauwe therapeutisch-toxische marge!

• Tekenen van overdosering zijn:

o Gevoel van zwakte en onwel zijn

o Lusteloosheid, vermoeidheid

o Hoofdpijn, misselijkheid

o Wazig zien en door een gele waas zien

o Verwardheid

o Hartkloppingen

Meten van de plasmaconcentraties (zeker indien nierinsufficiëntie) = TDM => Bij ouderen: max. 0,125mg/dag

fondaparinux

synthetische, specifieke inhibitor van factor Xa

welke bijwerkingen statines vermelden aan de patiënt?

In het begin kunt u last krijgen van klachten in de maag of darm. Deze klachten zijn na een paar dagen weg. Ook kunt u spierpijn krijgen. Dit is meestal onschuldig. Krijgt u erge spierpijn? Ga dan naar uw arts. (apotheek.nl)