Uwagi kliniczne ,,Ciało ludzkie”

Kości dodatkowe

• accessory bones

• Zwykle nie występują w obrębie kośćca u większości ludzi, lecz mogą pojawiać się jako wariant anatomiczny u niektórych osób

• Ręce (kości nadgarstka) i stopy

Trzeszczki

• sesamoid bones

• Kości osadzone w obrębie ścięgien

• Największa z nich to rzepka (patella)

• Ścięgna rąk i stóp oraz w obrębie zginacza kciuka oraz palucha

Określenie wieku na podstawie badania kośćca

• obraz ręki niedominującej porównuje się ze wzorcem złożonym z wielu zdjęć standardowych i na tej podstawie określa się wiek kośćca pacjenta

• W niektórych stanach chorobowych, takich jak niedożywienie lub niedoczynność tarczycy, kostnienie może przebiegać wolniej

Szpik kostny

• bone marrow

• - szpik czerwony (red marrow or myeloid tissue) i szpik żółty (yellow marrow)

• Zawiera komórki macierzyste pnia hemopoetycznego (wytwarza krwinki białe, krwinki czerwone i płytki krwi) i mezodermalne komórki macierYste (różnicują się w struktury wytwarzające kosci, chrząstki i mięśnie)

Szpik kostny czerwony

• red marrow or myeloid tissue

• Powstają erytrocyty, trombocyty oraz większość leukocytów

• Po urodzeniu większa część szpiku kostnego to szpik czerwony → zmienia się w szpik żółty (wewnątrz trzonu kości długich i płaskich)

Szpik kostny żółty

• yellow marrow

• Zdominowany przede wszystkim przez tłuszcz, który determinuje jego barwę

Przeszczep szpiku kostnego

• u pacjentów u których rozwinęła się złośliwa postaw nowotworu (np białaczka)

• W przypadku gdy szpik pacjenta ostał zniszczony w trakcie chemioterapii lub radioterapii możliwe jest wstrzyknięcie wcześniej pobranego prawidłowego szpiku lub szpiku innej zdrowej osoby

Złamanie kości

• bone fracture

• Całkowite przerwanie ciągłości kości występujące w wyniku jej nadmiernego obciążenia lub nacisku

• Niewłaściwą strukturą kości (osteoporosis) kiedy już niewielki nacisk powoduje odkształcenie i w konsekwencji złamanie

• U dzieci mogą występować wokół płytki wzrostu albo wzdłuż trzonu kości

• Pomiędzy brzegami złamania formuje się skrzep → wrastają w niego naczynia krwionośne → powstaje galaretowata macierz do której migrują komórki wytwarzające kolagenową siatkę → na niej lokuja sie osteoblasty, wytwarzające hydroksyapatyt wapnia → świeża macierz kostna

• Wokół złamania tworzy się nadmiar tkanki kostnej - kostnina (callus)

Martwica niedokrwienna

• ischemic necrosis

• Martwica wywołana brakiem unaczynnienia prowadzi do śmierci komórek spowodowanej czasową lub trwałą utratą ukrwienia danej kości

• Najczęściej u starszych osób w wyniku złamania szyjki kości udowej → przerwanie ciągłości przepływu krwi w części zarówno rdzennej, jak i korowej kości → krew nie dopływa do głowy kości udowej → zwyrodnienie i złamanie

• Proteza kości udowej

Zwyrodnieniowa choroba stawów

• osteoarthrosis, osteoathritis

• Zapalenie stawów

• Zmniejszenie uwodnienia oraz spadek zawartości peptydoglikanu w tkance chrzęstnej → chrząstka staje się bardziej krucha i wrażliwa na uszkodzenia mechaniczne → zużycie chrząstki → kość pod nią ulega pęknięciom i zgrubieniom → do niewielkich szczelinek na powierzchni kości wnika maź stawowa → torbiele

• Deformacja stawu → zmiana rozkładu sił biomechanicznych w jej obrębie → degeneracja stawu

Artroskopia

• arthroscopy

• Technika wizualizacji wnętrza jamy stawowej przy użyciu niewielkiego endoskopu przełożonego przez niewielkie nacięcie w skórze

• Najczęściej dotyczy stawu kolanowego, ramiennego, skokowego i biodrowego

Wymiana stawu

• joint replacement

• Zmiany degeneracyjne stawu

• Zazwyczaj dotyczy dużych stawów takich jak kolanowy, biodrowy czy ramienny

• Zazwyczaj wymienia się obie powierzchnie stawowe

Aseptyczne zapalenie naczyń krwionośnych z dominacją limfocytów

• an aseptic lymphocyte-dominated vasculitis-associated lesion, ALVAL)

• U pacjentów z metalowa endoproteza stawu kolanowego lub biodrowego

• Spowodowana przez nadwrażliwość na uwalnianie jonów metali w sąsiadujących z metalowym implantem tankach

• Przewlekły ból

Znaczenie powięzi

• powięź jest cienką, ale mocną błoną zbudowana z tkanki łącznej ktora otacza mięśnie, kości, narządy wewnętrzne, nerwy i naczynia krwionośne

• Tworzy często nieprzerwaną całość między różnymi tkankami

• Powiezie zawierają małe naczynia krwionośne oraz receptory tkankowe i reagują na uszkodzenia jak każda inna tkanka

• Stanowi ważne wsparcie dla tkanek miękkich oraz wyznacza granicę pomiędzy strukturami

• Stanowią zgranie dla rozprzestrzeniających się zakażeń czy nowotworów

• W przypadku przeniknięcia zakażenia lub nowotworu złośliwego do sąsiedniego obszaru przez powięź interwencją chirurgiczną może wymagać usunięcia tkankę w znacznie większym zakresie aby dotrzeć do obszaru wolnego od guza

• Infekcja w obrębie krążka międzykręgowego występująca w przebiegu gruźlicy może przenosić się bocznie na mięsień lędźwiowy większy. Wylew ropy jest jednak ograniczony przed dalszym rozprzestrzenianiem się właśnie przez powięź, w tym przypadku powięź lędźwiowa pokrywająca ten mięsień i orzechodzaca dalej w kierunku pachwiny, gdzie łączy się ona z więzadłem pachwinowym

Wybór miejsca nacięcia skóry i powstawanie blizn

• idealne nacięcia operacyjne powinny być prowadzone wzdłuż linii Langera lub równolegle do nich

• Linie Langera są liniami zmiejszonego napięcia skóry, odpowiadajacymi układowi pęczków włókien klejodalnych i elastycznych w warstwie siateczkowatej skóry

• Biegną w tym samym kierunku co leżące pod nimi włókna mięśniowe, a nacięcia wykonane wzdłuż tych linii goją się lepiej i pozostawiają mniejsze blizny

• Nacięcia wykonane prostopadle do linii Langera z większym prawdopodobieństwem będą powodować powstawanie większych, wypukłych, uniesionych, przerośniętych lub twardych blizn; w niektórych sytuacjach blizny mogą tworzyć keloidy

Porażenie mięśni (niedowład)

• muscle paralysis

• Niezdolność do skurczu poszczególnych grup mięśniowych która może być powiązana z innymi nieprawidłowościami neurologicznymi takimi jak utrata czucia

• Może występować z powodu nieprawidłowości w działaniu mózgu, rdzenia kręgowego lub nerwów zaopatrujących dany mięsień

• Można wywołać farmakologicznie środkami działającymi na neuroprzekaźniki na zakończeniach nerwowych lub też bezpośrednio na same mięśnie

• Może doprowadzić do wtórnego zaniku mięśniowego lub całkowitej atrofii mięśni

Atrofia (zanik) mięśni

• muscle atrophy

• Spowodowany prze różnorodne czynniki do których zalicza sie uszkodzenie nerwu lub nieużywanie mięśnia

• Stanowi istotny problem dla pacjentów przechodzących długotrwała terapię, wymagający szeroko zakrojonej rehabilitacji oraz ćwiczeń powodujących przyrost masy mięśniowej w celu powrotu do normalnej aktywności życiowej

Zerwanie i nadwyrężenie mięśni

• muscle injuries and strains

• Dotyczy specyficznych grup mięśniowych

• Zjawiska związane z gwałtownym wysiłkiem i zerwaniem ciągłości mięśnia

• Często występują u sportowców

• Uszkodzenie mięśnia może być zarowno małym, śródmiąższowym uszkodzeniem jak i całkowitym zerwaniem mięśnia

Miażdżyca

• atherosclerosis

• Choroba tętnic, którą opisać można jako przewlekłą reakcję zapalna ścian tętnic powiązana z odkładaniem się cholesterolu i białek

• W jej przebiegu dochodzi do wtórnego zwapnienia ścian naczyń i w efekcie zmniejszenia jego średnicy, co utrudnia przepływ krwi

• Płytka miażdżycowa może stać się miejscem aglomeracji płytek Krwi, które mogą się od niej odrywać = pęknięcie płytki = czopowanie światła naczynia

• W tętnicy szyjnej = udar mózgu

• W sercu = niedokrwienie = zawał mięśnia sercowego

• W kończynach dolnych = ograniczać zdolność do chodzenia = niedokrwienie i martwica palców

Żylaki

• varicose veins

• Powiększone żyły o krętym przebiegu

• Zazwyczaj dotyczą dolnych kończyn, mogą pojawiać się na kończynie gornej lub w obrębie innych narządów

• Uszkodzenie skóry = owrzodzenie

Zespolenie naczyniowe i krążenie oboczne

• zablokowanie przepływu w żyle głównej powoduje wzrost znaczenia przepływu przez kolaterale

• Niektóre żyły krążenia obocznego są szczególnie podatne na pęknięcia = niebezpieczne krwotoki

Węzły chłonne

• wydajne filtratory zbudowane z tkanki łącznej siateczkowatej na której osadzone są limfocyty, które zwalczają bakterie, wirusy i inne potencjalne niebezpieczne elementy

• Chłonka z poszczególnych okolic ciała spływa do ściśle określonych węzłów dlatego w momencie infekcji aktywny jest ich określony zespół

• Przyspieszone tempo proliferacji limfocytów oraz zwiększone wytwarzanie czynników przeciwzapalnych wpływają na zwiększenie objętości węzła chłonnego przez co staje się on bardziej wrażliwy na ból

• Komórki nowotworowe osiadają w węzłach limfatycznych i tam się dzielą - zainfekowany, powiększony węzeł moze zostać usunięty chirurgicznie

• W przypadku chorób układowych obejmujących całe ciało powiększeniu ulegają całe grupy węzłów chłonnych natomiast powiększenie lokalnej grupy węzłów świadczyć może o chorobie nowotworowej

Dermatomy

• Obszar skóry unerwiony przez pojedyczne nerw rdzeniowy lub pojedyczny segment rdzenia kręgowego

Miotomy

• część mięśnia szkieletowego unerwiona przez pojedynczy nerw rdzeniowy lub pojedynczy segment rdzenia kręgowego

Ból odniesiony (rzutowany promieniujący)

• reffered pain

• Informacja czuciowa pochodząca z określonej lokalizacji dochodzi do określonego segmentu rdzenia kręgowego, ale jest mylnie interpretowana przez OUN jako informacja o innym pochodzeniu która również dochodzi do rdzenia na tym samym poziomie

• Zazwyczaj sytuacja taka występuje, kiedy informacja bólowa dociera z okolicy o niewielkim unerwieniu czuciowym

• Ból jest zazwyczaj odczuwany w obszarze unerwionym na tym samym poziomie rdzenia kręgowego przez układ somatyczny

Wyrostek robaczkowy

• Appendix, vermiform appendix

• zostają pobudzone włókna trzewno-czuciowe - podążają do rdzenia kręgowego wspólnie z włóknami współczulnymi do poziomu rdzenia T10

• Ból przenoszony jest na dermatom T10 który obejmuje okolice pępkowa

• Ból jest rozległy, nie skupiony

• Wyrostek styka się z otrzewną ścienną w dole biodrowym która jest unerwiona przez nerwy czuciowe somatyczne i tym samym ją podrażnia → stały, skupiony ból, bardziej nasilony od tego, który pacjent odczuwał