piling larang midterm

Sanaysay

ay anyo ng pagsasalaysay na mas maikli kompara sa anyo nito tulad ng maikling kuwento at nobela.

Sanaysay

Isang likas na

katangiang ikinatatampok ng sanaysay ay ang tahas na paglalaman nito ng mga pananaw, pagsusuri, at opinyon ng manunulat sa isang pangyayari o isyu na nakapukaw ng kanyang interes o damdamin.

Replektibong Sanaysay

Ito ay pumapaksa sa mga pangkaraniwang isyu, pangyayari, o karanasan na hindi na ngangailangan ng mahabang pag-aaral.

Replektibong Sanaysay

May kalayaan ang pagtatalakay sa mga puntong nilalaman nito na karaniwan ay mula sa karanasan ng manunulat o pangyayaring kaniyang nasaksihan.

Ayon kay Michael Statford

Ang Replektibong Sanaysay ay kinapapalooban ito ng pagbabahagi ng mga bagay na naiisip, nararamdaman,

pananaw, at damdamin hinggil sa isang paksa at kung paano ito nakalikha nh epekto sa taong sumusulat nito.

Ayon kay Kori Morgan

Ang Replektibong Sanaysay ay nagpapakita ng personal na paglago ng isang tao mula sa isang mahalagang karanasan o

pangyayari. Ibinabahagi nito sa mga mambabasa ang kalakasan at kahinaan ng sumulat batay sa mga karanasang natutuhan o nakuha.

halimbawa ng mga paksang maaaring gawan ng Replektibong Sanaysay

•Librong katatapos lamang basahin

• Katatapos na proyekto hinggil sa pananaliksik

• Pagsali sa isang pansibikong gawain

• Isyung panlipunan

• At marami pang iba

Ang pagsulat ng Replektibong Sanaysay ay

naglalayong bigyang-katwiran, ipaliwanag, o suriin ang partikular na salaysay at

palutangin ang halaga nito o ang maidudulot nito, depende sa layon ng manunulat, sa buhay ng tao, at sa lipunan.

tahas

• Sa pagsulat ng Replektibong Sanaysay, maaari nang sabihin na ang _____ na katangiang sanaysay ay tinataglay rin ng replektibong uri nito dahil ang pagsasalaysay ng subhetibong paksa ay dumadaan sa masusing pagsusuri upang makita ang kahulugan at kahalagahan sa obhetibong pamamaraan.

2 Uri ng Sanaysay

pormal at impormal

Pormal

Ito ay nagbibigay ng patalastas sa isang paraang maayos at mariin at bunga ng isang maingat na pagtitimbang-timbang ng mga pangyayari at mga kaisipan.

Pormal

Kung minsa'y tinatawag din itong impersonal o siyentipiko sapagkat ito'y binabasa upang makakuha ng impormasyon.

Impormal

Tinatawag din itong pamilyar o personal, at nagbibigay-diin sa isang estilong nagpapamalas ng katauhan ng may-akda.

Impormal

Ito'y naglalarawan ng pakahulugan ng may-akda sa isang pangyayari sa buhay, nagtatala ng kaniyang pagbubulay-bulay, at naglalahad ng kaniyang kuro-kuro o pala-palagay.

Impormal

Karaniwan

itong may himig parang nakikipag-usap o nais magpakilala ng isang panuntunan sa buhay.

Mga Bahagi ng Replektibong Sanaysay

Panimula

Katawan

Kongklusyon

Panimula

Ang panimula ay sinisimulan sa pagpapakilala o pagpapaliwanag ng paksa o gawain.

Panimula

Maaaring ipahayag nang tuwiran o di tuwiran ang pangunahing paksa.

Panimula

Ang mahalaga ay mabigyang-panimula ang mahalagang bahagi ng buhay na pupukaw sa interes ng mambabasa.

Katawan

Ang katawan ng replektibong sanaysay ay naglalaman ng malaking bahagi ng salaysay, obserbasyon, realisasyon, at

natutuhan.

Katawan

Ipinaliliwanag din dito kung anong mga bagay ang nais ng mga manunulat na baguhin sa karanasan, kapaligiran, o sistema.

Kongklusyon

• Sa pagtatapos ng isang replektibong sanaysay, dapat mag-iwan ng isang kakintalan sa mambabasa.

Kongklusyon

Dito na mailalabas ng manunulat

ang punto at kahalagahan ng isinasalaysay niyang pangyayari o isyu at mga pananaw niya rito.

Kongklusyon

Dito na rin niya masasabi kung ano ang ambag ng kaniyang naisulat sa pagpapabuti ng katauhan at kaalaman para sa lahat.

1. Magkaroon ng isang tiyak na paksa o tesis na iikutan ng nilalaman ng sanaysay

Mga Dapat Isaalang-alang sa Pagsulat ng Replektibong Sanaysay

Isulat ito gamit ang unang panauhan ng panghalip. Tanggap nang gamitin ang mga panghalip na ako, ko, at

akin sapagkat ito ay kadalasang nakasalig sa personal na karanasan.

Mga Dapat Isaalang-alang sa Pagsulat ng Replektibong Sanaysay

Tandaan na bagama't nakabatay sa personal na karanasan, mahalagang magtaglay ito ng patunay o patotoo batay sa iyong mga naobserbahan o katotohanang nabasa hinggil sa paksa upang higit na maging mabisa at epektibo ang pagkakasulat nito.

Mga Dapat Isaalang-alang sa Pagsulat ng Replektibong Sanaysay

Gumamit ng pormal na salita sa pagsulat nito. Tandaang ito ay kabilang sa akademikong sulatin.

Mga Dapat Isaalang-alang sa Pagsulat ng Replektibong Sanaysay

Gumamit ng tekstong naglalahad sa pagsulat nito. Gawing malinaw at madaling maunawaan ang gagawing pagpapaliwanag ng mga ideya o kaisipan upang maipabatid ang mensahe sa mga babasa.

Mga Dapat Isaalang-alang sa Pagsulat ng Replektibong Sanaysay

Sundin ang tamang estruktura o mga bahagi sa pagsulat ng sanaysay: introduksiyon, katawan, at kongklusyon.

Mga Dapat Isaalang-alang sa Pagsulat ng Replektibong Sanaysay

Gawing lohikal at organisado ang pagkakasulat ng mga talata.

Mga Dapat Isaalang-alang sa Pagsulat ng Replektibong Sanaysay

Pagsulat ng Simula

Pagsulat ng Katawan

Pagsulat ng Wakas

Mga Hakbang sa Pagsulat ng Replektibong Sanaysay

Pagsulat ng Simula

Ito ang magsisilbing tesis o pangunahing kaisipanh siyang magiging gabay o batayan sa pagsulat ng iyong replektibong sanaysay.

Pagsulat ng katawan

Maglagay sa bahaging ito ng mga obhetibong datos batay sa iyong naobserbahan o naranasan upang higit na mapagtibay ang kaisipang iyong ipinaliliwanag.

Pagsulat ng katawan

Makatutulong nang Malaki kung gagamit din ng mga mapagkakatiwalaang mga sanggunian bilang karagdagang datos na magpapaliwanag sa paksa.

Pagsulat ng katawan

Sa bahagi ring ito makikita o isusulat ang iyong mga napagnilay-nilayan o mga natutuhan. Magbigay rin ng mga patotoo kung paano nakatulong ang mga karanasang ito sa iyo.

Pagsulat ng Wakas

Muling banggitin ang tesis o ang pangunahing paksa ng sanaysay.

Pagsulat ng Wakas

Lagumin ito sa pamamagitan ng pagbanggit kung paano mo magagamit ang iyong mga natutuhan sa buhay sa hinaharap.

Pagsulat ng Wakas

Bilang pangwakas, maaaring magbigay ng hamon sa mga mambabasa na sila man ay magnilay sa kanilang buhay hinggil sa iyong natutuhan o kaya naman ay mag-iwan ng tanong na maaari nilang pag-isipan.

Lakbay sanaysay

Ito ay tinatawag ding travel essay o travelogue. Ito ay isang uri ng

lathalaing ang pangunahing layunin may maitala ang mga naging

karanasan sa paglalakbay.

Nonon Carandang

tinatawag niyang sanaylakbay kung saan

ang terminolohiyang ito, ayon sa kanya, ay

binubuo ng tatlong konsepto:

tinatawag niyang sanaylakbay kung saan

ang terminolohiyang ito, ayon sa kanya, ay

binubuo ng tatlong konsepto:

sanaysay, sanay, at

lakbay.

Naniniwala siyang ang sanaysay ang

pinaka-epektibong pormat ng sulatin upang

maitala ang mga narasan sa paglalakbay.

Nonon Carandang

Ayon kay Dr. Lilia Antonio, et al.

Sa kanilang aklat na Malikhaing Sanaysay (2013), may apat na

pangunahing dahilan sa pagsulat ng lakbay-sanaysay.

Una

Upang itaguyod ang isang lugar at kumita sa

pagsusulat.

Pangalawa

Layunin din nitong makalikha ng patnubay para sa mga posibleng

manlalakbay.

Pangatlo

Sa lakbay-sanaysay, maaari ding itala ang pansariling

kasaysayan sa paglalakbay tulad ng espiritwalidad,

pagpapahilom, o kaya’y pagtuklas sa sarili.

Pang-apat

Upang maidokumento ang kasaysayan , kultura, at

heograpiya ng lugar sa malikhaing pamamaraan.

Ang lakbay-sanaysay

ay maaaring pumaksa sa tao o

mamamayan ng lugar. Binibigyang-pansin dito ang gawi,

katangian, ugali, o tradisyon ng mga mamamayan sa isang

partikular na komunidad.

Maaari ding maging paksa ng lakbay-sanaysay

ang

kasaysayan ng lugar at kakaibang mga makikita rito.

Binigyang-halaga rito ang uri arkitektura, eskultura,

kakaibang makikita rito.

Mga Mungkahing Gabay sa Pagsulat ng

Lakbay-Sanaysay

1. Bago tumungo sa lugar na balak mong puntahan ay dapat

magsaliksik o magbasa tungkol sa kasaysayan nito. Pag-aralan

ang kanilang kultura, tradisyon, at relihiyon. Pag-aralan din ang

lengguwahe na ginagamit nila doon.

Mga Mungkahing Gabay sa Pagsulat ng

Lakbay-Sanaysay

2. Buksan ang isip at damdamin sa paglalakba, lawakan

ang naaabot ng paningin, talasan ang isip, palakasin ang

internal at external na pandama at pang-amoy,

sensitibong lasahan ang pagkain.

Mga Mungkahing Gabay sa Pagsulat ng

Lakbay-Sanaysay

Magdala ng talaan at ilista ang mahahalagang datos na

dapat isulat.

Mga Mungkahing Gabay sa Pagsulat ng

Lakbay-Sanaysay

Kung susulat ng lakbay-sanaysay, huwag gumamit ng mga

kathang-isip ng ideya. Isulat ang katotohanan sapagkat higit na

madali itong bigyang-paliwanag gamit ang mga malikhaing

elemento.

Mga Mungkahing Gabay sa Pagsulat ng

Lakbay-Sanaysay

Gamitin ang unang panauhang punto de bista at

isaalang-alang ang organisasyon ng sanaysay sa pagsulat.

Magkaroon ng kritikal na pananaw sa pagsulat sa

pamamagitan ng malinaw at malalim na pag-unawa sa

mga ideyang isusulat.

Mga Mungkahing Gabay sa Pagsulat ng

Lakbay-Sanaysay

Tiyakin na mapupukaw ang kawilihan ng

mambabasa sa susulating lakbay-sanaysay.

Mga Dapat Tandaan sa Pagsulat ng

Lakbay-Sanaysay

1. Magkaroon ng kaisipang manlalakbay sa halip

na isang turista.

Mga Mungkahing Gabay sa Pagsulat ng

Lakbay-Sanaysay

Sumulat sa unang panauhang punto de-besta.

Mga Mungkahing Gabay sa Pagsulat ng

Lakbay-Sanaysay

Tukuyin ang pokus ng susulating

lakbay-sanaysay

Tinatawag itong delimitasyon sa pagsulat ng isang akda.

lakbay sanaysay

Magtala ng mahahalagang detalye at kumuha ng

mga larawan para sa dokumentasyon habang

naglalakbay.

Mga Mungkahing Gabay sa Pagsulat ng

Lakbay-Sanaysay

mga pangunahing gamit na dapat dala ng taong susulat ng

lakbay-sanaysay ay

ang panulat, kuwaderno o dyornal, at

kamera. Mahalagang maitala ang pangalan ng mahahalagang

lugar, kalye, restoran, gusali, at iba

Ito ang magsisilbing pinakapuso ng

sanaysay kung saan dito ibabahagi sa mga mambabasa

ang mga gintong aral na nakuha bunga ng epekto ng

ginawang paglalakbay.

Ilahad ang mga realisasyon o mga natutuhan sa

ginawang paglalakbay.

Mga Mungkahing Gabay sa Pagsulat ng

Lakbay-Sanaysay

Gamitin ang kasanayan sa pagsulat ng sanaysay

sa pagsulat ng lakbay-sanaysay,

maging obhetibo sa

paglalatag ang mga impormasyon.

Sikaping mailahad ang katotohanan sa

pamamagitan ng paglalahad ng mga positibong at negatibong karanasan sa lugar na pinutahan.

posisyong papel

isa itong sanaysay na

naglalahad ng opinyon na naninindigan hinggil sa isang

mahalagang isyu patungkol sa batas, akademiya, politika, at

iba pang mga larangan.

posisyong papel

nagpapahayag ng

tiyak na paninindigan ng isang indibidwal o grupo

tungkol sa isang makabuluhan at napapanahong isyu.

Naglalaman din ito ng mga katuwiran ng sumulat,

mahalagang bahagi rin nito ang posisyon at mga

katuwiran ng kataliwas o katunggaling panig.

posisyong papel

Ayon kay Jocson et al. (2005), sa kanilang aklat,

ang

pangangatwiran ay tinatawag ding pakikipagtalo o

argumentasyon na maaaring maiugnay sa sumusunod na mga

paliwanag:

ang

pangangatwiran ay tinatawag ding pakikipagtalo o

argumentasyon na maaaring maiugnay sa sumusunod na mga

paliwanag:

Ito ay isang sining ng paglalahad ng mga dahilan upang

makabuo ng isang patunay na tinatanggap ng nakararami.

Ito ay isang uri ng paglalahad na nagtatakwil sa kamalian

upang maipahayag ang katotohanan.

Ito ay isang paraan ginagamit upang mabigyang-katarungan

ang mga opinyon at maipahayag ang mga opinyong ito sa

iba.

Karaniwang isinusulat ang isang posisyong papel

sa paraang mapanghimok sa mambabasa upang

maunawaan at sang-ayunan nito ang paninindigan

ng nagsulat hinggil sa isyung pinaksa

posisyong papel

Para sa lipunan

, ang posisyong papel ay tumutulong para maging

malay ang mga tao sa magkakaibang pananaw tungkol sa isang

usaping panlipunan.

Sa mag-aaral,

isang mabuting pagsasanay ang pagbuo ng

posisyong papel sa pagpapatibay ng paninindigan o pagbuo muna

ng paninindiga. Isang proseso rin ang pagbuo nito ng

pagpapahusay sa paglalahad ng mga sumusuportang ideya,

pagtitimbang ng opinyon at katotohanan, at pagsanggi sa mga

antitheses o sumasangging mga ideya mula sa paninindigan ng

mga mag-aaral upang magdepensa.

Laging tatandaan sa pagsulat ng

posisyong papel ang salitang

“katuwiran” at “paninindigan”.

Mga Hakbang sa Pagsulat ng Posisyong Papel

Pumili ng paksang malapit sa iyong puso o batay sa interes/ Tiyakin ang paksa

Mga Hakbang sa Pagsulat ng Posisyong Papel

2. Magsagawa ng panimulang pananaliksik hinggil sa napiling paksa.

Mga Hakbang sa Pagsulat ng Posisyong Papel

3. Bumuo ng thesis statement o pahayag na tesis

Mga Hakbang sa Pagsulat ng Posisyong Papel

4. Subukin ang katibayan o kalakasan ng iyong Thesis Statement

Mga Hakbang sa Pagsulat ng Posisyong Papel

5. Hamunin ang Iyong Sariling Paksa

Mga Hakbang sa Pagsulat ng Posisyong Papel

5. Magpatuloy sa pangangalap ng mga kakailanganing ebidensiya.

Panimulang impormasyon at pangkalahatang

kaalaman tungkol sa paksa

Talatinigan, Ensayklopedya, Handbooks

Mga pag-aaral hinggil sa paksa o isyu

Aklat, Ulat ng Pamahalaan

Mapagkakatiwalaang artikulo

Dyornal na Pang-akademiko

Napapanahong isyu

Pahayagan, Magasin

Estadistika

Sangay ng Pamahalaan at mga

organisasyon/samahan

Ayon kay Constantino at Zafra (1997), nauuri sa dalawa ang mga ebiddensiyang magagamit

sa pangangatwiran

Mga Katunayan (facts)

Ayon kay Constantino at Zafra (1997), nauuri sa dalawa ang mga ebiddensiyang magagamit

sa pangangatwiran

Opinyon

Mga Katunayan (facts)

to ay tumutukoy sa mga ideyang tinatanggap na totoo

dahlia ang mga katibayan nito ay nakabatay sa nakita, naamoy, nalasahan, at

nadama.

Mga Katunayan (facts)—

indi kinakailangang ang mananaliksik mismo ang nakaranas o nakakita

ng pangyayari para magamit itong katibayan, maaari ding ito ay nasaksihan o

naranasan ng ibang tao.

Mga Katunayan (facts)—

Gayunman tiyaking reliable o mapagkakatiwalaan ang

testimonyang gagamitin sa iyong posisyong papel. Gayundin, dapat isaisip na

hindi lahat ng itinuturing na katotohanan ay unibersal at panghabampanahon.

Mga Opinyon—

Opinyon—Ito naman ay tutumutukoy sa pananaw ng mga tao, mga ideyang

nakasalig hindi sa katunayan kundi sa ipinapalagay lamang na totoo.

Mga Opinyon—

Hindi ito

katunayan kundi pagsusuri o judgement ng katunayan. Kung gagamiting

ebidensiya ang opinyon sa iyong sulating papel, kailangang manggaling ito sa

taong may awtoridad na magsalita hinggil sa isyu o paksa.

Mga Opinyon—

Karaniwang

kinikilalang may awtoridad ang mga taong may posisyon o may mahalagang

ginagampanan sa lipunan tulad ng mga iskolar, propesyunal, politiko, akademiko,

at siyentipiko

Mga Hakbang sa Pagsulat ng Posisyong Papel

Buoin ang balangkas ng posisyong papel.

introduksiyon

Ipakilala ang paksa. Dito rin ipaliwanag ang konteksto ng usapin. Maaari na ring

banggitin dito ang pangkalahatang paninindigan sa usapin.

Mga Katuwiran ng Kabilang Panig

Isa-isang ihanay rito ang mga katuwiran ng kabilang panig. Ipaliwanag nang bahagya ang

bawat katuwiran. Banggitin din ang sanggunian o pinagkunan ng katuwirang—ito mga

dokumento, memorandum, interbyu at iba pa.

Mga Sariling Katuwiran

Isa-isa naming ihanay rito ang sariling mga katuwiran. Sikaping may katapat

na katuwiran ang bawat isa sa kabilang panig. Bukod dito, maaari ring

magbigay kalamangan ng sariling paninindiga.

Mga Pansuporta sa Sariling Katuwiran

Dito maaaring palawigin ang paliwanag sa sariling mga katuwiran. Maaaring

magbigay rito ng karagdagang ebidensiya para lalong maging kapani-paniwala

ang sariling mga katuwiran.

Huling Paliwanag Kung Bakit ang Napiling Paninindigan ang Dapat

Lagumin dito ang mga katuwiran. Ipaliwanag kung bakit ang sariling paninindigan ang

pinakamabuti at pinakakarapat-dapat