Politieke filosofie

Liberale benadering

Ziet burgerschap primair als een status en het kunnen claimen van rechten

Republikeinse benadering

Duidt burgerschap in eerste instantie als een politieke activiteit die zich vertaalt in een vorm van democratisch zelfbestuur

Communitaristische benadering

Wijst erop dat burgerschap niet kan bestaan zonder een gedeelde identiteit, een vorm van gemeenschapsgevoel en verantwoordelijkheid voor elkaar als medeburgers

Natuurrecht/wet

Het recht wordt onafhankelijk van de menselijke wil; de politieke macht en de omstandigheden. De bron van het recht is de natuur, Gods wil of de rede. De samenleving is rechtvaardig geordend als iedereen daarin zijn rechtmatige plaats inneemt die God voor iedere mens heeft voorzien. De door mensen gemaakte wetten zijn pas rechtvaardig als ze hun kracht ontlenen aan en voortbouwen op de natuurwet die God in de werkelijkheid heeft gelegd. Deze natuurwet bindt iedereen – ook de monarch of eender welke andere wetgever

Namen: Thomas van Aquino, Hugo de Groot

Sociaal contract

Een theoretische afspraak tussen individuen en de overheid waarin individuen vrijwillig een deel van hun natuurlijke vrijheid opgeven in ruil voor bescherming, orde en collectieve rechten binnen een georganiseerde samenleving.

Namen: Thomas Hobbes, John Locke, Rousseau, Kant

Positief recht

recht dat op een bepaald tijdstip en op een bepaalde plaats door de mens is ingesteld.

Namen: Hobbes

natuurtoestand

een hypothetische, voor-politieke toestand waarin mensen leven zonder georganiseerde overheid, wetten of instellingen – en waarin hun rechten, gedrag en onderlinge verhoudingen bepaald worden door hun natuur of rede

Namen: Hobbes, Locke ...

minimale staat

de staat is een noodzakelijk kwaad omdat we niet in anarchie kunnen samenleven, maar hij beperkt zich noodzakelijk tot het beschermen van veiligheid, eigendomsrechten en persoonlijke integriteit.

Namen: Locke

klassiek liberalisme

Nadruk ligt vooral op dat burgers rechten hebben, wetten worden gezien als een inperking van de vrijheid. Spreekt zich uit over het domein waartoe de politieke macht zich moet beperken, maar niet over wie die macht uitoefent. Zijn dus geen volbloed democraten. Gaat vooral over de vraag hoe staatsgezag moet ingeperkt worden met het oog op eigendomsrecht en individuele vrijheid.

Namen: Berlin, Aron, Hayek, Eberhard

negatieve vrijheid

(vrij van) het domein waarbinnen het aan het subject wordt overgelaten om te doen of te zijn wat in zijn vermogen ligt zonder tussenkomst van andere personen of instanties. Afwezigheid van inmenging, dwang en overheidsbemoeienis.

Namen: Berlin

positieve vrijheid

(vrij om) De wens van het individu om meester te zijn over zichzelf.

Namen: Berlin

Paternalistische staat

een overheid die weet wat goed voor mij is. En die zich inlaat met mijn positieve vrijheid en mijn vrijheid concreet invult.

Namen: Berlin etc

Waardepluralisme

vrijheid is niet het enige doel van de mens, naast vrijheid kunnen ook gelijkheid, rechtvaardigheid en het verlangen naar erkenning belangrijke waarden zijn.

Namen: Berlin

Schadebeginsel

De enige reden waarom men rechtmatig macht kan uitoefenen over enig lid van een beschaafde samenleving, tegen zijn zin, is de zorg dat anderen geen schade wordt toegebracht. Iemands eigen welzijn, hetzij fysiek, hetzij moreel, is geen voldoende rechtsgrond.

Namen: Mill

Berlin’s onbegrijpelijke paradox

mensen zich oprecht vrijer voelen wanneer ze onafhankelijk zichzelf kunnen besturen, ook al leidt dat zelfbestuur ertoe dat hun fundamentele mensenrechten worden ontzegd.

Namen: Berlin, Marx

Antieke vrijheid

verwijst naar de collectieve vrijheid, de politieke vrijheid om de polis mee te besturen. Verwijst naar democratisch zelfbestuur

Namen: Constant

Moderne vrijheid

verwijst naar de individuele onafhankelijkheid om het eigen geluk na te streven. Verwijst naar individuele zelfbeschikking

Namen: Constant

representatieve democratie

Een bestuursvorm waarin burgers politieke macht uitoefenen door op vertegenwoordigers te stemmen, die namens hen beslissingen nemen en wetgeving maken.

Namen: Constant, Mill, Rawls, Habermas etc

Majoritaire democratie

‘tirannie van de meerderheid’, als alleen de wil van de (‘domme’, ‘racistische’ etc) meerderheid telt. Vrijheidsbeperkend en onderdrukkend.

Namen: Tocqueville, Mill

Democratisch republikeinse traditie

de vraag over wie de regels maakt en wie mag meebesturen

Democratische rechtsstaat

beide vraagstellingen, over inperken van de staatsgezag en over wie de regels maakt, worden samengebracht, de liberale en de democratische pijler worden met elkaar onlosmakelijk verbonden. Poging om de drie verschillende aspecten toch samen te brengen en samen te houden. Burgers hebben gelijke rechten omdat ze lid zijn van een bepaalde politieke gemeenschap waarin burgers zichzelf rechten toekennen door democratisch zelfbestuur. Rechten kunnen slechts door lidmaatschap van een politieke gemeenschap gegarandeerd worden.

Namen: Habermas, Lefort, Rawls

Scheiding der machten

De idee dat macht het best verspreid kan worden. De wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht moeten elkaar controleren en in evenwicht houden.

Namen: Montesquieu, Lock

Directe democratie

een bestuursvorm waarbij burgers zelf rechtstreeks beslissingen nemen over wetten en beleid, zonder tussenkomst van gekozen vertegenwoordigers, directe participatie van burgers. Loting boven verkiezingen?

Namen: Rousseau

Liberale democratie

zelfbestuur en democratische meerderheidsbeslissingen zijn belangrijk, maar ze vinden plaats binnen het normatieve kader van een grondwet en de grondrechten die niet zonder gegronde redenen door een meerderheidsbeslissing overruled kunnen worden.

Namen: Rawls, Habermas etc

Algemeen belang

burgers moeten steeds ook het algemeen belang voor ogen houden en daaromtrent ook medezeggenschap kunnen opeisen

Namen: Rousseau, republikeinse traditie

Rousseau’s paradox

wie weigert te gehoorzamen aan de algemene wil, zal daartoe gedwongen worden, men zal hem dwingen vrij te zijn

Namen: Rousseau

Burgerschapsdeugden

Burgers hebben idealiter een vorm van gemeenschapszin en willen politiek, economisch en maatschappelijk participeren. Ze moeten in dat opzicht bereid zijn tot engagement, samenwerking en zelfbeperking omwille van de continuïteit en stabiliteit van de politieke gemeenschap waar ze deel van uitmaken.

Namen: Sandel, Rawls, republikeinse traditie, communitaristische etc

Everyday citizenship

burgerschap zou zich tonen in allerlei beslissingen die betrekking hebben op het dagelijks leven.

Namen: Andrew Mason

Non-domination

Vrijheid wordt niet bepaald door niet-inmenging, maar door de afwezigheid van afhankelijkheid en overheersing. Mensen zijn pas echt vrij als ze hun eigen meester zijn.

Namen: Philip Pettit

Equality before the law

gelijkheid voor de wet, Iedereen wordt op gelijke wijze beoordeeld en behandeld door de wet. Niemand is boven de wet, ongeacht sociale status, rijkdom of afkomst.

Namen: Pettit, liberale

Equality over the law

gelijkheid boven, of ten opzichte van de wet, Burgers moeten collectieve controle hebben over de wetgeving zelf.

De wet moet niet alleen eerlijk toegepast worden, maar ook democratisch tot stand komen én onderworpen zijn aan publieke beïnvloeding en verantwoording.

Namen: Pettit, republikeinse

Volksnationalisme

volkeren hebben een unieke identiteit. Volksgeist. Natiestaat is geen creatio ex nihilo, vooronderstelt een volk met een gedeelde identiteit, cultuur, taal,

Namen: Herder

Burgerlijke religie

Het geloof dat er een nieuwe religie nodig is om mensen te verbinden. Vervangen door het nationalisme

Namen: Rousseau, Robespierre, Saint-Simon, Auguste Comte.

natievorming

in bijna alle natistaten doet men in de 19e eeuw aan … met als bedoeling een gedeelde identiteit tot stand te brengen. Onder meer via onderwijs wordt ingezet op een taal- en cultuurbeleid.

Namen: Pirenne, Geyl, Anderson, Gellner, Hobsbawm

Liberaal nationalisme

een politieke stroming die het nationale gevoel en culturele verbondenheid combineert met liberale kernwaarden zoals individuele rechten, democratie, rechtsstaat en pluralisme, een gedeelde dunne nationale identiteit volstaat

illiberale democratieën

Als de volkswil en de gemeenschapsafbakening voorrang krijgen op de grondrechten, geen check en balances meer

Namen: bv Orban

Populisme

in naam van de vox populi wil onvoldoende rekening houden met grondrechten, de rechtsstaat en de rechten van minderheden. Werkt vaak met een eenvoudig normatief schema: het volk versus de elite. Links: het volk tegen de rijke elite, rechts: het volk tegen een wereldvreemde culturele elite met een ideologie van wereldburgerschap en multiculturalisme. Rechts identitair populisme: eigen volk vs vreemdelingen. Leidt tot een bedenkelijke vorm van polarisering, wij-zij-denken en ondemocratische politiek. Er komt een volksleider aan de macht die de volkswil incarneert en alle andersdenkenden desavoueert.

Juristocratie

wanneer de grondrechten voorrang krijgen op de democratie en de gemeenschapsvorming. Waarin ‘activistische rechters’ niet alleen rechtspreken, maar ook aan politiek zouden doen zonder rekening te houden met wat het volk wil.

Namen: Bv VS, staten vs Supreme Court

Gelijkoorspronkelijkheid

grondrechten en democratie zijn op een intern noodzakelijke manier met elkaar verbonden. Ze hebben elkaar nodig om overeind te blijven. Individuele rechten en collectief zelfbestuur veronderstellen elkaar. Ze zijn elkaar mogelijkheidvoorwaarde. Democratie is niet denkbaar zonder rechten. (zowel politieke, burgerlijke als sociale rechten). Omgekeerd kunnen grondrechten ook niet zonder burgerschap en democratisch zelfbestuur. Rechten zijn niet prepolitiek. Hoe rechten ingevuld worden zou het resultaat moeten zijn van een democratisch proces.

Namen: Habermas

De democratische paradox

de liberale democratie heeft een inherente spanning die nooit kan worden opgelost. In een liberale democratie is een volk niet helemaal vrij om te beslissen wat het wil. Het zelfbestuur kan in conflict komen met de grondrechten van minderheden.

Namen: Chantal Mouffe

Politiek van de Derde Weg

Er word gezocht naar een nieuw evenwicht tussen de liberale markteconomie en de verzorgingsstaat. Sociaaldemocraten gingen er steeds meer van uit dat ze hun doelstellingen zouden kunnen bereiken met liberale middelen.

Namen: Wim Kok, Frank Vandenbroucke

Paradox van het burgerschap

Enerzijds zijn onze democratische vrijheden en de werking van de democratische instellingen afhankelijk van de participatie van burgers. Anderzijds kunnen burgers in een open en vrije samenleving niet gedwongen worden om te participeren.

Paradox of voting

waarom zou iemand überhaupt aan verkiezingen deelnemen? Eén stem maakt het verschil niet, en zolang er voldoende mensen gaan stemmen, blijft het systeem functioneren zonder dat ik me hoef in te spannen.

Burgerlijk humanisme (civic humanism/ aristotelische strategie)

Het politieke leven is de plek bij uitstek waar mensen het goede leven kunnen ontdekken. Politieke participatie is de hoogste activiteit die mensen kunnen ontwikkelen; het staat boven het familieleven, werk, religie, vrije tijd en andere vormen van sociaal leven. Staat op gespannen voet met staatsneutraliteit en waardepluralisme

Namen: Aristoteles, aristotelisch republikanisme

Instrumenteel republikanisme (klassiek)

Politieke participatie en de politieke deugden kunnen echter louter om instrumentele redenen worden gepromoot. Om de liberale democratie in stand te houden.

Deliberatieve democratie

de nadruk ligt op de kwaliteit van het debat dat aan de politieke beslissing voorafgaat. Dit debat beperkt zich niet tot het parlement. Het inzicht dat een goed publiek en politiek debat van bijzonder belang is voor de kwaliteit van de democratie en de legitimiteit van de besluitvorming ligt aan de basis.

Namen: Rawls en Habermas

Competitief of het pluralistische interest-aggregating model

een systeem waarin meerdere belangengroepen en elites met elkaar concurreren om politieke macht, en waarin de wil van het volk tot uitdrukking komt via verkiezingen, partijstrijd en belangengroepen.

Namen: Schumpeter, Dahl, deliberatieve democratie

De deugd van publieke redelijkheid

het serieus nemen van diegene die een andere politieke mening heeft en erop toezien dat ieders argumenten en overwegingen gehoord worden. men laat op basis van nieuwe argumenten en inzichten voortschrijdend inzicht toe. men moet de eigen positie publiekelijk willen verdedigen, liefst in termen en argumenten die ook de andere burgers zouden moeten kunnen begrijpen en aanvaarden.

Namen: Rawls

Affectieve polarisering

andersdenkenden worden niet alleen als politieke tegenstrevers gezien, maar worden ook als dwaas, verdacht en immoreel weggezet.

De informele publieke sfeer

opinievorming. waarbinnen er via spontane communicatiestromen aan politieke opinie- en wilsvorming wordt gedaan. Een zeker onafhankelijkheid ten aanzien van de formele ruimte en de staat. Kan in principe niet bestaan zonder persvrijheid en onafhankelijke media. Pas als burgers goed en transparant geïnformeerd worden, kunnen ze zelf oordelen en op een degelijke manier met elkaar in debat gaan.

Namen: Habermas

De pers

als vierde macht, dient als waakhond van de democratie, is een extra controlerende macht die er mede op kan toezien dat de politieke macht legitiem wordt aangewend en dat de democratie transparant en naar behoren functioneert. Geen democratie zonder vrije pers, maar ook geen goede journalistiek zonder een democratische politieke cultuur die het toelaat om onafhankelijk en professioneel te werken.

The burdens of decision making

burgers zijn hiervan nog bevrijd in de publieke sfeer.

Namen: Habermas

Voorwaardelijke consensus

meerderheidsbeslissing is pas legitiem wanneer de inhoud ervan wordt beschouw als het rationeel gemotiveerd maar feilbare resultaat van een vanwege besluitvormingsdruk voorlopig beëindigd debat over wat juist is.

Burgerdemocratie

Burgers zouden, bijvoorbeeld via burgerpanels of referenda, actief uitgenodigd moeten worden om heel concreet aan publieke deliberatie en besluitvorming deel te nemen. Dat zou een middel moeten zijn om de politieke betrokkenheid en inspraak van burgers uit te breiden, en om de politieke besluitvorming te versnellen en te verbeteren.

Diplomademocratie

waarin de politieke gremia voornamelijk bevolkt worden door een hooggeschoolde elite die niet representatief zou zijn voor het gewone volk.

Namen: Van Reybrouck

Autoritair-populistische bestuurskunst

De wil van het eigen volk en de nationale identiteit worden verabsoluteerd, de rechten van minderheden worden onvoldoende serieus genomen, de grenzen worden gesloten en de rechtsstaat wordt uitgedaagd en uitgekleed

Namen: Müller

Global resources dividend of universeel basisinkomen

zodat elk individu op aarde alvast een deeltje van de gezamenlijke koek krijgt. herverdelingsplicht

Namen: Thomas Pogge, Van Parijs

Libertarisme

De overheid moet helemaal geen reële vrijheid garanderen. De staat moet zich beperken tot het garanderen van negatieve vrijheid, eigendomsrecht en veiligheid.

Namen: Nozick

Utilitarisme

nutsmaximalisatie, de som van individueel nut, minder de verdeling ervan.

Namen: Mill, Hume, Bentham

Non-refoulement

het is verboden om migranten terug te sturen naar een land waar zij vervolging of onmenselijke behandeling moeten vrezen.

Jus sanguinis

op basis van bloedverwantschap burgerschap krijgen

Jus soli

op basis van het feit dat je op het grondgebied geboren bent, burgerschap krijgen

Stakeholderprincipe (jus nexi)

mensen kunnen de nationaliteit verwerven als ze een reële en substantiële band hebben opgebouwd met hun nieuwe politieke gemeenschap.

Namen: Bauböck, Shachar

Mandatory citizenship

is nodig voor democratische gelijkheid, immigranten moet onder dezelfde rechten én plichten vallen.

Namen: De Schutter

A firewall

koppelt het integratiebeleid los van de toegang tot (verblijfs)rechten.

Namen: Tamar de Waal

Reële of substantiële vrijheid

Vrijheid krijgt pas gestalte als mensen concrete handelingsmogelijkheden hebben en ook echt iets met hun vrijheid kunnen doen. Vereist zowel onderwijs en vorming als een minimale materiële basis. Afhankelijk van maatschappelijke omstandigheden.

Namen: Marshall, Dewey, Rawls

Dewey’s liberalisme

een georganiseerde maatschappij dat alles wat in haar vermogen ligt moet doen om de voorwaarden te scheppen waardoor het merendeel van de mensen feitelijke in plaats van louter legale vrijheden kan genieten’.

Namen: Dewey

Egalitair liberalisme

een brede en gevarieerde denkstroming die vrijheid en gelijkheid diepgaand met elkaar combineert en in balans houdt. Verschilt van klassiek dat de rol van de overheid voornamelijk beperkt tot het garanderen van negatieve vrijheid. Ook de sociale rechten. Geen absolute gelijkheid maar reële gelijke kansen en sociaaleconomische basisgelijkheid.

Namen: Rawls

Publieke of collectieve goederen

zijn ‘niet-uitsluitbaar’, ‘niet-rivaliserend’ en ‘ondeelbaar’. Het is er automatisch voor iedereen en de beschikbare hoeveelheid van het goed vermindert niet als iemand ervan gebruikmaakt.

Bv een dijk

Rawlsiaanse egalitair liberalisme (of theorie van rechtvaardigheid.)

een politieke filosofie, die pleit voor een samenleving waarin gelijke fundamentele vrijheden voor iedereen gegarandeerd zijn, én waarin sociale en economische ongelijkheden alleen gerechtvaardigd zijn als ze in het voordeel werken van de minst bevoorrechte groepen.

Namen: Rawls

All-purpose goods

datgene wat ieder redelijk en rationeel mens zou wensen, ongeacht het levensplan.

Namen: Rawls

Rawls 1^ste principe van rechtvaardigheid

een rechtvaardige overheid garandeert voor iedereen een maximaal pakket aan basisvrijheden dat verenigbaar is met een vergelijkbaar pakket voor anderen

Namen: Rawls

Rawls 2de principe van rechtvaardigheid

sociale en economische ongelijkheden dienen zo te worden geordend dat ze a) het meest ten goede komen aan de minst bevoordeelden (het verschilprincipe), en b) verbonden zijn aan ambten en posities die voor allen toegankelijk zijn onder voorwaarden van billijke gelijkheid van kansen.

Namen: Rawls

Het verschilprincipe

Het meest ten goede komt aan de minst bevoordeelden

Namen: Rawls

Het gedachte-experiment van de originele positie

Een denkbeeldige uitgangssituatie waarin rationele, vrije en gelijke individuen — achter een sluier van onwetendheid — samen de principes van rechtvaardigheid kiezen die de basis vormen van een eerlijke samenleving. (argument voor zijn verschilprincipe)

Namen: Rawls

Rawls opvatting van gelijke kansen

kansen mogen niet bepaald worden door sociale omstandigheden waar mensen niet voor verantwoordelijk zijn. (argument voor zijn verschilprincipe)

Namen: Rawls

Meritocratie

een maatschappelijk systeem waarin sociale posities, status en beloningen worden toegekend op basis van individuele verdienste, zoals talent, inzet, intelligentie of prestaties — en niet op basis van afkomst, klasse, geld of relaties

Incentive-inequality

Artsen mogen meer verdienen om ervoor te zorgen dat getalenteerde mensen de inspanning doen om arts te worden. In het voordeel van de mensen die het zwakst en meest kwetsbaar zijn.

Namen: Rawls

maximin-strategie

we kiezen risicoavers voor een samenleving waarin de laagste positie toch zo hoog mogelijk is.

Namen: Rawls

self-ownership

we zijn (absolute) eigenaar van ons eigen lichaam, onze talenten en alles wat we met dat lichaam en die talenten bewerkstelligen.

Namen: Nozick

Rectification

een principe van herstel, omdat de huidige verdeling van eigendom niet op een rechtvaardige manier tot stand is gekomen.

Namen: Nozick

deontologisch libertarisme

gebaseerd op het respect voor onvervreemdbare eigendomsrechten: herverdeling is onrechtvaardig, wat de gevolgen voor de ongelijkheid of de economische groei ook mogen zijn.

Namen: Nozick

Consequentialistisch libertarisme

een minimale staat heeft goede gevolgen in termen van marktwerking, tewerkstelling, economische of politieke vrijheid, economische groei en welvaartscreatie.

Namen: Hayek, Friedman

Links libertarisme

combineert self-ownership wat betreft het eigen lichaam met opvattingen van herverdeling op basis van de gedachte dat de wereld en haar grondstoffen oorspronkelijk iedereen gelijk toekomen. Men kan zich de wereld en haar hulpbronnen niet toe-eigenen zonder daarvoor anderen – bijvoorbeeld door belastingen – te compenseren omdat ze door die toe-eigening worden uitgesloten van wat eens gemeenschappelijk bezit was.

Namen: Steiner, Otsuka, Van Parijs, Vallentyne

Rechts libertarisme

het recht op zelfbezit houdt het recht in om zich ongelijke delen van de buitenwereld toe te eigenen.

Namen: Nozick

Geluk-egalitarisme (luck egalitarianism)

stroming binnen het egalitair liberalisme, een onderscheid tussen datgene wat mensen overkomt en dat gene waar mensen voor kiezen en verantwoordelijk voor zijn, en het onderscheid tussen option luck en brute luck, niet de ongelijkheid op zich of de positie van de zwaksten is relevant, maar de manier waarop de ongelijkheid tot stand is gekomen

Namen: Dworkin, Arneson, Cohen, Roemer

Circumstance, chance

datgene wat mensen overkomt

Namen: geluk-egalitarisme

The person, choice

datgene waar mensen voor kiezen en verantwoordelijk voor zijn

Namen: geluk-egalitarisme

Option luck

Wie ervoor kiest om te ondernemen zet zich hier op in, dit mag beloond worden

Namen: Dworkin

Brute luck

wie slechtziend geboren wordt of door een natuurramp getroffen wordt, is het slachtoffer van brute bad luck. Dit moet gecompenseerd worden.

Namen: Dworkin

Ambition-sensitive

mensen die zich inspannen moeten daarvoor kunnen beloond worden, ook al creëert dat een vorm van ongelijkheid die niet in het voordeel is van de minstbedeelden. Ongelijkheid is gerechtvaardigd als deze een gevolg is van ambitie, doorzettingsvermogen en een vrij en geïnformeerde keuze.

Namen: Dworkin

Rechtvaardigheid

verwijst naar de verdeling van middelen

Namen: Miller

Gelijkheid

verwijst naar intermenselijke relaties

Namen: Miller

undeserving poor

mensen die arm zijn zonder daar eigen verantwoordelijkheid voor te hebben

Namen: Anderson

Deserving poor

mensen die arm zijn door hun eigen verantwoordelijkheid

Namen: Anderson

Wrong ethos of equality

Het zet aan tot een sfeer van wantrouwen waarbij mensen voortdurend moeten zien te bewijzen dat hun negatieve toestand niet hun eigen schuld is. En omgekeerd moeten mensen die succesvol zijn kunnen aantonen dat dit het gevolg is van hun eigen inspanning en verdienste.

Namen: Jonathan Wolff

The skyboxification of American life

mensen kunnen in vele opzichten van elkaar verschillen en verschillende maatschappelijke functies bekleden, maar in een gezonde democratische samenleving moeten we elkaar inde publieke ruimte als gelijken kunnen ontmoeten. Een té grote kloof tussen arm en rijk leidt tot maatschappelijke segregatie en ondermijnt de solidariteit die de voorwaarde is voor democratisch burgerschap.

Namen: Sandel

Limitarianism

het is wenselijk om een bovengrens te stellen aan het inkomen van de rijken.

Namen: Robeyns

Multiculturalisme

een politieke benadering die erkent en actief ondersteunt dat een samenleving bestaat uit meerdere culturele, etnische of religieuze gemeenschappen, en die bepleit dat deze diversiteit ook institutioneel wordt erkend en beschermd binnen een democratische rechtsstaat.

Namen: Kymlicka

Politiek van erkenning of identiteitspolitiek

Een overheid moet de gelijkwaardigheid niet alleen beschermen door een herverdelingspolitiek en een gelijkekansen- en een non-discriminatiebeleid. Ze moet ook actief in het oog houden of de verschillende culturele, religieuze, nationale en andere identitaire groepen wel voldoende gelijk respect en prestige krijgen.

Namen: Taylor, Honneth, Young, Galeotti