Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino – Mga Konseptong Pangwika

Mga bokabularyong flashcard upang matulungan ang mag-aaral na maunawaan at maalala ang mahahalagang konseptong pangwika, mga teorya, at legal na batayan ng wika sa Pilipinas.

Wika

Isang masistemang balangkas ng mga sinasalitang tunog na isinasaayos sa paraang arbitraryo upang magamit sa komunikasyon.

Konseptong Pangwika

Mga ideya at teorya na nagpapaliwanag sa pinagmulan, gamit, at kabuluhan ng wika sa lipunan.

Archibald Hill

Dalubhasa na nagsabing ang wika ang pangunahing at pinakamabusising anyo ng simbolikong gawain ng tao.

Constantino at Zafra

Naglarawan sa wika bilang kalipunan ng mga salita at pamamaraang pagsasama-sama ng mga ito upang magkaunawaan ang isang grupo.

Dell Hymes

Nagpaliwanag na ang wika ay isang kasanayang panlipunan at makatao (communicative competence).

Henry Allan Gleason

Nagpakilala sa wika bilang masistemang balangkas ng sinasalitang tunog na arbitraryong isinasaayos ng lipunan.

Jovy Peregrino

Nagsaad na ang wika ay anumang nagtataglay ng kahulugan.

Noam Chomsky

Tumingin sa wika bilang isang prosesong mental na nagmumula sa likas na kakayahan ng tao (language acquisition device).

Roger Kessing

Nagturing sa wika bilang pantao at ginagamit sa pakikipagtalastasan.

Thomas Carlyle

Naglarawan sa wika bilang saplot o katawan ng kaisipan.

Teoryang Biblikal

Mga paliwanag mula sa Bibliya tulad ng Genesis at Tore ng Babel na nagsasabing ang wika ay biyaya o parusa ng Diyos.

Teoryang Bow-wow

Paliwanag ni Jespersen na ang wika ay nagmula sa panggagaya sa tunog ng mga hayop.

Teoryang Ding-dong

Teoryang nagsasabing nagmula ang wika sa tunog ng kalikasan at bagay sa paligid.

Teoryang Pooh-pooh

Teoryang nag-uugnay sa pagbuo ng wika sa biglaang bugso ng damdamin tulad ng sakit o saya.

Teoryang Yo-he-ho

Teoryang nagsasabing nagmumula ang wika sa pagsasalita habang gumagamit ng pwersang pisikal o pagtutulungan.

Teoryang Ta-ra-ra-boom-de-ay

Teoryang tumutukoy sa musikal na pinagmulan ng wika mula sa sayaw, ritwal, at awiting panrelihiyon ng katutubo.

Wikang Pambansa

Opisyal na wika ng bansa na kumakatawan sa pambansang identidad; sa Pilipinas, ito ay Filipino (Art. XIV Sek. 6, 1987).

Filipino bilang Wikang Pambansa

Wikang dapat payabungin at pagyamanin mula sa umiiral na mga wika sa bansa.

Filipino bilang Wikang Opisyal

Wikang itinadhana ng batas na gamitin sa opisyal na talastasan at dokumento ng pamahalaan (Art. XIV Sek. 7, 1987).

Wikang Panturo

Opisyal na wikang ginagamit sa pormal na edukasyon, pagtuturo, at pagsulat ng mga aklat-aralin.

Bilinggwalismo

Kakayahang gumamit ng dalawang wika nang mahusay; pinagtibay ng DECS Department Order No. 25, 1974.

Multilinggwalismo

Paggamit at pag-aaral ng higit sa dalawang wika; pinagtibay sa mga reporma sa edukasyon mula 2009 pataas.

Global Filipino

Kampanya noong 2009 na nagpangalan sa Filipino bilang wikang pambansa sa pandaigdigang konteksto.

Department Order No. 52, 1987

Patakaran ng DECS na nagtatakda sa distribusyon ng asignaturang ituturo sa Filipino at English.

Artikulo XIV, Seksyon 6 (1987)

Bahagi ng Konstitusyon na nagtatakda sa Filipino bilang wikang pambansa at nag-uutos na itoʼy linangin at payabungin.

Artikulo XIV, Seksyon 7 (1987)

Seksyon na tumutukoy sa Filipino bilang wikang opisyal at sa pag-iral ng Ingles bilang karagdagang wikang opisyal.