Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino – Mga Konseptong Pangwika

Kahalagahan ng Wika

• Ginagamit sa pagpapahayag ng damdamin, kaisipan, at kaalaman; pundasyon ng komunikasyon.

• Nagpapatatag ng maayos na lipunan at naglalarawan ng kultura, paniniwala, at pagkakakilanlan.

• Itinuturing na sagradong biyaya na dapat pangalagaan.

Mahahalagang Tanong

• Bakit mahalaga ang wika sa pagtataguyod ng maayos na lipunan?

• Paano nailalarawan ng wika ang kultura at paniniwala ng tao?

• Paano makikita ang saysay ng wika sa buhay at lipunang Pilipino?

• Bilang mag-aaral na Rekoleto, paano ipakikita na ang wika ay biyaya ng Lumikha?

Kahulugan ng Wika

• French “langage”: salita ng tribo/tao/bansa.

• Latin “lingua/linguaticum”: dila.

• Pagtingin ng mga dalubhasa:

  • Archibald Hill – pangunahing simbolikong gawain ng tao.

  • Constantino & Zafra – kalipunan ng salita at paraan ng pagsasama ng mga ito.

  • Dell Hymes – kasanayang panlipunan at makatao.

  • H. A. Gleason – masistemang balangkas ng sinasalitang tunog na arbitraryo.

  • J. Peregrino – anumang nagtataglay ng kahulugan.

  • Noam Chomsky – prosesong mental.

  • Roger Kessing – pantao at gamit sa pakikipagtalastasan.

  • Thomas Carlyle – “saplot ng kaisipan”.

Teorya ng Pinagmulan ng Wika

• Teoryang Biblikal:

  • Genesis (2!:!19) – pagpapangalan ni Adan.

  • Genesis (11!:!1-9) – Tore ng Babel, pagkakaiba-iba bilang parusa.

  • Gawa (2!:!1-11) – Pentecostes, wika bilang regalo.

• Sinaunang Paniniwala:

  • Pharaoh Psammatichus – “bekos” (Phrygian) bilang unang wika.

  • Hindu – regalo ni Sarasvati.

  • Haring James IV – wikang Ebreo sa Hardin ng Eden.

• Makaagham (Jespersen):

  • Bow-wow – tunog-hayop.

  • Dingdong – tunog-kalikasan/bagay.

  • Pooh-pooh – bugso ng damdamin.

  • Yo-he-ho – pwersang pisikal.

  • Ta-ra-ra-boom-de-ay – musikal/ritwal.

Wikang Pambansa

• Batayan: Artikulo XIV Sek. (6), Konstitusyon (1987).

• Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino.

• Dapat payabungin batay sa umiiral na mga wika sa bansa at iba pang wika.

• Tungkulin ng pamahalaan na itaguyod ang Filipino sa opisyal na komunikasyon at edukasyon.

Filipino bilang Wikang Opisyal

• Artikulo XIV Sek. (7), Konstitusyon (1987).

• Ginagamit sa lahat ng opisyal na talastasan at nakasulat na komunikasyon ng pamahalaan.

Filipino bilang Wikang Panturo

• Wikang opisyal sa pormal na edukasyon: pagtuturo, pag-aaral, at mga kagamitang panturo.

Bilinggwalismo

• Kakayahang gumamit ng dalawang wika nang may husay.

• DECS Policy (Department Order No. (25), (1974)):

  • Filipino – Araling Panlipunan, MAPEH, HE, Practical Arts, Character Education.

  • English – Science, Mathematics, Technology.

• Department Order No. (52), (1987) – pagpapatibay ng Bilingual Education Policy.

Multilinggwalismo

• Paggamit o pag-aaral ng higit sa dalawang wika.

• (2009) – ipinakilala ang “Global Filipino” bilang pambansang wika sa internasyunal na konteksto.