biologie se 1 havo 5

Stofwisseling

Alle chemische omzettingsprocessen in een organismen ten behoefte van de instandhouding van de cellen

Organische stoffen

Bestaan uit ketens van koolstofatomen (C), wtaterstofatomen (H) en vaan ook zuurstof atomen (O)

Veel chemische energie en grotere moleculen

Voorbeelden organische stoffen

Vetten, koolhydraten en eiwitten

Anorganische stoffen

1vaak kleiner dan organische stoffen

2weinig chemische energie

3in levende en levenloze natuur

Assimilatie

1kost energie

2gritere organische moleculen worden gevormd uit kleinere moleculen

Dissimilatie

1levert energie op

2grotere organische moleculen worden afgebroken tot kleinere moleculen

3de vrijgekomen energie kan voor processen in het organisme worden gebruikt

Chemische energie

Opgeslagen energie tussen atoombindingen

Voortgezette assimilatie

Nodig voor vorming van eiwitten, vetten, DNA en koolhydraten met behulp van glucose en mineralen

Enzymen

Enzymen zijn eiwitten die reacties mogelijk maken of versnellen. (Katalyseren stofwisslingsprocessen)

(Ze worden daarbij niet zelf gebruit)

Enzymactiviteit

De snelheid waarmee een enzym een proces versneld. Wordt onder andere beïnvloed door de temperatuur en de PH

Waarvoor is een enzym specifiek?

Specifiek voor 1 substraat (stof die word omgezet) daarom zijn er veel verschillende enzymen nodig

Wat gebeurd er als het temperatuur tentoongesteld is voor een enzym?

Het eiwit veranderd van vorm, gaat denatureren

Wat gebeurd er als het temperatuur van een enzym te laag is?

De enzymen gaan trager bewegen, dus lage enzymactiviteit

Katalyseren

Mogelijk maken of versnellen

Is fotosynthese assimilatie of dissimilatie

Assimilatie, want er moet energie toegevoegd worden. Zonlicht.

De formule van fotosynthese

6CO(2) + 6H(2)O

Zet om naar glucose 6CO(2) + 6H(2)O

6CO(2) + 6H(2)O > C6H(12)O6 + 6O(2)

Waar vind fotosynthese plaats

In de bladgroenkorrels

Hoe weet je of iets een enzym is?

Als het eindigt op ase. Substraat + ase is een enzym.

Bv, katalase of amylase

Aerobe dissimilatie

Dissimilatie met zuurstof

Anaerobe dissimilatie

Dissimilatie zonder zuurstof

Voorbeeld anaerobe dissimilatie

Alcaholgisting, glucose > alcoholic + CO2

melkzuurgisting, glucose > melkzuur. Vb yoghurt of in de spieren

Waar vind dissimilatie plaats (verbranding)

In de mitochondrien, met actief transport door het membraan van de mitochondrien heen

Hoeveel ATP kost het transport door de mitochondrien na dissimilatie (anaerobe)

2 ATP

Hoeveel ATP komt er bij verbranding van glucose vrij (aerobe)

38 ATP bruto, maar het kost 2 ATP om naar de mitochondrien te brengen dus netto 36

Waar staat de volgorde van de stikstofbasen

In de kern, de stikstofbasen coderen voor erfelijke eigenschappen

Waar vind eiwitsynthese plaats

Op de ribosomen

Waar word de code van de stikstofbasen overgeschreven (transcriptie)

Op RNA

3 kenmerken dna

Dubbelstrengs,

Desoxyribose,

Thymine T t-a c-g

3 kenmerken rna

Enkelstrengs,

Ribose,

Uranail U, u-a g-c

3 soorten rna moleculen

MRNA - messenger, met code

TRNA - transfer, transporteren de aminozuren naar het ribosoom

rRNA - ribosomaal, maakt het ribosoom actief

Wat gebeurd er op de ribosomen met het mRNA

Het word afgelezen en vertaald (translatie) in een eiwit

Zodon

3 stikstofbasen die coderen voor 1 aminozuur

DNA

TAC CCG GTA AAT

RNA

AUG GGC CAU UUA, AUG is het startcodon

Eiwit

MET PRO THR LEU, eiwit begint altijd met MET

Ward gebeurd er met de nucleotiden bij mutaties

Ze worden veranderd, toegevoegd of verwijderd

Epigenetica

Er kunnen methylgroepen aan het DNA gebonden worden

Gevolg epigenetica

Er vind geen transcriptie plaats omdat het RNA-polymerase er niet langs kan, het DNA kan losser of strakker om de historiën gebonden zijn

Hoe komt er een verandering in de stikstofbase volgorde in de DNA (mutatie)

1 straling (zonnestraling of radio actief straling)

2 virussen

3 voeding

4 spontaan bij deleing

5 roken

Erg? Meestal reparatie door enzymen

Voordeel mutaties in het DNA

Beter aangepast

Zijn mutaties in DNA erg?

Het is niet erg als het plaats vind in niet coderend DNA, dus als het niet erfelijk is

ook niet erg als het bij een heterozygote eigenschap in het recessieve allel zit

Kan ook wel erg zijn als er ongecontroleerde celdeling gaat plaatsvinden

Soorten mutaties

Puntmutaties, genoommutaties

Puntmutaties

Stikstofbasen toevoegen

Stikstofbasen eruit gehaald worden

stikstofbasen vervangen worden

Genoommutaties

Extra chromosoom

Trisomie van het 21e chromosomenpaar > down syndroom