Bài 6: Sự PT, biệt hoá GT

cơ chết (XO) thấy ở

ở loài gun, côn trùng

GT DT là

là GT XĐ lúc thụ tinh, tuỳ theo X/Y

GT nguyên thuỷ là

là GT XĐ bởi sự có mặt của tuyến sinh dục (tinh hoàn/buồng trứng)

GT nguyên phát

là GT XĐ bởi cơ quan SD trong và ngoài

đường sinh dục trong có từ

từ

tuyến sinh dục chưa biệt hoá

ống Wolffian

ống Muller

ở nữ, ống Muller và Wolffian PT thành

ống Muller → vòi, tử cung, phần trên âm đạo

ống Wolffian → chỉ còn dấu vết

ở nam, ống Muller và Wolffian PT thành

ống Muller → thoái hoá

ống Wolffian → ống mào tinh, ống dẫn tinh, túi tinh, ống phóng tinh

cơ quan SD ngoài có

củ sinh dục, lồi sinh dục và nếp sinh dục

ở nữ, cơ quan SD ngoài PT thành

củ sinh dục → âm vật

lồi sinh dục → môi lớn

nếp sinh dục → môi nhỏ

ở nam, cơ quan SD ngoài PT thành

củ sinh dục → lỗ niệu đạo

lồi sinh dục → bìu

nếp sinh dục → dài ra → thân của dương vật

nụ tiền liệt tuyến → tiền liệt tuyến

GT thứ phát là

là GT XĐ lúc dậy thì, có thay đổi về hình thái (râu, kinh nguyệt, …)

sự quyết định tinh hoàn ở nam

gen SRY biệt hoá tuyến sinh dục trung tính → tinh hoàn

ba hormone ảnh hưởng PT kiểu hình nam

hormone ức chế ống Muller

testosterone: kích thích sự biệt hoá ống Wolffian

dihydrotestosterone: làm PT lông, thân, rụng tóc, râu, cơ quan SD ngoài

sự quyết định buồng trứng ở nữ

do sự hoạt hóa của gien R spondin 1/Wnt-4/beta-catenin sẽ bị ức chế

nếu có sự hiện diện của SRY

sự PT kiểu hình nữ

từ ống Muller:

phần đầu → vòi

phần thân → thân tử cung

TB nội bì tăng sinh → khoang âm đạo

lưỡng tính giả nam

GT DT nam, XT, nhân 46

nhưng cơ quan SD là nữ, do thiếu testosterone/MIS

kèm tật lỗ tiểu dưới

lưỡng tính giả nam có nguyên nhân do

bất thường tinh hoàn

bất thường tạo testosterone

bất thường SD testosterone: giảm 5-alpha-reductase, hội chứng k nhạy cảm với androgen (phổ biến)

lưỡng tính giả nữ

GT DT nữ, XT, nhân 46

nhưng cơ quan SD là nam, do sự nam tính hoá bất thường cơ quan SD ngoài

lưỡng tính giả nữ có nguyên nhân do

tăng sản tuyến thượng thận bẩm sinh (phố biến)

mẹ sử dụng hormone nam trong thai kì

mẹ có u tạo hormone sinh dục nam

thiếu aromatase (lúc dậy thì)

lưỡng tính thật thấy ở

hiếm gặp ở Nam/Bắc Mỹ

thường gặp ở châu Phi, Trung Đông

lưỡng tính thật

kiểu nhân cả nam và nữ:

46, XY, XX

45, X /46, XY

46, XX 47, XXY

46, XX/ 46, XY

lưỡng tính thật ở kiểu hình

thấy cả buồng trứng lẫn tinh hoàn

lưỡng tính thật có thể do

có thể có chuyển đoạn của gien SRY lên nhiễm sắc thể X