3.kafli

leiðir til að dreifa varma (varmaflæði)

leiðir til að dreifa varma (varmaflæði)

varmageislun, varmaleiðni, varmastreymi, aðstreymi, hafstraumar, dulvarmi

varmageislun

orka berst frá sólinni með varmageislun, yfirborð jarðar hitnar

varmaleiðni

varmi streymir milli efna með beinni snertingu sameindanna, yfirborð jarðar hitar loftið næst sér vegna varmaleiðni

varmastreymi

varmi streymir með straumefni, loftið niðri við yfirborð er heitt og eðlisléttara en kalda loftið þannig kalda loftið sekkur og heita flýtur upp

aðstreymi

þegar loftmassi flyst lárétt til (með öllum sínum einkennum → hita og raka)

hvað gerir jörðin með varmaflæði

dreifir orkunni sem kemur inn að yfirborðinu í miklu magni við miðbauginn

dulvarmi

þegar vatn gufar upp þarf orku

mikil uppgufun er við miðbaug og kælir umhverfið þar

rakamikið loft getur flust til kaldara svæði þar sem rakinn fellur úr loftinu

við þéttingu rakans losnar dulvarminn og hitar umhverfið

hvenær er kaldast/heitast yfir daginn

kaldast eftir sólarupprás og heitast í kjölfar þess tíma þegar sólin er hæst á lofti

ástæða 1 fyrir því að minni sveiflur eru á lofthita á svæðum við sjóinn

erfiðara fyrir sólina að hita yfirborð sjábar en yfirborð þurrlendis, sjór heldur líka betur varma (vatn hefur hærri eðlisvarma en berg)

ástæða 2 fyrir því að minni sveiflur eru á lofthita á svæðum við sjóinn

straumar í vatninu flytja varmann til. hann nýtist því ekki allur til að hita yfirborð sjávar

ástæða 3 fyrir því að minni sveiflur eru á lofthita á svæðum við sjóinn

orkan sem lendir á hafi/vatni berst að hluta niður í vatnið, nýtist því ekki öll til að hita yfirborð vatnsins

ástæða 4 fyrir því að minni sveiflur eru á lofthita á svæðum við sjóinn

hluti sólarorkunnar sem lendir á hafinu fer í það að láta vatn gufa upp

hvaða þættir hafa áhrif á staðbundinn lofthita

hæð yfir sjávarmáli, hafstraumar, landnotkun/byggðsvæðiq

hæð yfir sjávarmáli (í sambandi við staðbundinn lofthita)

þegar við hækkum okkur í landinu lækkar hitinn (6°c/1000km)

loftið er þynnra og minni loftþrýstingur og hitafallið með hæð kallast raunhitafallandi

hafstraumar (í sambandi við staðbundinn lofthita)

flytja með sér varma, golfstraumurinn á íslandi (óvenju heitt mv breiddargráðu)

landnotkun/byggð svæði (í sambandi við staðbundinn lofthita)

byggð svæði oftast dökk á litinn (þess vegna lægra albedo í borgum en á svæðum utan þeirra)

meiri gleypni í yfirborðinu inni í borginni og heitara á sumrin þegar geislun er mikil

samfelldar mælingar hér á landi

hófust 1850 á stykkishólmi

samfelldar mælingar

sýna hlýnun og aukin gróðurhúsaáhrif

óbeinar mælingar

trjáhringir, kóralrif, setlög, jöklar

trjáhringir (óbeinar mælingar)

meiri vöxtur í hærra hitastigi

kóralrif (óbeinar mælingar)

eiga erfitt með vöxt í lægri hita

setlög (óbeinar mælingar)

gefa vísbendingar t.d. um jökulberg

jöklar (óbeinar mælingar)

innihalfa loftbólur, loftbólurnar gefa vísbendingar um lofthira og sýna samsetningu lofthjúpsins