BP H1: Inleiding en situering van de arbeids-en organisatiepsychologie | Quizlet

Waarom blijven mensen bv na het winnen van de Lotto, nog steeds werken?

M.a.w. wat zijn de functies van werk?

- ritme en structuur

- verbondenheid met collectief doel

- sociale contacten

- bron van identiteit

- houdt ons actief en in beweging

Wat zijn de 3 fundamentele principes van arbeids-en organisatiepsychologie?

- wetenschappelijke onderbouwing

- pragmatiek

- voor mens én organisatie

Fundamentele psychologie:

Welke verschillende domeinen bestaan er?

- Biologische psychologie

- Cognitieve psychologie

- Ontwikkelingspsychologie

- Differentiële psychologie

- Sociale psychologie

Toegepaste psychologie:

Welke verschillende domeinen bestaan er?

- Klinische psychologie

- Gezondheidspsychologie

- Educatiepsychologie

- Forensische psychologie

- Arbeids- en organisatiepsychologie

In welke soort processen was Wundt vooral geinteresseerd?

fundamentele processen zoals aandacht, taal, geheugen, ...

Wie schreef het ‘eerste handboek van arbeids-en organisatiepsychologie’, nl:

“Psychology & Industrial Efficiency”?

Hugo Münsterberg

Wie was Hugo Münsterberg?

Schreef het ‘eerste handboek van arbeids-en organisatiepsychologie’, nl:

“Psychology & Industrial Efficiency”

Wie waren:

Walter Dill Scott en Walter Dycke Bingham?

deden 1ste grootschalige intelligentietesting

Wie was Walter Dill Scott?

ging verder dan intelligentietesting en ging ook principes uit de experimentele psychologie gebruiken om advertising op punt te gaan stellen dmv de boeken:

- The Theory and Practice of Advertising (1903)

-The Psychology of Advertising (1908)

Wie was de voorloper van hedendaagse consumentenpsychologie?

Walter Dill Scott

Wie ging verder dan intelligentietesting en ging ook principes uit de experimentele psychologie gebruiken om advertising op punt te gaan stellen dmv de boeken:

- The Theory and Practice of Advertising (1903)

-The Psychology of Advertising (1908)

Walter Dill Scott

Wat is 'Periode nul'?

De periode voor de 20ste eeuw:

Mens volgt slaafs instructies van WG , die periode volgt de 'rationeel economische mens'; een mensbeeld waarbij men van uitging dat mensen van nature lui en ongemotiveerd zijn om te gaan werken MAAR we kunnen wel rationele/economische principes toepassen om hen te motiveren.

Wat zijn de kenmerken van de rationeel-economische mens (Taylor) ?

- Mensen zijn van nature lui

- Mensen kunnen gemotiveerd worden via economische voordelen

- De persoon als enkeling voert een reeks van opeenvolgende, beperkte handelingen uit

Wat zijn kenmerken van Scientific Management (Taylor) ?

- Voor elke job bestaat een 'beste werkwijze'; te achterhalen via wetenschappelijke methodes.

- Takenpakket opsplitsen in kleine onderdelen.= TAAKSPECIALISATIE

- Werknemers kiezen op grond van kenmerken die hen geschikt maken.

- Werknemers trainen in efficiëntie.

- Werknemers belonen in functie van hogere productiviteit.

Wat zijn de voordelen van Scientific Management (Taylor) ?

- specialisatie => efficiëntie

- lage kosten voor organisatie

- wns makkelijk vervangbaar

- makkelijker om probleem op te lossen

- weinig voorkennis nodig

- grootschalig, crosscultureel bruikbaar

Wat zijn de nadelen van Scientific Management (Taylor) ?

- monotoon, repetitief werk

- welzijn = instrumenteel

- innovatie komt van bovenuit en weinig ruimte voor individuele werknemer

- veel nadelig vanuit wn-perspectief

Wat stond 'aan de wieg' van wat we nu Selectie Psychologie' noemen?

Scientific Management

Hawthorne-studies:

Wat was het doel?

productiviteit verhogen

Hawthorne-studies:

Wat was het middel?

ingrijpen in verlichting, pauzes, werkschema's

Hawthorne-studies:

Wat was het resultaat?

productiviteit verhoogde, zelfs bij

minder gunstige omstandigheden!

Frank & Lilian Gilbreth:

Wie waren ze?

Time and motion studies;

men chronometreerde bewegingen tijdens werk om na te gaan welke het snelst is en op basis daarvan konden ze de efficiënste beweging bepalen

(human engineering)

Hoe heet het werk van Mayo?

‘relay assembly test room study’

‘relay assembly test room study’ - Mayo

Wat is het?

Allerlei manipulaties aan werkomstandigheden; gedrag geobserveerd; output gemeten

‘relay assembly test room study’ - Mayo:

Wat was het resultaat na 2 jaar?

output steeg met 30%

Wat is het Hawthorne-effect?

Gedrag van mensen kan veranderen

indien ze beseffen dat ze bestudeerd of geobserveerd

worden of als er aandacht aan hen wordt besteed

Wat is de Tweefactorentheorie? - Herzberg

Een onderscheid maken tussen factoren die tot tevredenheid leiden op het werk, en factoren die tot ontevredenheid leiden:

Dissatisfiers of hygiene factors: (extrinsiek)

- Loon

- Contact met de supervisor

- Werkuitrusting en –omstandigheden

- Sociale contacten

- Administratieve procedures

Satisfiers of motivators: (intrinsiek)

- Afwisselend werk

- Zelfstandig werken

- Verantwoordelijkheid

- Creatief werk

- Initiatief mogen nemen

Tweefactorentheorie - Herzberg

Wat zijn de Dissatisfiers of hygiene factors (extrinsiek)?

- Loon

- Contact met de supervisor

- Werkuitrusting en -omstandigheden

- Sociale contacten

- Administratieve procedures

Tweefactorentheorie - Herzberg

Wat zijn de Satisfiers of motivators (intrinsiek)?

- Afwisselend werk

- Zelfstandig werken

- Verantwoordelijkheid

- Creatief werk

- Initiatief mogen nemen

Wat was een belangrijk inzicht van Herzberg obv zijn Tweefactorentheorie?

Herzberg toonde aan dat de dissatisfiers en satisfiers gezien moeten worden op 2 aparte onderlinge onafhankelijke assen

Wie gaf aanleiding tot de 'job design school'?

Herzberg

Wat waren 3 manieren waarop Herzberg aanleiding gaf tot de 'job design school'?

- Een organisatie kan de beste resultaten bereiken als het werk interessant genoeg is voor individuele werknemers

- Er kunnen takenpakketten worden samengesteld die voldoende uitdagend zijn en daardoor ook motiverend

- Het (her)samenstellen van jobs kan gebeuren volgens verschillende principes

Met Scientific Management ging het vooral over taak specialisatie

* Hier gaat men nu meer en meer spreken over taakverruiming (deeltaken) en taakverrijking

De complexe mens - Maslow:

Wat waren kritieken/beperkingen op Maslow?

-Verliezen (lagere) behoeften hun motiverende kracht of blijven ze van tel?

-Geven onbevredigde behoeften wel

aanleiding tot gedrag?

-Dogmatisch karakter: wat indien men

geen behoefte aan zelfactualisatie heeft?

-Geen ruimte voor individuele verschillen

Wie heeft het systeem van Maslow vereenvoudigd en hij ging bepaalde van die behoeften samen nemen waardoor dan ook het het hiërarchisch karakter van die behoeften van die piramide wordt achterwege gelaten?

Alderfer

Wat is gedrag altijd? (mbt motivatie)

multi-gemotiveerd

Algemene modellen van jobprestaties:

Wat zijn de 3 domeinen van taakprestatie?

- onderwijs

- onderzoek

- dienstverlening

Algemene modellen van jobprestaties:

Contextuele prestatie /

Organizational Citizenship Behavior (OCB):

Wat zijn de 5 dimensies van OCB? - Organ

- altruisme (helpen)

- courtesy (hoffelijkheid)

- conscientiousness

- sportsmanship (sportiviteit)

- civic virtue (burgerzin)

Algemene modellen van jobprestaties:

Wat zijn de 8 dimensies van adaptieve prestaties? - Pulakos

- Creatief problemen oplossen

- Omgaan met werkstress

- Leren van nieuwe taken, technologieën en procedures

- Aanpassen aan culturele en sociale diversiteit

- Fysieke aanpassing

- Interpersoonlijke aanpassing

- Crisismanagement

- Aanpassing aan organisatorische veranderingen

Algemene modellen van jobprestaties:

8 dimensies van adaptieve prestaties - Pulakos

creatief problemen oplossen

Het vermogen om innovatieve en creatieve oplossingen te vinden voor nieuwe of onverwachte problemen.

Algemene modellen van jobprestaties:

8 dimensies van adaptieve prestaties - Pulakos

omgaan met werkstress

Het effectief kunnen omgaan met stressvolle situaties, onzekerheid en druk zonder prestatieverlies.

Algemene modellen van jobprestaties:

8 dimensies van adaptieve prestaties - Pulakos

Leren van nieuwe taken, technologieën en procedures

Het vermogen om snel nieuwe vaardigheden en kennis op te doen en effectief toe te passen in het werk.

Algemene modellen van jobprestaties:

8 dimensies van adaptieve prestaties - Pulakos

Aanpassen aan culturele en sociale diversiteit

Het vermogen om effectief samen te werken met mensen uit verschillende culturele en sociale achtergronden.

Algemene modellen van jobprestaties:

8 dimensies van adaptieve prestaties - Pulakos

fysieke aanpassing

Het vermogen om te functioneren in zware fysieke omstandigheden of uitdagende omgevingen.

Algemene modellen van jobprestaties:

8 dimensies van adaptieve prestaties - Pulakos

interpersoonlijke aanpassing

Het effectief omgaan met verschillende persoonlijkheden en het behouden van goede werkrelaties, zelfs onder moeilijke omstandigheden.

Algemene modellen van jobprestaties:

8 dimensies van adaptieve prestaties - Pulakos

crisismanagement

Het vermogen om effectief te handelen in noodsituaties of onverwachte crises, met behoud van kalmte en focus.

Algemene modellen van jobprestaties:

8 dimensies van adaptieve prestaties - Pulakos

Aanpassing aan organisatorische veranderingen

Het flexibel omgaan met veranderingen in procedures, beleid of werkmethoden binnen een organisatie.

Wat zijn de 4 algemene modellen van jobprestaties?

- taakprestatie

- Contextuele prestatie /

Organizational Citizenship Behavior (OCB)

- adaptieve prestatie

- Counterproductive Work Behavior (CWB)

Wat is Counterproductive Work Behavior (CWB)?

‘Behaviors that are damaging to other individuals, to productivity and to the organization as a whole’

Counterproductive Work Behavior (CWB):

Welke 4 verschillende vormen bestaan er?

- Beschadigingen aan eigendommen (inclusief diefstal en misbruik van resources)

- Middelengebruik op/tijdens het werk

- Geweld (inclusief pesten op het werk)

- Te laat komen, ongewettigd afwezig zijn, social loafing (zie hoofdstuk 3)

Wat is de correlatie tss OCB en CWB?

.32

Wat is een competentie?

Combinatie van kennis, vaardigheden, capaciteiten en andere kenmerken die aan de basis liggen van goed presteren en die observeerbaar en meetbaar zijn

Wat zijn de belangrijke 4 competenties voor managementfuncties?

- Besluitvaardigheid

- Planning en organisatie

- Klantgerichtheid

- Stressbestendigheid...

Wat is een competentiebenadering?

Wat heeft iemand (allemaal) nodig om adequaat te kunnen presteren in een specifieke functie binnen een specifieke organisatie?

omgaan met eigen functioneren:

- omgaan met relaties

- omgaan met informatie

- omgaan met medewerkers

- omgaan met taken

Wat is een belangrijk voordeel van de competentiebenadering?

toelaten om aan zogenaamde horizontale integratie te gaan doen

Wat is de voornaamste uitdaging bij het werken met competenties?

Ze voldoende concreet maken, bij voorkeur door ze te vertalen naar concreet observeerbaar gedrag dat ook toelaat om het onderscheid te maken tussen diverse beheersingniveaus.

Wat zijn mogelijke voordelen van de competentiebenadering?

- zelfreflectie en selectie teweegbrengen

- BU-benadering; kijken naar antecedenten

- houvast om naar te verwijzen als iets niet verloopt zoals het moet

- toelaten om aan horizontale integratie te gaan doen

Zoektocht naar het 'ultieme criterium':

model

- werknemerswelzijn

- organisatiewelzijn

- maatschappelijk verantwoord ondernemen

- klantenwelzijn

Wat is EAWOP?

Vereniging die als doel heeft om te kunnen bijdragen tot betekenisvol en fatsoenlijk werk.