H1: Introductie

Versterking

• Versterking: de relatie tussen de amplitude van het ingangs- en uitgangssignaal

• Versterking in Pa = output amplitude/ input amplitude

• Versterking in dB SPL = output amplitude – input amplitude

(we willen het hoortoestel limiteren zodat we niet boven de pijngrens gaan)

Uitgangs-/ frequentiecurve

blauwe lijn = output

rode cijfertje = input luidte

bv. “OSPL90". OSPL staat voor "Output Sound Pressure Level. Dat houdt in dat de gemeten output tot stand is gekomen bij een inputsignaal van 90 dB

Historisch overzicht

• Akoestisch tijdperk → geluid enkel en alleen opgevangen en verder geleid en ideaal gezien ook versterkt

• Koolstoftijdperk → vanaf hier omzetten van akoestisch naar elektrisch signaal

• Tijdperk van de elektronenbuis

• Tijdperk van de transistors

• Tijdperk van de integrated circuits

• Digitale tijdperk

• Draadloze tijdperk

Akoustisch tijdperk

• 17e-18e eeuw

• Verschillende soorten resonators en oortrompetten

• Vangen het geluid op en door de vorm en geleiding wordt het geluid hoger gemaakt ter hoogte van het oor

• Geluid rechtstreeks van mond naar het hoor  andere geluiden kwamen minder door => zuiverder

• Geluid wordt beter opgevangen

Koolstaftijdperk

• 19e eeuw

• Microfoon bevat koolstofgranules die door de beweging van het diafragma elektrische stroom opwekt.

• Bij passage door de spoel van de versterker wordt een fluctuerend magnetisch veld gecreëerd.

• Hierdoor beweegt het diafragma van de luidspreker.

• Enkel geschikt voor lichte tot matige gehoorverliezen

• Akoestisch opgevangen → elektrisch signaal → akoestisch afgeleverd

Tijdperk van de elektronenbuis

• Begin 20e eeuw

• Mogelijkheid tot grotere

• versterking door combinatie van verschillende elektronenbuizen

• Vacuum glazen buis met gloeidraad (positieve en negatieve elektrode) → als deze draad wordt opgewarmd wordt er een spanning gebracht van positief naar negatief → elektronen stroom

• Kleiner dan koolstoftijdperk

Tijdperk van de transistors

• Midden 20e eeuw

• Start van de miniaturisatie (vnl. m.b.t. de batterijen)

• Van kasttoestel naar achter-het-oor toestel en zelfs in-het-oor toestel

  • Geen kledingruis

  • Betere directionaliteit

  • Minder kabels

  • Mogelijkheid tot binauraal horen

Tijdperk van de integrated circuits

• Eind 20e eeuw

• Verderzetting van de miniaturisatie waarbij transistoren werden gecombineerd tot één integrated circuit (IC) die qua grootte vergelijkbaar was met één transistor

• Ontwikkeling van de elektretmicrofoon met directioneel patroon

• Verdere miniaturisatie van in-het-oor toestellen

bijkomende ontwiklelingen Tijdperk van de integrated circuits

• Kleinere batterijen

• Verbeterde filtering van geluid

• Kleinere potentiometers

  • = kleine schakelaars op het hoortoestel waar je moet aanpassen meer of minder versterkingen, meer of meer lage of hoge tonen

  • Had te maken met de weerstand die je gaf op de elektronen buizen

• Ontwikkeling van hoorhulpmiddelen, o.a. FM-systemen

• Verschillende types versterkers

• Verbeterde kennis van de akoestische aspecten m.b.t. oorstukken en – schelpen

• Gebruik van dubbele microfoontechnologie

Digitale tijdperk

• Overgang van analoog naar digitaal programmeerbare hoortoestellen (jaren 1990) en uiteindelijk digitale hoortoestellen (jaren 1995)

• Digitale signaalverwerking

  • Verhoogde flexibiliteit in de hoortoestelaanpassing

  • Verbeterde versterking naargelang de unieke karakteristieken van het gehoorverlies van de patiënt

  • Verbeterde microfoontechnologie m.b.t. directionaliteit

  • Ontwikkeling van ruisreductiesystemen

  • Verdere minitiaturisatie

Draadloze tijdperk

• Ontvangst van signalen op afstand

• Controle van bilaterale hoortoestellen (versterking aanpassen in beide hoortoestellen tegelijk)

• Connectiviteit

• Binaurale hoortoestellen in reeks: connectie tussen linker- en rechterhoortoestel

Hoortoesteltypes

• Kasttoestellen

• Achter-het-oor toestellen

• In-het-oor toestellen

• Voor- en nadelen van achter-het-oor en in-het-oor toestellen

Kasttoestellen + en -

Voordelen

• Grootste versterking (ernstige gehoorverliezen) mogelijk door grotere componenten en grote afstand tussen microfoon en luidspreker

• Gemakkelijke bediening

• Langere levensduur van de batterijen

Nadelen

• Esthetisch niet aantrekkelijk (grootte en kabels)

• Microfoon ter hoogte van bovenlichaam

• Kledingruis

Soorten BTE

Behind-the-ear hearing aids

• AHO met standaard toonbuis en op maat gemaakt oorstuk

• AHO met dunne toonbuis (slimtube) en dome

• AHO met luidspreker in het oor (LIHO) of receiver-in-the-ear (RITE)

IHO toestellen

• In-the-ear (ITE)

  • Full concha

  • Half concha

  • Low profile

• In-the-canal (ITC)

• Completely-in-the-canal (CIC)

• Micro-in-the-canal (MIC)

Hoortoesteltype heeft impact op

• Manipulatie

  • knoppen induwen, in en uit halen apparaat

• Esthetische aspect

• Versterking en aanpasbereik

• Windgeruis

• Directiviteit

• Betrouwbaarheid en onderhoud

  • is het toestel makkelijker onderhevig aan defecten, hoe makkelijk/moeilijk is het onderhoud

• Telefoneren

• Occlusie en feedback

  • occlusie= versterking van geluid doordat het oor wordt afgesloten

  • feedback = geluid dat opgepikt wordt door de microfoon en versterkt wordt en die via de wanden van het oor terugkeren en opnieuw worden opgepikt en versterkt worden gaat het systeem in overdrive gaan → er ontstaat een fluit geluid

  • zo open mogelijk om occlusie te vermijden maar bij openheid hebben we weer kans op lekken waardoor feedback ontstaat doordat het terug wordt opgepikt

gebruiksgemak IHO vs AHO

IHO

• Gemakkelijker in te brengen en uit te halen dan AHO, maar fijne motoriek is noodzakelijk

• Interfereert niet met het dragen van een bril

• Moeilijker te bedienen dan AHO toestel, afhankelijk van de handvoorkeur

AHO

• Moeilijker in te brengen en uit te halen dan IHO

• Interfereert soms met het dragen van een bril

• Gemakkelijker te bedienen dan IHO, afhankelijk van de handvoorkeur

Esthetische aspect van gehoortoesteltypes

• MIC/ CIC: onzichtbaar

• ITC: relatief onzichtbaar

• ITE: zichtbaarder dan MIC, CIC of ITC, maar minder zichtbaar dan AHO

• Klassieke AHO: zichtbaar

• AHO met slimtube of LIHO: relatief onzichtbaar

Zichtbaarheidsscores

1: zichtbaar

7: onzichtbaar

Versterking en aanpasbereik

Audigram leggen op prent rechts => Valt het binnen het aanpas bereik van het hoortoestel

Versterking is niet evenredig → we gebruiken de half-gain rule: de helft (van het gehoorverlies) + 10 reserve verhoging

Vb. 60 gehoorverlies → 30 +10 versterking

SMP versterking

Standaard

Medium

Power: als je gehoorverlies hoe meer de luidspreker geluid moet dienen hoe meer ruis er ook komt → niet gebruikt voor mensen met nog zeer goede lage tonen want ze gaan gestoord worden door ruis van apparaat zelf (dus als ze nog ergens goeie drempels hebben dit soort apparaat niet)

Hoe opener je gaat, hoe minder versterking je kan leveren op lage tonen

Windgeruis

Alle geluid wordt opgepikt en doorgeven aan de gebruiker → ook windruis → voorkomen met bv. filter

Meer last van bij AHO => microfoonbeschermers en wind-onderdrukkers gebruiken

• MIC/ CIC: geen last van windgeruis, noch door turbulentie t.h.v. de pinna, noch door direct geruis

• ITC/ ITE: meer last van windgeruis dan CIC, maar minder dan AHO

• AHO: meer last van windgeruis, tegen te gaan door microfoonbeschermers en ruisonderdrukkingssystemen

Directiviteit

• MIC/ CIC: gebruik van de functie van oorschelp en gehoorgang

• ITC/ ITE: gebruik van de functie van oorschelp (beperkt bij ITE), dubbele microfoontechnologie mogelijk

• AHO: geen gebruik van de functie van oorschelp en gehoorgang, dubbele microfoontechnologie mogelijk

→ hoe verder je van het trommelvlies gaat, ga je meer natuurlijke directiviteit weglaten

betrouwbaarheid en onderhoud

IHO:

• Kwetsbaar voor cerumen, en dus vaker optreden van defecten

• Niet geschikt voor vochtige of snel geïrriteerde gehoorgangen

• MIC/ CIC: vaak kleinere batterijen, frequent te vervangen

AHO:

• Meest betrouwbaar door afstand elektronica - gehoorgang

• Klassieke AHO: oorstuk gemakkelijk te reinigen, oorafdruk nodig bij vervanging

• AHO met slimtubes: slimtubes en domes zijn gemakkelijk te reinigen en te vervangen

• AHO met LIHO: vervanging van de luidspreker (grotere kost)

Telefoneren

IHO:

• Spoelfunctie mogelijk, maar zelden (niet bij MIC/ CIC)

• Normaal gebruik van telefoon (microfoon zit in de gehoorgang)

AHO:

• Spoelfunctie enkel mogelijk bij klassieke BTE

• Telefoon ter hoogte van microfoon houden

Occlusie en feedback

IHO

• Gevoeliger voor feedback door beperkte afstand luidspreker – microfoon

• MIC/ CIC: vermijden occlusie door diepe insertie, maar slechts beperkte venting mogelijk

• ITC/ ITE: grotere venting mogelijk (Je gaat de volledige gehoorgang moeten afsluiten → grote occlusie effect → tegengaan met venting) , dus beter anti-feedbacksysteem nodig

AHO:

• Minder gevoelig voor feedback door grotere afstand microfoon – luidspreker

• Grote venting mogelijk/ open aanpassingen, dus nood aan goed anti- feedbacksysteem

Voorbeelden van mensen die eerder IHO of AHO gebruiken

• Persoon die aan de kust werkt: IHO

• Oud persoon met beperkte motoriek: AHO

• Persoon die niet wilt dat het apparaat zichtbaar is: IHO