Paremie rzymskie - UW I SEM Prawo

Accessio cedit principali

Rzecz przyłączona dzieli los rzeczy głównej

Actor sequitur forum rei

Powód idzie za sądem pozwanego

Ambiguitas contra stipulatorem

Sformułowanie dwuznaczne rozumieć należy przeciw wierzycielowi

Audiatur et altera pars

Niech zostanie wysłuchana i druga strona

Bis de eadem re agi non potest

Nie można się dwa razy procesować o to samo

Da mihi factum, dabo tibi ius

Podaj mi fakty, a ja dam ci prawo

Dura lex, sed lex

Twarde prawo, lecz prawo

Ei incumbit probatio qui dicit, non qui negat

Ciężar dowodu spoczywa na tym, kto twierdzi, a nie na tym, kto zaprzecza

Genus perire non potest

Gatunek nie może przepaść

Hominum causa omne ius constitutum sit

Wszelkie prawo tworzone jest przez wzgląd na człowieka

Ignorantia iuris nocet, ignorantia facti non nocet

Nieznajomość prawa szkodzi, nieznajomość faktów nie szkodzi

Impossibilium nulla obligatio est

Zobowiązanie do niemożliwego nie jest ważne

Iuris praecepta sunt haec: honeste vivere, alterum non laedere, suum cuique tribuere

Nakazy prawa są takie: żyć uczciwie, innym nie szkodzić, każdemu oddać to, co mu się należy

Ius civile vigilantibus scriptum est

Prawo cywilne tworzone jest dla osób starannych

Iust est ars boni et aequi

Prawo jest sztuką tego co dobre i słuszne

Ius publicum privatorum pacti mutari non potest

Pakty prywatne nie mogą zmieniać prawa powszechnie obowiązującego

Iustitia est constans et perpetua voluntas ius suum cuique tribuendi

Sprawiedliwość jest niezmienną i trwałą wolą oddawania każdemu tego, co mu się należy

Lex posteriori derogat priori

Ustawa późniejsza uchyla wcześniejszą

Lex retro non agit

Ustawa nie działa wstecz

Male nostro iure uti non debemus

Nie powinniśmy czynić złego użytku z naszego prawa

Mater semper certa est, pater vero is est, quem nuptiae demonstrant

Matka jest zawsze pewna, ojcem zaś jest ten na kogo wskazuje małżeństwo

Minima non curat praetor

Pretor nie troszczy się o drobnostki

Nasciturus pro iam nato habetur quotiens de commodis eius agitur

Poczętego uważa się za narodzonego ilekroć chodzi o jego korzyść

Ne eat iudex ultra petita partium

Niech sędzia nie wykracza poza żądania stron

Nemo audiatur propriam turpitudinem allegans

Powołujący się na własny występek nie będzie posłuchany

Nemo est iudex in propria causa

Nikt nie jest sędzią we własnej sprawie

Nemo plus iuris ad alium transfere potest, quam ipse habet

Nikt nie może przenieść na innego więcej praw niż sam posiada

Nemo pro parte testatus, pro parte intestatus, decedere potest

Nikt nie może umrzeć pozostawiając dziedzica do części spadku, do części zaś beztestamentowo

Non omne, quod licet, honestum est

Nie wszystko, co dozwolone, jest uczciwe

Nulla poena sine lege

Nie ma kary bez ustawy

Pacta sunt servanda

Umów należy dotrzymywać

Prior tempore, potior iure

Pierwszy w czasie, lepszy w prawie

Reformatio in peius iudicii appellato non licet

Sędziemu apelacyjnemu nie przystoi zmieniać na niekorzyść [skarżącego jego wyroku]

Salus populi suprema lex esto

Dobro ludu niech będzie najwyższym prawem

Scire leges non hoc est verba earum tenere, sed vim ac potestatem

Znać prawa nie znaczy trzymać się słów ustaw, lecz ich siły i mocy działania

Semel heres, semper heres

Kto raz został spadkobiercą, zostaje nim na zawsze

Summum ius, summa iniuria

Najwyższe prawo najwyższym bezprawiem

Superficies solo cedit

To, co znajduje się na powierzchni gruntu, dzieli jego los

Tres faciunt collegium

Trzech tworzy stowarzyszenie

Venire contra factum proprium nemini licet

Nikomu nie wolno występować przeciw temu, co wynika z jego własnych czynów (zasada estoppel)

Vim vi repelere licet

Przemoc przemocą można odeprzeć

Volenti non fit iniuria

Chcącemu nie dzieje się krzywda