wlasciwoscifizyczne

granica między roztworem glebowym a powietrzem glebowym jest

granica między roztworem glebowym a powietrzem glebowym jest

zmienna w czasie

właściwości fizyczne gleby są

pierwotne (podstawowe) i wtórne (funkcjonalne)

właściwości podstawowe

jakość substratu glebowego: ciężar właściwy, ciężar objętościowy, porowatość, struktura, zwięzłość, plastyczność, lepkość, pęcznienie, kurczliwość, barwa, układ

właściwości funkcjonalne

uzależnione od pierwotnych: właściwości powietrzne, wodne i cieplne gleb

ciężar właściwy (ciężar stałych cząstek gleby / gęstość cząstek glebowych)

masa jednostki objętości stałej fazy gleby (po jej wysuszeniu)

ciężar właściwy zależy od:

• składu mineralnego gleby

• zawartości próchnicy NIE zależy od składu granulometrycznego ani struktury i wilgotności

ciężar właściwy zwiększa

zawartość minerałów ciężkich (granat, magnezyt, hornblenda)

ciężar właściwy zmniejsza

zawartość substancji organicznej

średni ciężar właściwy gleb

2,65 g/cm^3 (dlatego, że w naszych glebach mineralnych dominuje kwarc)

średni ciężar właściwy gleb może wahać się

od 2,3 do 2,8 w zależności od:

• zawartości części organicznych

• składu mineralnego gleby

ciężar właściwy próchnicy

1,4-1,9 g/cm^3

ciężar właściwy w profilu glebowym

wierzchnie poziomy próchnicze mają mniejszy ciężar właściwy niż głębsze poziomy

ciężar objętościowy

ciężar jednostki objętościowej gleby z nienaruszoną strukturą

ciężar objętościowy chwilowy

dotyczy fazy stałej i roztworu glebowego zmienny i zależny od aktualnej wilgotności gleby

ciężar objętościowy rzekomy

ciężar jednostki objętości gleby o nienaruszonej strukturze, wysuszonej w 105 stopniach Celsjusza

ciężar objętościowy zależy od:

struktury gleby, układu, składu granulometrycznego i ciężaru właściwego

ciężar objętościowy w glebach mineralnych

1,1-1,8 g/cm^3

ciężar objętościowy określa

• stosunki powietrzne gleby im jest niższy, tym gleba jest bardziej przewiewna

• stopień spulchnienia gleby

ciężar objętościowy wzrasta

wraz z głębokością

gleby wytworzone z piasków

wysoki ciężar objętościowy, bo:

• cząstki wykazują tendencję do zwartego ułożenia

• zawartość substancji organicznej jest niska

ciężar objętościowy w glebach organicznych

ma bardzo duże wahania, zależnie od rodzaju substancji organicznej (torfu, gytii)

do czego służy ciężar objętościowy?

• wnioski o stosunkach powietrznych gleb

• wnioski o stopniu zbitości gleb

• wpływ ciężkich maszyn rolniczych na właściwości gleby

porowatość

suma objętości wolnych przestrzeni w jednostce objętości gleby

rodzaje porowatości

• ogólna

• kapilarna

• niekapilarna

pory kapilarne - rodzaje

• makropory

• mezopory

• mikropory

makropory

wypełnione powietrzem, okresowo wodą średnica >8,5 mikrometrów

mezopory

wypełnione powietrzem i wodą dostępną dla roślin średnica 0,2-8,5 mikrometrów

mikropory

wypełnione wodą niedostępną dla roślin średnica <0,2 mikrometrów

pory niekapilarne wypełnione są głównie

powietrzem przy nadmiarze wilgoci - wodą

suma porów niekapilarnych

pojemność powietrzna przy nasyceniu kapilarnym

na porowatość gleb wpływa

budowa agregatowa gleb układ gleb

które gleby są bardziej porowate?

drobnoziarniste (glina, ił)

zwięzłość gleby

mierzy się siłą, z jaką cząsteczki są ze sobą zlepione

co daje zwięzłość?

• gleba stawia opór siłom próbującym ją rozgnieść lub rozklinować

• gleba może nie dać się korzeniom roślin co wymaga większego nakładu pracy przy uprawie

zwięzłość gleby zależy od:

• zawartości próchnicy

• struktury

• układu

• wilgotności

• składu granulometrycznego

próchnica zwiększa zwięzłość

gleb lekkich (piaskowych)

próchnica zmniejsza zwięzłość

gleb ciężkich

lepkość

siła, z jaką przylegają cząstki i agregaty gleby do różnych przedmiotów

plastyczność

zdolność do tworzenia form przestrzennych i zdolność zachowania kształtu po ustąpieniu sił zewnętrznych tworzących te formy

plastyczność ujawnia się

tylko w glebach wilgotnych

pęcznienie gleby

zwiększanie objętości gleby pod wpływem pochłaniania wody; spowodowane jest tworzeniem się otoczek wody wokół koloidów

pęcznienie gleby zależy od

• składu granulometrycznego

• ilości i jakości kationów wymiennych

pęcznienie może

zamykać pory dla powietrza i wody

zjawisko przeciwne do pęcznienia to

kurczenie się gleby

barwa gleby pochodzi od

substancji koloidalnych

barwa od żółtego do czerwonego

związki żelazowe

barwa niebieskawa, zielononiebieskawa, stalowoszara

związki żelazawe

barwa brunatna

tlenki manganu

barwa biała

krzemionka, węglan wapnia, magnezu, gipsu, chlorków

barwa gleby zależy od

• składu chemicznego

• uwilgotnienia

• stopnia rozdrobnienia

• struktury

• kierunku i intensywności padania promieni słonecznych

tabela Munsela

tabela wzorcowa do określania barw gleby

struktura gleby

stan, w którym poszczególne ziarna gleby zlepione są w agregaty o określonych kształtach i wymiarach

układ gleby

cechy zewnętrzne charakteryzujące stopień porowatości i zwięzłości gleb

im układ cząsteczek gleby luźniejszy

tym większa porowatość

ciężar objętościowy

układ agregatów i ich porowatość

Układ gleb rodzaje

Luźny, pulchny, zwięzły, zbity