biologia 2.1 klasa 1 zakres podstawowy

Tlen

• Stanowi 65% masy ciała

• Razem z wodorem i tlenem tworzy związki organiczne tj. węglowodany, tłuszcze, kwasy organiczne, alkohole, aldehydy i ketony

• Bierze udział w procesie oddychania tlenowego w mitochondrium

Węgiel

• Stanowi 18% masy ciała

• Jest obecny we wszystkich związkach organicznych

• Ma największą zdolność łączenia się i wchodzenia w reakcje

Wodór

• Stanowi 10% masy ciała człowieka

• Razem z węglem tworzy węglowodany

• Bierze udział w procesach oksydo-redukcyjnych

• Obniża pH krwi

Azot

• Stanowi 3% masy ciała

• Jest składnikiem białek, lipidów, kwasów nukleinowych, zasad azotowych

• Pobudza układ nerwowy

• Jego nadmiar jest toksyczny

• Nie jest przyswajalny przez organizmy (bakterie przekształcają go do formy przyswajalnej)

Fosfor

• Stanowi 1% masy ciała

• Jest składnikiem kwasów nukleinowych, fosfolipidów, ATP

• U człowieka występuje w płynach ustrojowych i w kościach, a u roślin w nasionach

Siarka

• Stanowi 0.2% masy ciała

• Jest składnikiem białek i wpływa na ich właściwości mechaniczne

• Wchodzi w skład białek budujących włosy i paznokcie.

Wapń

• buduje kości

• wspomaga krzepnięcie krwi

• umożliwia prawidłowe przewodnictwo nerwowe

• bierze udział w skurczu mięśni

• Źródło: mleko i nabiał

Magnez

• Wspomaga układ mięśniowy i nerwowy

• Aktywuje enzymy fotosyntetyczne i oddechowe

• Źródło: orzechy i kakao

Sód, potas

• Regulują gospodarkę osmotyczną i ciśnienie krwi

• Wspomagają przewodzenie impulsów nerwowych

• Źródło sodu: Sól, mięso, chleb

• Źródło potasu: Pomidory, ryby, mięso, orzechy

Chlor

• Składnik płynów ustrojowych

• Ułatwia uwalnianie CO2 z erytrocytów

• Ułatwia trawienie

• Źródło: Sól, mięso, chleb

Żelazo

• Składnik hemoglobiny i mioglobiny, które wiążą tlen

• Źródło: Wątroba, pietruszka

Miedź

• Bierze udział w procesie wytwarzania hemoglobiny

• Bierze udział w wytwarzaniu melanin

• Składnik enzymów oksydo-redukcyjnych

• Źródło: Warzywa, owoce

Jod

• Składnik hormonów tarczycy

• Źródło: Ryby morskie, sól

Fluor

• Składnik szkliwa zębów i kości

• Źródło: Herbata, ryby

Kobalt

• Składnik witaminy B12 - tworzenie erytrocytów

• Źródło: Wątróbka, buraki