1.2 chromatine en 1.3

2 meter lang

In één menselijke lichaamscel bevinden zich 46 DNA-moleculen of chromosomen, die samen een molecule vormen van ongeveer twee meter lang. Alleen in een compact opgerolde vorm past het DNA in de celkern. Deze sterke opvouwing is mogelijk door specifieke eiwitten, de histonen. Dat zijn positief geladen eiwitten waarrond het negatief geladen DNA zich wikkelt.

histonen

Dat zijn positief geladen eiwitten waarrond het negatief geladen DNA zich wikkelt.

histon-octameer:

Sommige vormen een structuur van acht histonen, een histon-octameer.

nucleosoom.

Het geheel van het histon-octameer en het DNA dat er twee keer rond gewonden is, noem je een nucleosoom. Waterstofbruggen houden het geheel samen, en een extra histon-eiwit stabiliseert het pakketje.

chromatine.

Het complex van DNA en eiwitten in de kern van eukaryote cellen noem je chromatine.

afhankelijk van de compactheid van de chromatine onderscheiden we twee soorten:

• Euchromatine is minder compact, waardoor het DNA toegankelijker is voor enzymen die het overschrijven in mRNA.

• Heterochromatine is veel compacter, met meestal inactieve genen – genen die op dat moment niet worden gebruikt voor de aanmaak van eiwitten.

niet-delende cel

In een niet-delende cel komt DNA voor als euchromatine of heterochromatine.

vlak voor de celdeling

vlak voor de celdeling wordt het DNA sterk gecondenseerd, zodat het gemakkelijk verdeeld kan worden over beide dochtercellen.

chromosoom

Chromosomen zijn dan zichtbaar als korte staafjes onder een lichtmicroscoop. Ze bestaan uit twee zusterchromatiden, verbonden door cohesine-eiwitten aan het centromeer, waarvan de ligging de vorm van het chromosoom bepaalt.

kinetochoor

Aan de buitenzijde van het centromeer zit het kinetochoor, een eiwitcomplex waar microtubuli (trekdraden) aan binden. Die trekken de zusterchromatiden uit elkaar, zodat elke dochtercel één chromatide van het oorspronkelijke chromosoom krijgt.

klinefeltersyndroom

Bij mannen XXY

Normale intelegentie

Man is onvruchtbaar

Lage hoeveelheid testosteron, waardoor vrouwelijke kenmerken verschijen, zoals borstvorming

verminderde haargroei en spiermassa

vaak grotere lichaamslengte