Kaarten: Functieleer Deel 1, KULeuven Alle Namen | Quizlet

René Descartes

dualisme
(res cogitans en res extensa)
theorie pijnappelklier
mind-body problem
→ interactie lichaam-geest
zijn werk startte het solipsisme (specifieke vorm van idealisme)

Immanuel Kant

filosoof
dacht: menselijke perceptie structureert de natuurwetten en is de reden voor 'morality'
filosoof over denkmogelijkheden van de mens
rationalisme

Gustav Fechner

grondlegger psychofysica
(relatie lichaam en geest)
verwerpt dualisme (bol, hol)
monisme → idealisme → ontologie → panpsychisme (alles heeft een ziel)
inner psychofysica
grondlegger psycho-esthetiek
H2: wet van Weber-Fechner
H5: psycho-esthetiek

Wilhelm Dilthey

Natuurwetenschappen
→ duidelijke wetten (verklaren)
Menswetenschappen
→ complex (begrijpen)
Psychologie → combinatie van begrijpen en verklaren (is zowel een menswetenschap als natuurwetenschap)

Philippe Pinel

psychiater
"mentaal zieken"
(niet meer "gekken", "bezetenen")

Franz joseph Gall

Hersenknobbels → frenologie daaruit denkt hij mensen hun persoonlijkheid af te lezen
delen van brein hebben functie en die kan men voelen
Nu geweten (door verder onderzoek): delen van het brein hebben specifieke functies

Ernst Weber

doctoraat: meting gewaarwording in verschillende zintuiglijke modaliteiten
astronomie: posities van sterren bepalen door de wet van Weber → verhouding fysische prikkels en sensorische prikkels
H1: voorvader psychofysica
voorloper psychologie
H2: wet van Weber-Fechner
Weberfractie

Friedrich Wilhelm

interindividuele verschillen
persoonlijke equatie

Fransciscus Cornelius Donders (1818-1889)

basis hedendaagse cognitieve psychologie
seriële processen blootleggen
vb. lange RT is door meer tussenstappen in het hoofd
subtractiemethode
→ verschil in reactietijd
→ mentale chronometrie

Johann Friedrich Herbart

opvolger Kant
psychologie → apart vakgebied
psychologie
→ empirisch & kwantitatief,
niet experimenteel & fysiologisch
geest = 1 dynamisch systeem
ideeën vechten voor toegang tot het bewustzijn
aandacht → scherpe waarneming

Ernst Mach

natuurkundige en wiskundige
boek (1886) → mijlpaal in de waarnemingspsychologie
combo van de 2 kennistheorieën
nativisme (kennis is aangeboren) empirisme (kennis is uit ervaring)
invloed op fenomenologie
nativisme
invloed op logisch positivisme

Franz Brentano

"intentionaliteit" → eigenschap van alle mentale fenomenen
= Akt Psychologie (act)
voorloper functionalisme
Wahrnehmung ist falschnehmung → waarneming = subjectief
voorloper van het functionalisme

Edmund Husserl

leerling van Brentano
fenomenologie (tussen empirisme en rationalisme)
fenomenologie= kennis niet uit ervaring en ook niet uit rede

John Locke

1ste grote vertegenwoordiger van het empirisme
filosoof
mens → tabula rasa (onbeschreven blad)
ideeën → uit ervaring
kennis → uit zintuigen

George Berkeley

"zijn is waargenomen worden"
immaterialisme + idealisme
(alleen het geestelijke is echt/kan waargenomen worden)
Molyneux probleem
visueel → is ook gelinkt aan andere zintuigen vb. grootteconstantie - ook tast
(1710) → de externe wereld bestaat enkel uit ideeën
(1709) → kleur is het effect van waarneming (niet object zelf)

David Hume

hoogtepunt van het empirisme
de term "psychologie"
solipsisme: de realiteit is onzeker
associaties
(1739) ratio → onbelangrijk
(1748) onderscheid tussen ideeën (herinnering, verbeelding) en impressie (sensatie, gewaarwording,...)

Charles Bell

onderscheid motorische (efferent) en sensorische zenuwbanen (afferent)
afferent → aanvoerend
(van buitenwereld naar binnen)
efferent → uitvoerend
(van binnen naar buitenwereld)

Johannes Müller

zenuwen → "bemiddelen" tussen objecten en bewustzijn
zenuwen hebben een eigen karakter (= zenuwenergie)
leer van specifieke zenuwkwaliteiten
eerste wetenschappelijke onderzoeker ipv filosoof
(over zenuwbanen)

Hermann von Helmholtz

meting snelheid transmissie signalen →
(hoe lang duren reacties)
onbewuste inferentie
voorvader experimentele psychologie (= functieleer)
psychologie als autonome wetenschap

Wilhelm Wundt

grondlegger experimentele psychologie
eerste laboratorium voor experimentele psychologie (Leipzig)
assistent van Hermann von Helmholtz
boek over: psychologie als autonome wetenschap (1874)
introspectie (zelfreflectie)
reactietijden
onderscheid tussen psychische en fysische causaliteit
tijdschrift voor psychologische studies
apperceptie → aandacht (bewuste 'waarneming')

William James

grondlegger psychologie VS
leerling von Helmholtz & Wundt
descriptieve psychologie
(armchair psychology)
voorloper van functionalisme
H3: onderscheid tussen primair en
secundair geheugen

Edward Bradford Titchener

leerling Wundt
handboeken → opstellen en uitvoeren experimenten
experimentele benadering van structuralisme → gebruik van introspectie om bewustzijns- inhoud te analyseren
wetenschappelijke methode = introspectie (zelfrapportering)

John Dewey

stimulus, sensatie, respons
→ niet per se afzonderlijk
gedrag kun je niet
→ opsplitsen in reflexbogen
reflexbogen kun je niet→
opsplitsen in S-R verbanden
S-O-R (O=organisme)

John Rowland Angell

leerling Dewey, leerling James
centrale figuur functionalisme
(1904): belangrijkste boek functionalisme
leraar van Watson

Edward L. Thorndike

dierexperimenten met leerprocessen
puzzle box
Law of effect → operante conditionering (zie later Skinner)

Robert Sessions Woodworth

invoerder van S-O-R model
O = organisme
S = stimulus
R = respons
voorstander van de dynamische psychologie

Alexius Meinong

Oprichter Psychologisch instituut (1894)
über gegenstandstheorie (1904) → object of thought - fantasie
fysiek bestaande dingen tegenover fantasie/verzinsel
leerling Brentano
meinong's jungle

Christ. von Ehrenfels

leerling Brentano, leerling Meinong
term "Gestalt" => Über gestaltqualitäten (1890)
Melodie
→ meer dan de som v/d noten
→ relatie van die noten blijft,
ook na toonveranderingen

Vittorio Benussi

onderzoeker Gegenstandstheorie Meinong
Gestaltpsychologie in Italië
tragische figuur (zelfmoord)

Max Wertheimer

phi motion
experimenten (apparent motion)
(1912) → start Berlijnse school → hij richtte die op

Kurt Koffka

assistent Wertheimer
verdieping theorie Wertheimer
uitbouw Gestaltpsychologie
principles of Gestalt psychology (1935)
Gibson volgde zijn seminaries

Wolfgang Köhler

assistent Wertheimer
ook fysica, akoestiek
onderzoek apen (niet puzzle box)
→ probleemoplossend denken
→ mentality of apes (1913-1920)
leraar van Neisser

Ivan Pavlov

fysioloog
kreeg de nobelprijs geneeskunde
associatief leren
H1: klassieke conditionering
(de hond van Pavlov)

John Broadus

leerling Angell
grondlegger behaviorisme als school
(1913) → een aanval op het structuralisme en functionalisme
→ aanval introspectie
Little Albert
3 reflexen
emoties → OG spieren (erfelijk)
instincten → G spieren (erfelijk)
gewoonten → (aangeleerd)
(OG = ongekruist, G = gekruist)

B.F. Skinner

puzzle box (Thorndike) → Skinner box
operante conditionering (dieren)
gedragsmodificatie

Frederic C. Bartlett

schreef belangrijk boek over geheugen (1932)
onderzoek naar rol van schema's

Kenneth Craik

schreef belangrijk boek over schema's (1943)

Donald Broadbent

schreef belangrijk boek over aandacht (1958)
split span techniek
'bottleneck' aandacht
H4: filtermodel van aandacht

Jean Piaget

stadia van de cognitieve ontwikkelingen (ontwikkelingspsychologie)

Lev Vygotsky

zone of proximal development (ZPD)
theorieën over internalisatie

Niko Tinbergen

bestudeerde instinctieve en aangeleerde gedragspatronen

Ulric Neisser

parallelle zoekprocessen
leerling van Köhler
→ 2 letters zoeken in rij gaat even
makkelijk als 1 letter zoeken
H4: parallelle zoekprocessen
pre-attentieve/attentieve verwerkings-
stadia/fases

Noam Chomsky

kritiek op Skinner
taal is niet volledig aangeleerd, een deel is ook aangeboren

Hubel en Wiesel

nobelprijs
vurende neuronen bij katten

Edgar Rubin

vase-faces-figuur
= illusie → figuur-achtergrond
ambigue figuren

Gaetano Kanizsa

kanizsa driehoek
= combinatie van drie illusies
→ illusoire/subjectieve contouren
→ helderheid driehoek is lichter dan rest → diepte-ordening

Albert Michotte

soorten vervollediging/completie Kanizsa figuren onderscheiden
modale completie
→ op een plek waar er geen
randen zijn, randen zien
amodale completie
→ ookal ziet men geen randen,
zal men die figuren toch
'afronden'
→ later Petter's effect

Jerome Bruner

new look psychology
→ kinderen die arm zijn gaan geld als
'objectief' groter zien dan kinderen die
rijk zijn

Adelbert Ames

transactionalisme
window of Ames
kamer van Ames
illusies door onderdeterminatie → waardoor mensen assumpties maken

Thomas Bayes

theorema van Bayes
→ toepassing: (theoretische) poging tot
oplossing voor het probleem van
onderdeterminatie → assumpties

Irving Biederman

stond voor de gezichtspunt onafhankelijke 3D weergave
geon theory
RBC theory

James J. Gibson

grondlegger van de ecologische benadering
(man van Eleanor J. Gibson)

Eleanor J. Gibson

visual cliff experiment
voorstander van de ecologische benadering
(vrouw van James J. Gibson)

David Marr

grondlegger van de computationele benadering

Donald O. Hebb

Hebbian learning
cell-assemblies
H1: rol van organisatie is belangrijker
(dan atomistische S-R keten)
H3: Hebbian learning

Wilder Penfield

neurochirurg en onderzoeker
homunculus (kleine mannetje met plaatsing in het brein)

Herman Ebbinghaus

selfmade psychologist
al zijn onderzoek van über das gedächtnis was op zichzelf
vergeetcurve
H2: Ebbinghaus circles (illusie)
H3: verval en besparingsmethode

Frederic C. Bartlett

schreef belangrijk boek over geheugen (1932)
onderzoek naar rol van schema's
vertekeningen van de werkelijkheid

Alan Baddeley

introductie van het werkgeheugen ipv KTG
onderscheid tussen talen/codes van LTG en werkgeheugen (semantisch-auditief)

Fergus I. M. Craik

elaboratie-hypothese
levels of processing benadering

Elisabeth Loftus

deed onderzoek naar foutieve herinneringen (false memories)
cognitief psycholoog

Ulric Neisser

parallelle zoekprocessen
→ 2 letters zoeken in rij gaat even
makkelijk als 1 letter zoeken
H4: parallelle zoekprocessen
pre-attentieve/attentieve verwerkings-
stadia/fases

Anne Treisman

visual search
feature integration theory (FIT)