aiste bia speisialta

homeec

Ailléirginí → airí

goilliúnacht ag duine do bhia a dhéannan tinn iad. Bíonn imoibriú idir an córas imdhíonadh & an bia

airí:

tochas

deacrachtaí analú

turraing anaifiolactach

ailéirgíní i mbia

is substaint iad a chuireann tús le imoibriú ailléirgeach sa chóip. tá 14 ailéirgíní a caithfidh a fhógairt de réir dlí an AE ar lipéad bia/biachlár.

14 bianna

iasc

dé-ocsaíd sulfair

seasaman

moilisc

mustard

glútan

lúipín

soilire

bainne

crústaigh

ubh

pónairí soighe

píseanna talún

cnónna

Éadulaingt ar bhia + samplaí

nuair atá deacracht ag daoine bianna áirithe a díleáil.

tógann na airí níos faide chun teacht chun solas & ní baol iad don sláinte. Ach muna deighlítear leo i gceart is féídir leo a bheith freagrach as fadhbanna sláinte sa todhcaí

samplaí:

galar celliac

Éadúlaingt lactós

galar celiac

ní féidir leo an próitéin glutan a sheasamh. *faightear glútan i gcruinneacht- coirce, eorna

déanann glútan damásite don stéig & de bharr ní féidir na cothaigh a ionsú ó bhia.

Airí galar celiac

drochchothú

cailliúnt meachan

osteáparóis

lag + tuirseach

pinn i do bholg

treorlínte itheachán celiac

tiubhaigh anlann le plúr saor ó glútan + cornflour

ná úsáid bianna próiseáilte le plúr & bruscarán

seachann bianna déanta as plúr. msh→arán, pasta, cácaí, brioscaí, craicéir

cheannaigh bianna “saor ó glútan”

seachain “tras-éiliú”

Eadúlaingt lactós

Na siúcra nádúrtha a faightear i bianna + táirgí déiríochta

Ní ghinneann siad an einsím lactás atá ag teastáil chun lachtós a dhíleá. Mar sin déantar ionsú ar móilíní móra neamhdhíleáite ag cruthú crampaí + buinneach

Tá orthu táirgí saor ó lactos a fháil

Tógann siad fhorlíontaí cailciam le haghaidh cnamha + fiacla laidir

Aiste bia ard i snáithín

Faightear snaithin nó ceallalós i bianna plandúil amháin

Bia scagtha (refined): nuair a bhaintear an snáithíní Msh → plúr ban, arán ban

Conas a cabhraíonn snaithin

Ionsaíonn snaithin méideanna móra d’uisce ag cur le méad an bua sa corp ag cabhrú le gluaiseacht bia tríd an stéig

Fadhbanna sláinte de bharr easpa snaithin

Iatacht

Diverticulóis

Ailse

Fíochas

Bianna ard i snaithin

Plúr, arán, pasta, gráinní donn

Torthaí & glasraí le craiceann orthu

Cnónna & síolta

Conas iontógáil próitéin a ardú

Roghnaigh táirgí donn/ gráinne iomlán

Ith gráinní bricfeasta ard i snaithin M.sh → Weetabix

Fág craiceann ar torthaí & glasraí

Roghnaigh torthaí & glasraí úr in ionad súanna

Ith píseanaigh

Aiste bia iseal i sallann

Ar lipéad tá sé scríofa mar shallain nó sóidiam

Fadhbanna sláinte

Brú fola ard

Galar croí

Stróc

Coimeád uisce

Bianna ard i salainn

Bianna paicéad

Ciúb stoc

Ketvhup

Ispíní + borgair

Criospaí + sneaic salainneach

Conas iontógáil sallann a laghdú

Na cuir ar an mbord/ ná úsáid i gcócaireacht

Úsáid spíosraí + luibheanna chun blaistiú

Na ith bianna próiseála + aisiul

Scrúdaigh lipéad do dalláin rúnda