communicatie & taal

biologie vd hersenen

benaderingen

-ethologisch

-psychologisch

-dier vs mens

-taal bij primaten

-neurobiologie (muziek)

communicatie

zender stuurt signaal naar ontvanger

• signaal → verandert gedrag van andere organismen

• ontstaan door effect op ontvanger

• respons van ontvanger evolueert ook

  → bv. kleur, postuur, geuren, geluiden… (pijlgifkikker)

  ! mimicri

ethologische benadering (nut)

stimuli (display) & responsen → paarsdans

• voordelen bij fitness van dier?

• grote pauwenstaart = goede genen

psychologische benadering

• intentie van communicatie → obv van wat ontvanger weet, gelooft, wenst… → theory of mind

• bv. elkaar waarschuwen voor gevaren (alarm)

4 essentiele kenmerken van menselijke taal

• symbolisch

• abstract (niet altijd hetzelfde als wat vertegenwoordigen)

• syntax (georganiseerd volgens categorieën volgens bepaalde regels)

• generatief (nieuwe combinaties genereren & begrijpen)

symbolisch & abstract bij dieren

• symbolische component: ook dieren

• abstracte component: niet bij dieren

  => intensiteit van signalisatie verschilt (vocalisatie = gevaar)

• spontane communicatie = opzettelijk gedrag?

• gebaren < vocalisatie bij primaten

communicatie bij kippen

kippen zijn zeer specifiek in hun alarmkreten

• lucht alarm & grond alarm die mede kippen begrijpen

  → symbolisch: kreet als alarm

publiek effect

• bijen dansen langer als voedsel echt nodig is in kolonie (bij voordeel voor publiek/gemeenschap)

syntax bij dieren

• bijen: zeer belangrijke regels rond locatie & kwaliteit vh voedsel

→ richting (hoek), afstand (tijd), kwaliteit (intensiteit van waggelen)

• dolfijnen: bal naar hoepel =/ hoepel naar bal

• primaten herkennen volgorde

generatief

• apen: kunnen bepaalde klanken aanleren maar niet praten

• kunnen wel tellen, optellen, aftrekken, vragen, instructies uitvoeren…

  → onjuiste stembanden

  → 1950: chimpansee vicky

  => beperkte gebarentaal (meer imitatie) en dus NIET generatief

aap kanzi

leerde woorden (taal) aan via computer

→ stelde dat aap 660 zinnen kon, kon maar 21 omdraaien

=> 30% success bij syntax van zinnen

• ethische kwestie

fast mapping

nieuw woord → associatie met nieuw object (kinderen)

passen dit direct toe in nieuwe contexten

begrijpen complexe recusieve constructies (AABB = ABAB)

neurobiologie taal & muziek

• primaire auditorische cortex A1→ bewuste verwerking van toon

• secundaire auditorische cortex Planum temporale → verwerking van taal (links > rechts)

  → rechter hersenhelft: analyse van muziek

toonhoogtes horen

tonotoptische organisatie vd primaire cortex

• verschillende toonhoogtes in andere zonex in A1

lateralisatie van de auditorische cortex

• rechtshandige mensen = taal links & muziek rechts

• linkshandige mensen = 70% zoals bij rechtshandigen, 30% analyse van taal rechts of bilateraal

localisatie van taal in hersenen

• zone van Broca → linkerhemisfeer, werkt samen met motorische cortex, produceert spraakbewegingen

• zone van Wernicke → links van temporaalkwab, begrip van taal

• Fasciculus Arcuatus → verbindt Broca & Wernicke

verwerking van muziek

• waarschijnlijk rechter hemisfeer

• linker hemisfeer = MAKEN van muziek (herkennen van geschreven muziek, instrumenten spelen, componeren)

• aangeboren capaciteit (kinderen: ritme > random noten)

vogelzang & taal

• vogellied ontwikkelen → door genetische factoren, vroege ervaringen & sociaal leren

• interacties tussen gen en omgeving (hersenregio = andere genexpressie tijdens zangseizoen)

→ vogels hebben accenten per regio

vogelzang & taal mensen

bij vogels: zelfs zonder blootstelling aan zang vertonen jonge vogels voorkeur naar zang van eigen soort

• kritische periode voor zangontwikkeling = 1-6 jaar

• verschillende stadia

neurobiologie van vogelzang

• door highre vocal control center & nucleus robustus archistriatalis

• asymmetrie bij sommige soorten (links)

• grotere structuur bij mannen (seksueel dimorfisme)

• de mooier zingen > de groter struktuur

• cellen produceren & reageren op vogelzang