(AP) KASARIAN

Sex

Sex

tumutukoy sa biyolohikal at pisikal na katangiang nagtatakda ng pagkaka-iba ng babae at lalaki. Ito rin ay tumutukoy sa gawain ng babae at lalaki na ang layunin ay reproduksiyon ng tao

Gender

tumutukoy sa panlipunang gampanin, at kilos, gawain na itinakda ng lipunan para sa mga babae at lalaki. Karaniwang batayan nito ay ang gender identity at roles na mayroon sa lipunan. Ang pagiging masculine o feminine.

Sexual Orientation and Gender Identity

SOGI

Oryentasyong Seksswal / Sexual Orientation

kakayahan ng isang tao na makaranas ng malalim na atraksyong apeksyunal, emosyonal, sekswal, at malalim na pakikipagrelasyon sa taong ang kasarian ay maaaring katulad ng sa kanya, iba sa kanya, o kasariang higit pa sa isa.

Pagkakakilanlang Pagkasarian / Gender Identity

malalim na damdamin at personal na karanasang pangkasarian ng isang tao, na maaaring nakatugma o hindi naka-tugma sa sex niya nang siya ay ipanganak

Homosexual

taong nagkakaroon ng atraksyon at sekswal na pagnanasa sa mga taong nabibilang sa katulad na kasarian

Heterosexual

taong nagkakaroon ng atraksyon sa miyembro ng kabilang kasarian, mga lalaki na ang gustong makatalik ay babae, at mga babaeng gusto naman ay lalaki

Lesbian

tibo o tomboy, mga babaeng nakararamdam ng pisikal o romantikong atraksyon sa kapwa babae.

Gay

o bakla, mga lalaking nakararamdam ng atraksyon sa kanilang kapwa lalaki

Bisexual

mga taong nakararamdam ng atraksyon sa dalawang kasarian

Transdender

isang taong nakararamdam na siya ay nabubuhay sa maling katawan, ang kanyang pag-iisip at ang pangangatawan ay hindi magkatugma

Queer

mga taong hindi sang ayon na mapasailalim sa anumang uring pangkasarian, ngunit maaaring ang kanilang pagkakakilanlan ay wala sa kategorya ng lalaki o babae, parehonh kategorya o kombinasyon ng lalaki o babae

Intersex

kilala mas karaniwan bilang hermaphroditism, taong may parehong ari ng lalaki at babae

Asexual

taong walang nararamdamang atraksyong sekswal sa anumang kasarian

Rep. Geraldine Roman

kauna-unahang transgender na mambabatas sa Pilipinas. Isinulong niya ang House Bill 4982 o SOGIE Equality Bill Act noong 2017

Panahong Pre-Kolonyal

mga kababaihan sa Pilipinas noon, maging sila ay kabilang sa pinakamataas na uri o sa uring timawa, ay itinuturing na pagmamay-ari ng mga lalaki

Binukot

prinsesa, o anag tawag sa pinakamagandang anak ng datu, sa isang katutubong pangkat sa isla ng Panay. Hindi sila maaaring tumapak sa llupa at masilayan ng mga kalalakihan hanggang sa mag-dalaga

Babaylan

katuwang ng datu at panday sa pagpapatakbo ng sinaunang lipunan ng Pilipino. Ang tagapagpayo sa larangan ng espiritwalidad at ekonomiya. Sila rin ang namamahala sa mga ritwal gaya ng panggagamot at sa agrikultura

Boxer Codex

ayon dito, ang mga kalalakihan ay maaaring magkaroon ng maraming asawa ngunit sa sandaling masilayan ng lalaki ang babae na may kasamang ibang lalake, ay maaaring patawan n gparusang kamatayan ang asawang babae

Panahon ng Espanyol

ang mga kababaihan ay nananatili at inaasikaso ang bawat pangangailangan ng kanilang asawa at mga anak. Tungkulin ng mga kalalakihang ibigay sa lanilang asawa ang kinikita sa paghahanapbuhay

Dr. Lourdes Lopez

pioneer in the field of study, has a book called “A study of Psychopathology and Filipino Marriages in Crisis. “Filipinas are brought up to fear men and some never escapes the feelings of inferiority and the upbringing it creates.

Panahon ng mga Amerikano

Nagkaroon ng pagkakataong makapag-aral ang mga pilipino, mahirap man o mayaman. Nabuksan ang isipan ng mga kababaihan na hindi lamang dapat sa bahay at simbahan ang mundong kanilang ginagalawan.

Philippine Women’s Suffrage Plebiscite

ginanap noong Abril 30,1937. 90% ng mga bumoto ay pabora sa pagbibigay karapatan sa pagboboto ng mga kababaihan

Panahon ng Hapones

ipinakita ng mga Pilipino ang kagitingan sa pagtatanggol sa sariling bansa. Parehas na lumaban ang kababaihan at kalalakihan noong ikalawang digmaang pandaigdig

Kasalukuyang Panahon

ang kababaihan, may trabaho man o wala, ay inaasahang gumawa ng gawaing bahay.

Lalaking Babaylan

o asog sa Visayas noong ika-17 siglo. Sila ay nagbibihis at nagbabalat kayo babae upang dinggin umano ng mg aespiritu.

Dekada 60

ang pinaniniwalaang dekada kung kailan umusbong ang Philippine gay culture.

Margaret Meaad, Reo Fortune

mag-asawang antropologong nagtungo sa rehiyon ng Sepik sa Papua New Guinea sa taong 1931 upang pag-aralan ang mga pang-kulturang pangkat sa lygar na ito.

Arapesh

nangangahulugang tao, walang pangalan ang mga tao na naninirahan dito. Ang mga babae at lalake ay maalaga, mapag-aruga sa kanilang mga anak, matulungin, mapaayapa, at kooperabito sa kanilang pamilya at pangkat

Mundugumor

tawag na Biwat, ang mga babae at lalaki ay matapang, agresibo, bayolente, at naghahangad ng kapangyarihan o posisyon sa kanilang pangkat

Tchambuli

o hambris, ang mga babae at lalaki at may magkaibang gampanin sa kanilang lipunan. Ang mga babae ang naghahanap ng makakain sa pamilya at ang mga lalaki ay abala sa pag-aayos ng kanilang mga sarili at mahilig sa kwento.

Female Genital Mutation

proseso ng pagbabago ng ari ng kababaihan (bata o matanda) na walang benepisyong medikal, ngunit patuloy na ginagawa. Sumasailalim sa prosesong ito ang mga kababaihang nasa edad 0-15. Pinaniniwalaang walang bahid ng dungis ang mga babae hanggang siya ay makaso.

South Africa

lugar kung saan may kasong gang-rape sa mga lesbian, sa paniniwalang magbabago ang oryentasyon matapos silang gahasain. Maging ang paglalakbay nang magisa o kung payagan man ay nakaharap sa malaking banta ng pang-aabuso.