Kontemporaryong Isyu 10

Globalisasyon at Liberalisasyon

Ang liberalisasyon ay ang malayang pagpasok ng dayuhang produkto sa pamamagitan ng pag-aalis ng mga balakid sa panlabas na kalakalan tulad ng taripa

Taripa

Buwis na pinapataw ng gobyerno

General agreement on tarrifs and trade (GATT)

Nagsimula noong 1947 sa Geneva, Switzerland upang ipakilala ang isang multilateral na Sistema ng kalakalan ng mga bansa sa daigdig

TARIFF

Buwis na iniimport or import duties tax

Asean Free Trade Area (AFTA)

Nagtataguyod na mga local manufacturing sa lahat ng mga bansa sa ASEAN

World Bank

Layon ng organisasyong ito ang pababain ang antas ng kahirapan sa ibat ibang bahagi ng mundo

International Monetary Fund

Nagpapautang upang mapanatili ng mga bansa ang halaga ng kanilang salapi at mabayaran ang kanilang mga utang panlabas

Panloob na migrasyon

Maaring magmula ang tao sa isang bayan, lalawigan o rehiyon patungo sa ibang pook

Panlabas na migrasyon

Kapag lumipat na ang mga tao sa ibang bansa upang doon na manirahan o mamalagi nang matagal na panahon

Multiculturalism

Doktrinang naniniwala na ang ibat ibang kultura ay maaaring magsama-sama ng payapa at pantay-pantay sa isang lugar o bansa

Nepotism

kamag anak na binigyan nila ng trabaho sa gobyerno

Cronyism

practice of favoring one close friend, especially in political appointments

Patronage politics

tumutulong sa kanya sa kompaya para tumakbo sa presedential

Simboliko

May kaugnayan sa kultura at kasaysayan ng estado

Sabah

Ang sultan ng Sulu ang may-ari ng Sabah at pinapaupahan lamang ito sa isang mangangalakal na ingles, ang British North Borneo Co. noong 1878

Lakas paggawa

15 taong gulang pataas na may sapat na lakas, kasanayan, maturidad upang makilahok sa gawaing pang produksyon ng bansa

Labor force participation rate

Ito ang proportion ng mamamayang aktibong kalahok sa produksyon ng bansa

Employment

Mga manggawa o empleyado na kaya at ibig magtrabaho at makahanap ng trabaho, sang-ayon sa kanyang edukasyon, kakahayan at kasnanayan

Unemployment

Isang estado kung saan ‘di makahanap ng trabaho ang isang tao dahilan sa kakulangan ng kasayanan at kakayahan dulot ng edukasyon at kasanayan

Underemployment

Isang estado okung saan ay ibig at kayang magtrabah, ngunit dahil sa matinding kumpetisyon sa paghahanap ng trabaho, ay pumapayag na silang tumanggap ng trabaho o posisyon na mababa kaysa sa kanyang kakayahan dulot ng eduasyon at karanasan o masyadong mababang sweldo sa kanyang posisyon

Statutory rights

kaloob ng mga batas na pinagtibay ng kongreso

Writ of habeas corpus

Pinoproteksyonan ang bawat mamamayan mula sa mga illegal na detensyon at mga pagkakaaresto nang walang ipinakikitang warrant of arrest

Sikolohikal at emosyonal

Panlalait, pang aalipusta, na nagdudulot ng trauma sa isang tao

Estruktural o sistematiko

Nagaganap dahil sa mga estrukturang umiiral sa ating pamahalaan at sa mga alintuntunin o batas na ipinatutupad

Pangangalaga sa karapatan

Tungkulin ng pamahalaan na mapangalagaan ang mga karapatan ng mamamayan

Non-discrimination

All actions concerning the child shall take full account of his or her best interests

The best interests of the child

Laws and actions affecting children should put their interests first and benefit them in the best possible way

Survival, development, and protection

Authorities in each country have the responsibility to protect children and help ensure their full development

Participation

Children have a right to have their say in decision that affect them to have their opinions taken into account