Inleiding onderzoek

Eerste statistiek vak van opleiding psychologie

Empirische onderzoekscyclus

1. Onderzoeksvraag formuleren

2. Studie ontwerpen

3. Data verzamelen

4. Data analyseren

5. Rapporteren

Preregistratie

Vastleggen van onderzoeksvraag, onderzoeksopzet en methode van dataverzameling

Variabele

Iets wat zou kunnen variëren

Psychologisch construct

Theoretische psychologische variabele

Operationalisatie

Vertaling van theoretisch construct naar meetinstrument of manipulatie

Kwantitatief onderzoek

Onderzoek waarbij getallen aan variabelen worden toegekend

Steekproeffout

Het door toeval verschillen van de steekproefwaarden en de populatiewaarden

Aselecte steekproef

Willekeurig

Gestratificeerde aselecte steekproef

De populatie wordt opgedeeld in subpopulaties, daarna uit elke subpopulatie een aselecte steekproef. Waarbij de verhouding tussen de subpopulaties gelijk is aan die in de populatie.

Multilevel aselecte steekproef

willekeurige steekproeven per groep, wanneer de populatie in groepen verdeeld is

Attritie

uitval van deelnemers in de loop van het onderzoek

Quasi-experiment

Studie waarbij de variabele niet te manipuleren is (zoals leeftijd of geslacht), in plaats daarvan worden de deelnemers in groepen gedeeld op basis van deze variabele

Hypothese

Onderzoeksvraag (meestal) geformuleerd als een stelling met een verwachting

Covariaat

Onafhankelijke variabele

Criterium

Afhankelijke variabele

Nominaal meetniveau

Categorische variabelen zonder ordening

Ordinaal meetniveau

Categorische variabelen die te ordenen zijn

Interval meetniveau

Continue variabelen zonder absoluut nulpunt

Ratio meetniveau

Continue variabelen met absoluut nulpunt

Variatie

(datapunt - gemiddelde)² + (datapunt - gemiddelde)² + …

Variantie

Het gemiddelde van de variatie

Vrijheidsgraden

Het geschatte aantal onafhankelijke waarden in een statistische test.

Standaarddeviatie

De wortel van de variantie

Modaliteit

Hoeveelheid toppen (modus)

Hartigan's diptest

Verdelingsmaat van modaliteit, hoe duidelijker meertoppig hoe groter het getal

Skewness

Verdelingsmaat van scheefheid, bij een symmetrische verdeling is dit getal 0. Linkscheve verdeling is negatief, rechtsscheve verdeling is positief

Kurtosis

Verdelingsmaat van spitsheid, bij een normale verdeling is dit getal 0. Bij een plattere verdeling is dit negatief, bij een spitsere verdeling positief

Z-verdeling

Een normaalverdeling met een gemiddelde van 0 en een standaarddeviatie van 1

Standaardisering (z-scores berekenen)

1. Datapunt - gemiddelde

2. Delen door standaarddeviatie

Steekproevenverdeling

De verdeling die je zou krijgen als je herhaaldelijk steekproeven uit dezelfde populatie zou trekken

Standaardfout

De standaarddeviatie van een steekproevenverdeling

Centrale limietstelling

Het fenomeen dat de steekproevenverdeling van gemiddelden altijd normaal is verdeeld, tenzij de steekproef uitzonderlijk klein is

Puntschatting

Is een schatting van een populatiewaarde die, in tegenstelling tot een betrouwbaarheidsinterval, is uitgedrukt als enkel getal

Nulhypothese

Wat je verwacht te vinden als de voorspelling niet klopt

Dichotoom

Twee gelijke delen

P-waarde

De kans op een gegeven puntschatting of een extremere waarde, terwijl er in de populatie geen effect is

Type 1 fout

Onterecht verwerpen van H0

Type 2 fout

Onterecht aanhouden van H0

Power

Hoe effectief de significantietoetsing is

Foutenmarge

De afstand van de puntschatting tot de rand van het betrouwbaarheidsinterval

Multiple testing

Meerdere analyses tegelijk, wat de kans op een type-1 fout verhoogt

Het intercept (β0)

De waarde van de afhankelijke variabele wanneer de onafhankelijke variabele gelijk is aan 0

Extrapolatie

Het berekenen van voorspellingen van een model voor waarden buiten het bereik van de data waarop dat model gebaseerd is

Interpolatie

Het gebruik van een model om tussenliggende waarden te berekenen

Hellingscoëfficiënt (β1)

De stijging van de Y-as variabele als de X-as variabele met 1 eenheid toeneemt

Regressiecoëfficiënt

De helling van de regressielijn, bestaat uit het intercept en de hellingscoëfficiënt

De proportie verklaarde variantie (R2)

Een maat voor hoe goed een regressiemodel de variabiliteit van de afhankelijke variabele verklaart.

t-verdeling

Steekproevenverdeling van β0 en β1

De 5 aannames van regressie-analyse

1. Continu meetniveau

2. Lineariteit

3. Onafhankelijkheid

4. Normaliteit

5. Homoscedasticiteit

homoscedascticiteit

De aanname dat de variantie in de afhankelijke variabele voor eke onafhankelijke variabele gelijk is

Cohen’s d

Een maat voor het verschil tussen twee gemiddelden, uitgedrukt in standaarddeviaties

Structurele model

De verwachte samenhang van variabelen

ANOVA

Toets om de gemiddelden van meerdere groepen te vergelijken

t-toets

Een test om te bepalen of er een significant verschil is tussen de gemiddelden van twee groepen

alfa

Het significantieniveau, geeft de kans op een type-1 fout aan

post-hoc-testen

Achteraf alsnog de mogelijke paren vergelijken om er achter te komen welke groepen er met elkaar verschillen.

niet-systematische meetfout

Een willekeurige meetfout, die steeds weer anders is. Heeft meestal geen invloed op nauwkeurigheid

systematische meetfout

Een meetfout die consistent optreedt

wetenschappelijke integriteit

eerlijkheid, zorgvuldigheid, transparantie, onafhankelijkheid, verantwoordelijkheid

betrouwbaarheidsinterval formule

Steekproefwaarde + Breedte-index x Standaardfout

standaardfout formule

standaarddeviatie delen door wortel van steekproefgrootte

alfa

grenswaarde

nulhypothese-significantietoetsing

Het vergelijken van de gevonden p-waarde met de vooraf bepaalde grenswaarde

dummycodering

het toekennen van getallen aan categorische waarden

onafhankelijke t-toets

Toets om p-waarde te berekenen voor het verschil tussen gemiddelden

gepaarde t-toets

Toets waarbij een persoon meerdere keren wordt onderzocht

omega-kwadraat

effectmaat die de grootte van het effect van de onafhankelijke variabele op de afhankelijke variabele aangeeft

F-waarde

geeft de verhouding aan tussen:

1. variatie tussen de groepen

2. variatie binnen de groepen

Wetenschappelijke integriteit

1. eerlijkheid

2. zorgvuldigheid

3. onafhankelijkheid

4. transparantie

5. verantwoordelijkheid

Informed consent

1. vrijwillige deelname

2. recht op beëindigen

3. doel van onderzoek

4. procedure

5. risico’s

6. maatschappelijk nut

7. duur van onderzoek

8. contactinformatie

9. anonimiteit

x-as

onafhankelijke variabele (as)

y-as

afhankelijke variabele (as)

R-kwadraat

waarde tussen 0-1 die aangeeft hoeveel variabiliteit te verklaren is door het lineaire model