S1.7 LEC1.1: YHDP và YTCC

Y học dự phòng

việc không có bệnh ( ngăn không cho bệnh xuất hiện, ngừng ttến triển bệnh hoặc hạn chế biến chứng, di chứng của bệnh)

YHDP là nhiệm vụ của

tất cả mọi người từ chính phủ, CBYT đến các cá nhân

Dự phòng cấp 1

Loại trừ các yếu tố nguy cơ mắc bệnh

Dự phòng cấp 2

Phát hiện điều trị bệnh và đièu trị sớm (chưa biểu hiện lâm sàng) để hạn chế các hệ quả

Dự phòng cấp 3

Điều trị khi bệnh đã phát triển, (có biểu hiện lâm sàng) để hạn chế nguy cơ tử vong, di chứng

YTCC

Môn khoa học và nghệ thuật phòng chống bệnh tật, kéo dài tuổi thọ, thúc đẩy sức khoẻ, thông qua sự chấp thuận được tổ chức của xã hội

Mục đích của YTCC

Điểm tương đồng của YHDP và YTCC

Sức khoẻ quần thể

Dự phòng nâng cao sức khoẻ

Cam kết với xã hội

Cam kêt về công bằng sức khoẻ

Điểm khác biệt của YHDP và YTCC

Mối liên quan với y học

Tính đa ngành

Nền tảng của YHDP và YTCC

Tam giác dịch tễ bao gồm yếu tố sinh học, môi trường và hành vi.

Các đặc trưng của YHDP vàYTCC

1.Tập trung vào quần thể

2.Nhấn mạnh vào dự phòng và nâng cao sức khoẻ

3. Can thiệp ở nhiều câp độ (từ môi trường đến chăm sóc y tế)

4.Liên ngành - không chỉ trong khoa học sức khoẻ

5.Khoa học y sinh quan trọng theo mối đe doạ đối với quần thể, liên quan thực địa cộng đồng và phòng XN

6.Tiếp cận chú trọng tính hệ thống của các yếu tố nguy cơ, quy định sức khoẻ

Các đặc trưng của YH điều trị

1.Tập trung vào cá thể/ bệnh

2.Nhấn mạnh vào chẩn đoán và điều trị

3.Can thiệp vào chăm sóc y tế

4.Chỉ liên ngành trong khoa học sức khoẻ

5.Khoa học y sinh then chốt, theo nhu cầu chăm sóc y tế của bệnh nhân, liên quan giường bệnh và phòng XN

6.Tiếp cận chú trọng tính hệ thống của các cơ quan trong cơ thể

Các chức năng chính của YHDP và YTCC

1. Nhóm chức năng về đánh giá sức khoẻ

2. Nhóm chức năng về đảm bảo sức khoẻ

3. Nhóm chức năng về chính sách

Nhóm chức năng về đánh giá sức khoẻ bao gồm

1. Xác định đo lường, giám sát nhu cầu sức khoẻ quần thể

2. Điều tra đánh giá các mối đe doạ sức khoẻ mới

3. Tiến hành các nghiên cứu, đánh giá về các chiến lược dự phòng, tăng cường sức khoẻ cộng đồng

4. Phát triển các phương pháp, nghiên cứu đánh giá mới

Nhóm chức năng về đảm bảo sức khoẻ bao gồm

1. Triển khai các hoạt động dự phòng và nâng cao sức khoẻ

2. Tổ chức và đảm bâro chất lương, hiệu quả, các dịch vụ y tế công cộng và chăm sóc y tế

3. Giảm bất bình đẳng, bất công bằng và đảm bảo việc tiếp cận dịch vụ y tế cho nhưng người có nhu cầu

4. Thúc đẩy và bảo vệ các điều kiện môi trường phù hợp cho đảm bảo sức khoẻ

5. phổ biến thông tin và huy động cộng đồng hành động phù hợp bảo vệ sức khoẻ của chính mình và mọi người

6. Lập kế hoạch và chuẩn bị ứng phó giảm tác động các tình trạng khẩn cấp (do thiên nhiên hay con người gaya ra)

7. Đào tạo và đảm bảo năng lực của hệ thống nhân vien y tế làm công tác YHDP và YTCC

Nhóm chức năng về chính sách

Xây dựng , thúc đẩy và đảm bảo việc thực hiện các chính sách thiết yếu đảm bảo sức khoẻ quần thể

Các cấp độ can thiệp và tác động đến sức khoẻ quần thể

Sức khoẻ quần thể đối lập với

Sức khỏe cá nhân

Tiếp cận quần thể đối lập với

Tiếp cận cá thể

Can thiệp y học đối lập với

Nâng cao sức khoẻ

Phơi nhiễm

Yếu tố nguy cơ và yếu tố quy định

Mối quan hệ giữa YHĐT và YHDP/YTCC

• YHĐT

  • Điều trị các ca bệnh

  • Hạn chế tử vong các ca nặng

    ==> Làm tăng niềm tin khi người dân đi khám hoặc khai báo

• YHDP

  • phát hiện sớm các trường hợp mắc bệnh chưa có ttrệu chưng

  • Dự phòng các trường hợp có nguy cơ

    ==> Làm giảm gánh nặng cho các cơ sở điều trị

Kiến thức dịch tễ học và thống kê cơ bản giúp

Thầy thuốc đọc các tài liệu y học và thực hành y học dựa vào bằng chứng

Kiến thức về các yếu tố môi trường, văn hoá, xã hội, dinh duõng, hành vi hệ thống chăm sóc sức khoẻ giúp

bác sĩ tiếp cận toàn diện khi đứng trước một nguời bệnh

Tiếp cận có tính hệ thống đối giúp

các bác sĩ nhận thức sớm được các cấu thành khác nhau của hệ thống chăm sóc sức khoẻ ==> nâng cao chất lượng dịch vụ và đảm bảo an toàn cho người bệnh

Vai trò người thầy thuốc trong YHDP và YTCC

1. Cảnh báo bệnh lạ

2. Trực tiếp tham gia YHDP ở cả 3 cấp độ

Sinh vien y khoa cần làm gì để phòng chống các dịch