Radiologie - Deel 2

kV

- Kilovolt

mA

- Milliapere

S

- Seconden

De belichtingsparameters

- Worden automatisch ingesteld door selecteren van type onderzoek op onderzoekconsole
- De opname kan nadien nog bijgewerkt worden
- Hierdoor minder heropnames nodig

Het digitaal bijwerken van beeld

- Noemt men postprocessing

Beeldvormend proces van rontgenopname in grote mate gautomatiseerd

- Vpk stilstaan bij instelling van parameters

De instelling van kV en mAs hangt af van verschillende factoren

- De zorgvrager
- De onderzochte streek
- Wat men wil bestuderen
- De afstand rontgenbuis-zv
- Type toestel

De zv

- Dik of dun

De onderzochte streek

- Longen
- Abdomen

Wat wil men bestuderen

- Bot of weke delen

Superpositie

- Alle bestraalde weefsels worden op elkaar geprojecteerd en in één vlak afgebeeld
- 2D
- Het op elkaar projecteren van meerdere structuren maakt dat ze niet van elkaar onderscheiden kunnen worden en dat zelfs structuren die naast elkaar gelegen zijn soms niet van elkaar te onderscheiden zijn omdat hun stralenabsorberend vermogen ongeveer gelijk zijn

Vergroting

- Door divergerende stralenbundel wordt een object groter afgebeeld op de opname
- Afhankelijk van de afstand tussen object en detector

In mammografie maken ze soms gebruik van vergroting

- Door middel van vergrotingsopnamen
- Worden kleinere letsels beter in beeld gebracht

Scherpte

- 3 belangrijken soorten onscherpte

3 soorten onscherpte

- Focusonscherpte
- Bewegingsonscherpte
- Strooistralen

Focusonscherpte

- Deze wordt veroorzaakt doordat de focus een zekere grootte heeft en niet slechts één punt is

Bewegingsonscherpte

- Door beweging van de zorgvrager of de onderzochte organen

Strooistralen

- Zorgen ook voor onscherpte

Contrast

- Zijn verschillen in zwart en grijswaarden tussen de verschillende structuren op de RX opname

De contrastwaarden zijn afhankelijk van

- De absorptie van rontgenstraal in het weefsel
- Radiolucente structuren
- Strooistraling uitgaande van de zorgvrager

De absorpite van rontgenstralen in het weefsel

- Een orgaan of weefsel dat derontgenstralen niet of nauwlijks doorlaat
- = radio-opaak

Radio-opaak

- Bot
- Deze worden op het beeld als witte structuren weergegeven

Radiolucente structuren

- Dat in meer of mindere mate rontgenstralen doorlaten
- Longen
- Spieren
- Afhankelijk van hoeveelheid stralen die lichaam doorlaat worden ze in bijna witte tot donkergrijze tinten weergegeven

Strooistraling uitgaande van de zorgvrager

- Nadelig voor contrast, moet beperkt worden
- Dit gebeurt door gebruik van strooistralenrooster

Strooistralenrooster

- Zorgt ervoor dat de recht erop invallende straling wordt doorgelaten
- De schuin invallende worden tegengehouden
- Verhindert niet het ontstaan van strooistralen maar wel de sluiering op het rontgenbeeld

Een goede rontgenopname bekomt men door

- Identificatie en evaluatie zv
- Evaluatie klinische gegevens
- Juiste keuze onderzoek
- Juiste incidentie
- Juiste afstand focus zv
- Correct positioneren
- Stralenbundel correct afdiafragmeren
- Strooistralenrooster gebruiken
- Zv comprimeren
- Zv informeren, medewerking

Evaluatie zv

- Dik
- Dun
- Volwassen
- Kin

Evaluatie klinische geegvens

- Aanleiding van onderzoek

De incidentie

- Invalshoek van rontgenstralen op het object

Meestal 2 loodrecht op elkare incidenties

- Een face en een profiel ppname
- Soms nog een driekwart opnale

Mammografie

- Rontgenfoto van de borsten

Screeningsmammografie

- Screeningsonderzoek
- 2 jaarlijks
- 50-69 jaar met geen klachten of geen recente veranderingen

Op aanvraag screeningscentrum

- Identiteitsgegevens
- Locatie (ziekenhuis, prive mammobiel
- Een tijdstip
- Een 0800 - nummer

Screeningsmmamografie voor wie

- Vlaamse vrouwen 50-69 zonder klachten

Diagnostische mammografie voor wie

- Vrouwen en mannen ongeacht de leeftijd
- Met klachten of verdacht letsel
- Of in kader van familiale screening

Doel screeningsmammografie

- Vroeg opsporen van afwijkingen die op borstkanker kunnen wijzen

Doel diagnostische mammografie

- Afwijkingen onderzoeken
- Kan gecombineerd worden met echografie borsten

Kwaliteitscontrole screeningsmammografie

- Worden door 2 radiologen apart beoordeeld
- Apparatuur wordt dagelijks en maandelijks getest op kwaliteit
- Rx opnamen worden anatomisch beoordeeld

Kwaliteitscontrole diagnostische mammografie

- Worden door radioloog van radiologsiche dienst beoordeeld

Wanneer screeningsmammografie

- Om de 2 jaar

Wanneer diagnostische mammografie

- Bij klachten of verdacht letsel

Prijs screeningsmammografie

- Gratis als vrouw is aangesloten bij belgische ziekteverzkeering

Prijs diagnostische mammografie

- Betalend

Resultaat screeningsmammografie

- Stuurt binnen 3 weken na onderzoeksbrief
- De opgegeven arts ontvangt het resultaat via het vitalink platform

Resultaat diagnostische mammografie

- Meestal onmiddellijk gekend na het onderzoek
- De zv krijgt foto's mee

Mammografisch toestel

- Uitgerust met een rontgenbuis
- Licht om te centreren
- Compressieplaat
- Detector

Naast mammografietoestel

- Ric/pacs pc
- Generator
- Monitor
- Bedieningscontrole
- Loodscherm

Mammografische opame

- 4 opnamen
- Namelijk 2 van elke borst
- Waarbij elke borst een oblique opname en een crainocaudale opname genomen wordt

Obliquee

- Axiillaire schuine

Craniocaudale

- Rechte opname

Na zorgvoldig positioneren van de borst

- Wordt de borst gecomprimeerd tussen een plaat en een compressor
- Soms is deze compressie onaangenaam

Mammografie tips voor zv

- Gebruik geen bodylotion
- Gebruik geen talkpoeder of deodorant
- Draag kledij vestaand uit bovenkledij en rok of broek
- Respecteer het uur van afspraak

Geen bodylotion

- Maakt de huid minder schuift
- Dit kan vlot positioneren van de borst op onderzoeksplaat bemoeilijken

Talkpoeder of deo

- Kunnen artefecten veroorzaken in het beeld

Talk

- Kalk

Na afloop mamografsische administratieve formaliteiten

- Invullen informed consent

Verder onderzoek mammografie

- Echografie
- Punctie
- MRI

Kwaliteitsbeoordeling screeningsmammografie

- Controle van de ijking van het toestel
- Toestel als de pc worden nagekeken door een stralingsfysicus
- Radiologen
- Een rapport

Controle van de ijking van het toestel

- Dagelijks en wekelijks een mammografische test uitgevoerd aan de hand van fantomen
- Afwijking onmiddellijk gemeld door controledienst

Toestel als pc worden nagekekn door stralingsfysicus

- Halfjaarlijks

Radioogen

- Zijn speciaal opgeleid om mammografien te bekijken
- Leggen hiervoor een gerichte test af

Elke screeningsmammografie wordt door

- 2 - 3 radiologen onafhankelijk van elkaar en zeer nauwkeurig bekeken

Rapport

- Screeningscentrum verwerkt alle gegevens
- Radiologische dienst die meewerkt aan programma een rapport waarbij alle kwaliteitscriteria zijn vastgelegd en worden gescoord

Kwaliteitscriteria

- De technische kwaliteit van de opname
- De vlotheid waarmee een mammo-dossier wordt afgewerkt

Elke screeningsdienst

- Heeft een code aan de hand van een ceifer

Alarmtekens

- Resulteren niet altijd in vaststellen van tumoren
- Zijn signalen welke een medische controel vereist
- Als vpk dien je hier op gepaste wijze in gepaste context mee om te gaan

Alarmtekens mammografie

- Vocht of bloederig tepelverlies
- Tepelretractie
- Huidretractie
- Sinaasappelhuid
- Verkleuring van de huid

Een screeningsmammografie kan

- Niet alle tumoren opsporen

Angstreductie

- Belangrijk aandachtspunt om ervoor te zorgen dat vrouwen blijven deelnemen aan het screeningsprogramma

Hoe sneller de tumor ontdekt wordt

- Des te groter de kans van overleving

CT

- computertomografie

De computertomografie

- Vormt beelden van een reeks dwarsdoorsneden door het lichaam

Tijdens CT-opname

- Draait een rontgenbuis rond het lichaam van de zorgvrager en zendt daarbij een smalle x-stralenbundel uit
- De achter het lichaam resterende x-stralen worden continu door elektronische detectoren gemeten
- Een computer verwertk deze meetgegevens en vormt zo dwarse beelden

In CT-onderzoekzaal vindt men

- De tafel
- De gantry

De gantry

- De afgeronde box van ongeveer 2M groot en 50cm diep
- Waarin zich centraal een ronde opening bevindt met diameter van 70cm
- Hier doorheen wordt de onderzoekstafel geschoven tot op de gewenste plaats

In aparte ruimte

- Worden op bedieningsconsole de gegevens van zv en onderzoekparrameters in computer gebracht
- Hieruit wordt onderzoek gepland
- Kan men de zv observeren doorheen loodgals

De rontgenbuis voor ct-scan

- Verschilt van deze van een gewoon rx-toestel
- Door hoge bleasting meot de buis immers meer warmtek unnen verwerken

In de gantry zijn een rontgenbuis en detectorboog tegenover elkaar gemonteerd

- Ze draaien snel rond

De rontgenstralen vallen op de detectoren

- Die boogvormig naast elkaar geschikt zijn
- Er worden dus meerdere duizende metingen uitgevoerd

Sequentieel onderzoek

- Verzameling van een aantal dwarsdoorsneden
- Die elks apart gemaakt moesten worden
- Deze techniek wordt niet meer gebruikt

Spiraalonderzoek

- Terwijl rontgenbuis en detectorboog blijven ronddraaien
- Zendt de buis gedurende een aantal seconden x-stralen uit
- Tegelijk schuift tafel automatisch over 20 a 30cm de gantry opening in of uit
- De pc kan detectormetingen beelden, dwarsdoornseden van lichaam reconstrueren

De eerste systemen

- 1 rij detectoren
- Single slice

Double slice

- 2 rijen detectoren naast elgkaar geplaatst

NU MDCT

- Multi detector spiraal CT
- Waarbij rijen dedectoren van 16 tot 64 kan gaan

Dynamic volume CT

- met 320 detectorrijen en 640 slice reconstructie
- Kan het hele lichaam scannen