psychologia społeczna s1

metody badań socjologicznych

1. obserwacja
2. badania korelacyjne
3. eksperymenty społeczne

atrybucje

wnioski dotyczące przyczyn ludzkich zachowań

egotyzm atrybucyjny

przypisywanie swoich porażek czynnikom zewnętrznym, a swoich sukcesów czynnikom wewnętrznym

konformizm

bezrefleksyjne stosowanie się do norm i wartości wyznawanych przez większość

hipoteza podobieństwa

założenie, że ludzie wiążą się ze względu na podobieństwa wieku, rasy, religii, klasy, wykształcenia, postaw

hipoteza wzajemności

założenie, że ludzie lubią tych, którzy ich lubią

hipoteza dopasowania

założenie, że ludzie wiążą się ze względu na podobieństwa fizyczne

podstawowy błąd atrybucji

przypisywanie cudzym zachowaniom atrybucji wewnętrznej, a własnym zewnętrznej

grupa własna

zbiorowość osób, które łączy znajomość, intymność i zaufanie

przykłady grup własnych

rodzina, przyjaciele, współlokatorzy

grupa obca

zbiorowości pozbawione znajomości, zaufania i intymności

spójność grupy

czynniki (wspólne normy, wartości, postawy) łączące członków grupy, brak wewnętrznych podziałów grupy na kliki

przykłady rozwiązywania konfliktów

arbitraż, mediacje, kompromis, negocjacje

arbitraż

wspólnie wybrany przez strony arbiter narzuca rozwiązanie

mediacje

bezstronny mediator wspomaga dyskusje stron

kompromis

wypracowanie przez strony wzajemnych ustępsw w celu osiągniecia porozumienia

negocjacje

dysksuja stron w celu osiągniecia rozwiązania

perswazja

indywidualne i celowe działanie na rzecz przekonania kogoś do swojej racji

manipulacja

indywidualne i celowe działanie na rzecz narzucenia komuś swojej racji (tak, aby wierzył że to jego decyzja)

propaganda

masowe działanie na rzecz przekonania grupy osób do swojej racji

drogi przekonywania (perswazji)

1. ośrodkowa
2. obwodowa

ośrodkowa droga perswazji

odbiorca komunikatu skupia się na nim, poświęca mu uwagę i refleksję

obwodowa droga perswazji

odbiorca komunikatu skupia się na czymś innym, nie poświęca mu uwagi i refleksji

ruminacja

natrętne nawracanie niechcianych, negatywnych mysli

samoocena

afektywna reakcja na samego siebie

rodzaje samooceny

1. deklaratywna
2. ukryta

samoocena deklaratywna

świadome przekonanie na temat wartości własnej osoby, oparta na deklaracjach i opiniach innych

samoocena ukryta

bezwiedny stosunek do siebie, oparta na wartości obiektów skojarzonych z ja

wyznaczniki samooceny

uwarunkowanie genetyczne, cechy osobowości, rezultaty działań jednostki

pesymistyczny styl wyjaśniania

wyjaśnianie własnych porażek czynnikami wewnętrznymi, a własnych sukcesów zewnętrznymi

teoria autoweryfikacji

zgodność własnych przekonań o sobie z informacjami z zewnątrz

efekt bycia lepszym niż przeciętnie

przekonanie o byciu lepszym niż reszta pod każdym względem

interpersonalne funkcje ja

negocjowanie tożsamości, stymulowanie psychiki innych

projekcja społeczna

zakładanie, że inni ludzie myślą, zachowują się i będą reagować podobnie do nas

efekt fałszywej powszechności

założenie, że cudze zachowania są podobne do naszcyh

getto informacyjne

selektywne kręgi o podobnych poglądach

intrapersonalne funkcje ja

samoregulacja zachowania celowego (dokonywanie wyborów), samokontrola

teoria przedmiotowej samoświadomości

podział świadomości człowieka na elementy świata zewnętrznego i samego siebie (samoświadomość)

rodzaje samoświadomości

prywatna i publiczna

samoświadomość prywatna

świadomość własnych myśli i odczuć

samoświadomość publiczna

uwaga na sobie jako obiekcie społecznym, świadomość percepcji ja przez innych

paradoksalny efekt kontroli umysłowej

próby zahamowania niechcianych, natrętnych myśli skutkują ich hiperdostępnością

naiwny realizm

niedostrzeganie subiektywności własnych wniosków na temat otoczenia

holizm w percepcji

percepcja jest sumą bodźców

domykanie w percepcji

percepcja dąży do połączenia informacji w strukturę, nawet dorabiając jej fragmenty

pregnacja w percepcji

dążenie do najjaśniejszego i najprostszego postrzegania otoczenia

figura i tło w percepcji

bodźce w percepcji są zależne od tła na którym wystąpiły

rozporoszenie odpowiedzialności

korelacyjne obniżenie prawdopodobieństwa reakcji świadków kryzysowej sytuacji wraz z wzrostem liczby uczestników sytuacji

efekt aureoli

automatyczne przypisywanie cech osobowości na podstawie pierwszego wrażenia

znajomość zerowa

tworzenie wrażenia na temat ludzi których wcześniej nie spotkaliśmy

proces automatyczny

proces wyzwalany bezpośrednio, niezwłocznie i nieświadomie przez bodźce w środowisku

cechy procesu automatycznego

brak świadomego zamiaru, wydajność, brak świadomości, brak kontroli

rodzaje automatyczności

przedświadoma, poświadoma, zależna od celu

automatyczność przedświadoma

bez świadomego zamiaru, wydajna, bez świadomości, bez kontroli

automatyczność poświadoma

?

automatyczność zależna od celu

świadomy zamiar, wydajnosć, brak świadomości

kategoria

zbiór obiektów o podobnych cechach w pamięci, jednostka operacyjna u podłoża procesów poznawczych

funkcje kategoryzacji

1. zrozumienie siebie nawzjaem
2. uproszczenie życia codziennego
3. wyciąganie wniosków, tworzenie przewidywań

schemat

organizacja nowopoznanych obiektów na podstawie poprzednich doświadczeń

rola społeczna

zestaw norm i zachowań przypisywanych danej pozycji społecznej

skrypt

typowa sekwencja wykonywana w tej samej kolejności

teoria znaczących innych

tendencja do zakładania, że jeśli jakaś osoba przypomina znaczącego innego to ma podobne cechy, postawy

znaczący inni

osoby, których opinie mają dla jednostki największe znaczenie

obciążenie poznawcze

stan, w którym jakieś zadanie wymaga całkowitego wysiłku percepcyjnego, odrzucając skupienie się na innych rzeczach

zasada najmniejszego wysiłku

umysł chce osiągnąć najwięcej w procesie poznawczym najmniejszym obciążeniem poznawczym

skąpstwo poznawcze

jak najmniejszy wysiłek w przetwarzaniu bodźców, mimo większych możliwości

co tworzy ja

świadomość, zachowania, role społeczne, pamięć, osobowość, doświadczenie, wiedza, poglądy, pochodzenie

model uczenia się

model przetwarzania informacji w kilku etapach

etapy modelu uczenia się

1. przyciągnięcie uwagi
2. zrozumienie i przywsojenie
3. nauka i akceptacja
4. działanie

postawa

sumaryczna ocena/reakcja oceniająca na konkretny lub abstrakcyjny obiekt

funkcje postaw

1. organizowanie wiedzy
2. kierowanie zbliżaniem się lub unikaniem
3. realizacja wyższych potrzeb psychologicznych

hipoteza dopasowania funkcjonalnego

próby perswazji dopasowana do zasadniczych funkcji, różne funkcje dla tych samych postaw jednej osoby/osób

rodzaje postaw (reakcji)

1. afektywne - emocje
2. behawioralne - zachowanie
3. poznawcze - przekonanie

rodzaje postaw ze względu na genezę

dziedziczone i nabywane

efekt samej ekspozycji

im częstsza ekspozycja (kontakt), tym większa sympatia

sposoby nabycia postaw

1. styczność bodźców
2. wzmocnienie
3. obserwacja

styczność bodźców - inaczej i co to

warunkowanie ewaluatywne, połączenie ekspozycji danego bodźca z daną emocją pochodzącą z innego źródła

wzmocnienie - inaczej i co to

warunkowanie instrumentalne, częstotliwość występowania reakcji zależna od wystąpienia nagród (wzmocnienie) lub kar

obserwowanie w nabywaniu postaw

przyjmowanie postaw od jednostek odniesienia

teoria reaktancji psychologicznej

jeśli jednostka jest zmuszona do powstrzymania czegoś, postawa wobec zakazanej opcji staje się pozytywniejsza

efekt nadmiernego uzasadnienia

uzależnienie postawy od nagród, wkrótce wpływa na zmianę postawy, gdy nagroda przestaje się pojawiać

dysonans poznawczy

napięcie spowodowane niezgodnością zachowań jednostki z jej postawami

przykłady dysonansu poznawczego

1. wiem, że palenie mi szkodzi, ale i tak palę
2. deklarowanie postawy feministycznej, ale nieświadome utrwalanie sterotypów płciowych swoim zachowaniem
3. świadomość szkodliwości fast fashion dla środowiska, ale kontynuowanie korzystania z niej (np. z powodów finansowych)

jak pozbyć się dysonansu poznawczego

1. uzasadnienie wystarczające
2. zmiana postawy

hipoteza uzasadaniania wysiłku

pozytywne postawy wobec czegoś co wymagało wysiłku i cierpienia jednostki

dysonans podecyzyjny

napięcie związane z dokonanym wyborem, zauważenie wad wybranej opcji i zalet odrzuconych

prospołeczność

działanie ukierunkowane na korzyści pozaosobiste (korzyści innych)

altruizm

zachowanie pomocne nieprzynoszące żadnych korzyści sprawcy, może przynieść straty

teorie pomocniczości

1. decyzyjny model interwencji kryzysowej,
2. pobudzenie-bilans
3. normy
4. ewolucjonistyczna

teoria decyzyjnego modelu interwencji kryzysowej

założenie, że zanim nastąpi pomoc, musi wystapić:


1. zauważenie zdarzenia
2. stwierdzenie sytuacji kryzysowej
3. stwierdzenie odpowiedzialności osobistej
4. umiejętność pomocy
5. decyzja o wykonaniu pomocy
6. udzielenie pomocy

teoria pobudzenia-bilansu

założenie, że pomoc jest efektem próby pozbycia się dyskomfortu cudzego nieszczęścia; uzależnienie pomocy od kosztów jej udzielenia/zaniechania (małe/duże)

teoria norm - pomocniczość

założenie, że udzielenie pomocy wynika z norm społecznych


1. norma wzajemności - norma i oczekiwanie pomocy osobom, które wcześniej pomogły nam
2. norma odpowiedzialności społecznej - norma pomagania zależnym od nas

teoria ewolucjonistyczna pomocniczości

założenie, że pomoc (w sytuacjach kryzysowych) wynika z chęci pośredniego propagowania własnych genów

teoria dostosowania łącznego

pomoc jako pośrednie propagowanie własnych genów (K

wyznaczniki pomocniczości

1. obecność i postępowanie innych
2. właściwości dawcy i odbiorcy
3. relacje dawcy i odbiorcy

motywacja egzocentryczna pomocy

pomoc by polepszyć czyjeś samopoczucie

motywacja endocentryczna pomocy

pomoc by polepszyć własne samopoczucie

reakcje na pomoc

zagrożenie dla samooceny, zagrożenie dla sprawiedliwości wymiany, reaktancja

typy relacji społecznych

1. wspólnotowa
2. hierarchiczna
3. równościowa
4. wymiany rynkowej

typy przywódców

1. specjaliści zadaniowi
2. specjaliści społeczno-emocjonalni