H1 -- Filosofie en moderne cultuur

The natural history of religion

Hume, 18e eeuw, scepticisme, ontstaan religie door behoefte

Clifford Geertz

20e eeuw, culturele antropoloog, religie als verklarend systeem

The Interpretation of Cultures

Cifford Geertz, 1973, Culturele Anthropologie, religie systeem symbolen verklaren feitelijke aura

Max Weber

20e eeuw, sociologie, premoderne culturen mens-wereldbeeld = bovennatuurlijke sacrale orde

Emile Durkheim

20e eeuw, sociologie, religie uitdrukking sacraliteit gemeenschap

monotheïsme

Jodendom, Christendom, Hume: ontstaan uit polytheïsme = rationeler, beschaafder

polytheïsme

Grieken, Romeinen, Hindoeïsme, Hume oudste religie, collectieve verbeelding

het Boek Genesis

meerdere Joodse auteurs, tussen 1000 en 150 v chr, verklaren niet via rationele contemplatie, rationeel Godsconcept (demiurg, onbewogen beweger)

Moderne filosofie

17e-19e eeuw, ontstaan uit humanisme en renaissance (14e-16e eeuw), tijdperk rede, verlichting

moderniteit / moderne cultuur

eigentijdse vooronderstellingen, vooruitgangsideaal, tijdperk rede

‘conversation of mankind‘

cultuur als betekenishorizon vooronderstellingen, filosofie = uitdrukking specifieke uitdrukking binnen cultuur en tijdperk

Micheal Oakeshott

20e eeuw, britse filosoof, conversation of mankind → particuliere antwoorden eeuwige vragen

Ernest Gellner

20e eeuw, filosoof-antropoloog, 3 fases cultuur (JV → Agraria → Industria (m.b.t. productie, harmonie, kennis))

de Verlichting

klassieke visie: 1740, Frans, bewustwording; modern beeld: pan-europees, 17e eeuw, conclusie franse revolutie

de radicale verlichting

1650, nederland, Spinoza en Descartes, ‘Spinozisme‘: radicaal beeld egaliteit, rede, anti-religie

Martin Heidegger

20e eeuw, fenomenalisme, onmogelijkheid funderen moderne rede

Ludwig Wittgenstein

20e eeuw, analytische filosofie, onmogelijkheid funderen moderne rede

De legitimiteit van de moderniteit (Hans Blumenberg)

20e eeuws, duitse filosoof, fundering in renaissance/humanisme

Ploeg, zwaard, boek

20e eeuw, Gellner, productio-economie-levensonderhoud, coercion-sociale harmonie-politiek-recht, cognition-kennis verwerven-doorgeven

Platoonse rede vs. verlichte rede (Gellner)

multifocale kennis, werkelijkheidsverklaringen, het transcendente, het normatieve vs. kennis volkomen soeverein, feiten in vorm verbonden logische ruimte