Giới thiệu về Carbohydrate, Glucose và Fructose

Bộ thẻ từ vựng tổng hợp kiến thức cơ bản về carbohydrate, đặc biệt là glucose và fructose.

Carbohydrate

Nhóm hợp chất hữu cơ tạp chức chứa C, H, O; thường có công thức gần đúng Cn(H2O)m.

Công thức chung của carbohydrate

Cn(H2O)m – biểu thị số nguyên tử cacbon n liên kết với số phân tử nước m.

Phân loại carbohydrate

Dựa vào khả năng thuỷ phân chia thành: Monosaccharide, Disaccharide, Polysaccharide.

Monosaccharide

Đường đơn; không bị thuỷ phân thành phân tử nhỏ hơn. Ví dụ: Glucose, Fructose (C6H12O6).

Disaccharide

Đường đôi; thuỷ phân hoàn toàn tạo 2 phân tử monosaccharide. Ví dụ: Saccharose, Maltose (C12H22O11).

Polysaccharide

Đa đường; thuỷ phân tạo nhiều phân tử monosaccharide. Ví dụ: Tinh bột, Cellulose ((C6H10O5)n).

Nhóm chức -OH

Nhóm ancol luôn có trong cấu trúc phân tử carbohydrate, quyết định tính chất hoà tan và phản ứng.

Glucose

Đường nho C6H12O6 (M = 180); chất rắn, tan tốt, ngọt nhẹ, có nhiều ở quả chín và máu người.

Fructose

Đường trái cây C6H12O6 đồng phân với glucose; ngọt nhất trong các đường thiên nhiên thông dụng.

Saccharose (sucrose)

Đường mía C12H22O11; thuỷ phân cho 1 glucose + 1 fructose; độ ngọt đứng sau fructose.

Maltose

Đường mạch nha C12H22O11; thuỷ phân cho 2 phân tử glucose; độ ngọt thấp hơn glucose.

Tinh bột (starch)

Polysaccharide dự trữ năng lượng ở thực vật; thuỷ phân hoàn toàn cho nhiều phân tử glucose.

Cellulose

Polysaccharide cấu trúc chính của thành tế bào thực vật; không tiêu hoá được ở người.

Độ ngọt tương đối

Fructose > Saccharose > Glucose > Maltose (theo cảm nhận vị giác).

Nồng độ glucose trong máu người

Dao động 4,4 – 7,2 mmol/L (tương đương 80–130 mg/dL) ở người khoẻ mạnh.

Carbohydrate

Nhóm hợp chất hữu cơ tạp chức chứa C, H, O; thường có công thức gần đúng Cn(H2O)m.

Công thức chung của carbohydrate

Cn(H2O)m – biểu thị số nguyên tử cacbon n liên kết với số phân tử nước m.

Phân loại carbohydrate

Dựa vào khả năng thuỷ phân chia thành: Monosaccharide, Disaccharide, Polysaccharide.

Monosaccharide

Đường đơn; không bị thuỷ phân thành phân tử nhỏ hơn. Ví dụ: Glucose, Fructose (C6H12O6).

Disaccharide

Đường đôi; thuỷ phân hoàn toàn tạo 2 phân tử monosaccharide. Ví dụ: Saccharose, Maltose (C12H22O11).

Polysaccharide

Đa đường; thuỷ phân tạo nhiều phân tử monosaccharide. Ví dụ: Tinh bột, Cellulose ((C6H10O5)n).

Nhóm chức -OH

Nhóm ancol luôn có trong cấu trúc phân tử carbohydrate, quyết định tính chất hoà tan và phản ứng.

Glucose

Đường nho C6H12O6 (M = 180); chất rắn, tan tốt, ngọt nhẹ, có nhiều ở quả chín và máu người.

Fructose

Đường trái cây C6H12O6 đồng phân với glucose; ngọt nhất trong các đường thiên nhiên thông dụng.

Saccharose (sucrose)

Đường mía C12H22O11; thuỷ phân cho 1 glucose + 1 fructose; độ ngọt đứng sau fructose.

Maltose

Đường mạch nha C12H22O11; thuỷ phân cho 2 phân tử glucose; độ ngọt thấp hơn glucose.

Tinh bột (starch)

Polysaccharide dự trữ năng lượng ở thực vật; thuỷ phân hoàn toàn cho nhiều phân tử glucose.

Cellulose

Polysaccharide cấu trúc chính của thành tế bào thực vật; không tiêu hoá được ở người.

Độ ngọt tương đối

Fructose
> Saccharose
> Glucose
> Maltose (theo cảm nhận vị giác).

Nồng độ glucose trong máu người

Dao động
4,4 – 7,2 mmol/L (tương đương
80–130 mg/dL) ở người khoẻ mạnh.

Tính khử của Glucose

Do có nhóm -CHO (aldehyde), glucose có khả năng khử các ion kim loại như
Ag+ (trong phản ứng tráng bạc) và
Cu2+ (trong phản ứng với
Cu(OH)2 đun nóng), tạo ra kết tủa Ag hoặc
Cu2O đỏ gạch.

Vai trò sinh học của Carbohydrate

1. Nguồn cung cấp năng lượng chính cho hoạt động sống. 2. Cấu trúc: Là thành phần chính của thành tế bào thực vật (cellulose) và vỏ ngoài của côn trùng (kitin). 3. Dự trữ: Dưới dạng tinh bột ở thực vật và glycogen ở động vật, cung cấp năng lượng khi cần thiết.

Carbohydrate

Nhóm hợp chất hữu cơ tạp chức chứa C, H, O; thường có công thức gần đúng Cn(H2O)m.

Công thức chung của carbohydrate

Cn(H2O)m – biểu thị số nguyên tử cacbon n liên kết với số phân tử nước m.

Phân loại carbohydrate

Dựa vào khả năng thuỷ phân chia thành: Monosaccharide, Disaccharide, Polysaccharide.

Monosaccharide

Đường đơn; không bị thuỷ phân thành phân tử nhỏ hơn. Ví dụ: Glucose, Fructose (C6H12O6).

Disaccharide

Đường đôi; thuỷ phân hoàn toàn tạo 2 phân tử monosaccharide. Ví dụ: Saccharose, Maltose (C12H22O11).

Polysaccharide

Đa đường; thuỷ phân tạo nhiều phân tử monosaccharide. Ví dụ: Tinh bột, Cellulose ((C6H10O5)n).

Nhóm chức -OH

Nhóm ancol luôn có trong cấu trúc phân tử carbohydrate, quyết định tính chất hoà tan và phản ứng.

Glucose

Đường nho C6H12O6 (M = 180); chất rắn, tan tốt, ngọt nhẹ, có nhiều ở quả chín và máu người.

Fructose

Đường trái cây C6H12O6 đồng phân với glucose; ngọt nhất trong các đường thiên nhiên thông dụng.

Saccharose (sucrose)

Đường mía C12H22O11; thuỷ phân cho 1 glucose + 1 fructose; độ ngọt đứng sau fructose.

Maltose

Đường mạch nha C12H22O11; thuỷ phân cho 2 phân tử glucose; độ ngọt thấp hơn glucose.

Tinh bột (starch)

Polysaccharide dự trữ năng lượng ở thực vật; thuỷ phân hoàn toàn cho nhiều phân tử glucose.

Cellulose

Polysaccharide cấu trúc chính của thành tế bào thực vật; không tiêu hoá được ở người.

Độ ngọt tương đối

Fructose > Saccharose > Glucose > Maltose (theo cảm nhận vị giác).

Nồng độ glucose trong máu người

Dao động 4,4 – 7,2 mmol/L (tương đương 80–130 mg/dL) ở người khoẻ mạnh.

Tính khử của Glucose

Do có nhóm -CHO (aldehyde), glucose có khả năng khử các ion kim loại như Ag+ (trong phản ứng tráng bạc) và Cu2+ (trong phản ứng với Cu(OH)2 đun nóng), tạo ra kết tủa Ag hoặc Cu2O đỏ gạch.

Vai trò sinh học của Carbohydrate

1. Nguồn cung cấp năng lượng chính cho hoạt động sống. 2. Cấu trúc: Là thành phần chính của thành tế bào thực vật (cellulose) và vỏ ngoài của côn trùng (kitin). 3. Dự trữ: Dưới dạng tinh bột ở thực vật và glycogen ở động vật, cung cấp năng lượng khi cần thiết.

Glycogen

Polysaccharide dự trữ năng lượng ở động vật và nấm, đặc biệt ở gan và cơ; thuỷ phân tạo nhiều phân tử glucose (còn gọi là tinh bột động vật).

Kitin (Chitin)

Polysaccharide cấu trúc chính tạo nên vỏ ngoài của côn trùng, giáp xác và thành tế bào nấm; có đặc điểm riêng là chứa nhóm nitrogen (nhóm acetylamino).

Phản ứng thủy phân Saccharose

Saccharose + H_2O \xrightarrow{H^+, t^\circ} Glucose + Fructose.

Phản ứng thủy phân Tinh bột

(C6H{10}O5)n + nH2O \xrightarrow{H^+, t^\circ} nC6H{12}O6 (glucose).