SL Hệ máu - SL Tiểu cầu và sự cầm máu

Nguồn gốc + hình thành tiểu cầu

• Nguồn gốc: tb nhân khổng lồ của tủy xương

• Hình thành: tb nhân khổng lồ vỡ → các mảnh vỡ nhỏ → máu → tiểu cầu

Đặc điểm cơ bản của tiểu cầu

• Không hình dạng nhất định

• Không nhân

• Tích điện âm mạnh (phospholipid)

• SL: 150k - 300k /mm3

• Cấu trúc: co giãn và bài tiết

Bào tương của tiểu cầu chứa gì

• Lysosome

• Thể đông đặc: Ca2+, ADP, ATP, serotonin, adrenalin

• Ti thể

• Hạt glycogen

Cấu tạo màng tiểu cầu

3 lớp → nhiều lõm sâu → tăng S tiếp xúc → tạo tính xốp

• Lớp màng chứa phospholipid: chứa yếu tố đông máu III

• Lớp khí quyển xq tiểu cầu: giàu glycoprotein chứa các yếu tố đông máu I, V, VIII, XIII

• Lớp glycoprotein ở mặt ngoài: giúp tiểu cầu k dính vào nội mạc nhưng dính vào sợi collagen

Trong màng và bào tương của tiểu cầu cùng chứa chất gì? Vai trò của nó?

• Thrombosthenin:

  • Dính với vết lõm tiểu cầu → sợi actin

  • Cấu tạo: = protein như các actomyosin

• Sợi actin:

  • Vai trò:

    • Co giãn tiểu cầu

    • Giải phóng, bài xuất các hạt → co cục máu đông

SL tiểu cầu thay đổi ntn

Theo cơ chế điều hòa ngược

TC giảm → Tăng SX thrombopoietin → Tủy xương → Tăng sx TC

Đúng/sai: Suy giảm tiểu cầu về số lượng và chất lượng gây bệnh chảy máu

Đúng

Tiểu cầu sẽ không kết dính với lớp collagen khi thiếu chất nào

Yếu tố Willebrand

Khi có vết thương chảy máu, tiểu cầu hoạt động ntn

vết thương chảy máu → TC tụ ở mép vết thương → kết dính vs nhau → phóng ADP, adrenalin, serotonin,… → Co mạch → Đóng viết thương → cầm máu

Các phospholipid và thromboplastin của TC có vai trò trong quá trình nào

Đông máu

Phức hợp hệ men của TC có chứa protein và yếu tố IV, giữ vai trò gì

Chống td của heparin

Tiểu cầu tham gia vào quá trình co_____

cục máu đông

2 giai đoạn của cơ chế cầm máu

1. Gđ cầm máu tức thời

2. Gđ cầm máu duy trì

Gđ cầm máu tức thời gồm mấy quá trình diễn ra song song

1. Sự co thắt mạch máu

2. Sự thành lập nút chận tiểu cầu

Sự co thắt mạch máu xảy ra do đâu

• Phản xạ TK: thgian ngắn

• Co thắt cơ trơn tại chỗ: thgian dài (20-30p)

Được hình thành = luồng xung động TK

Càng ___ mạch máu bị tổn thương thì mức độ co thắt càng ____

• Nhiều

• Lớn

ĐK để co mạch tốt

Thành mạch:

1. Vững chắc

2. Đàn hồi tốt

k thể thiếu 1 trong 2

Các yếu tố thể dịch: serotonin, aldrenalin, thromboxanes có tác dụng gì

giúp co mạch tốt

Các phân tử ADP, thromboxane,… được tiểu cầu phóng thích có tác dụng gì

Tăng tính bám dính TC

→ TC dính chùm khi DC ngang → nút chận TC

Vai trò của fibrinogen trong cầm máu ban đầu

Làm cầu nối giữa các thụ thể fibrinogen bề mặt tiểu cầu → nút chặn tiểu cầu

Mô tả sự thành lập nút chận TC

1. Tiểu cầu bám dính collagen ở mô tổn thương = yếu tố von Willebrand

2. Tiểu cầu phóng thích: ADP, thromboxane, serotonin,… → TC dính chùm → nút chận TC theo cơ chế tự duy trì

3. Fribinogen trên bề mặt các TC → gắn kết vs nhau → nút chận TC

TC phóng thích các hạt phân tử → nút chận TC. Theo cơ chế gì

Cơ chế tự duy trì

Nút chận TC có vai trò quan trọng trong việc đóng kín các vết thương xảy ra thường xuyên ở các mạch máu ______

Nhỏ

Đúng/sai: Nốt xuất huyết xuất hiện khi SL TC giảm, kém chất lượng

Đúng

Đúng/sai:

• Thời gian chảy máu (TS)

• Đếm SLTC

• Dấu hiệu dây thắc

• Co cục máu

  => Các xn cơ bản để khảo sát gđ cầm máu tức thời

Đúng

Cơ chế chủ yếu của cầm máu?

cơ chế cầm máu tức thời

2 gđ của quá trình cầm máu duy trì

1. Đông máu

2. Sau đông máu

KN Đông máu

• Máu thay đổi lý tính: trạng thái lỏng → gel

• Biểu hiện: tạo cục máu

Liệt kê 12 yếu tố đông máu

1. Yt đông máu I: Fibrinogen 7. Yt đông máu VIII: Anti-hemophilic A

2. Yt đông máu II: Prothrombin 8. Yt đông máu IX: Anti-hemophilic B

3. Yt đông máu III: Thromboplastin mô 9. Yt đông máu X: Stuart

4. Yt đông máu IV: Ca++ 10. Yt đông máu XI: PTA

5. Yt đông máu V: Proaccelerin 11. Yt đông máu XII: Hageman

6. Yt đông máu VII: Proconvertin 12. Yt đông máu XIII: FSF

Yt đông máu I: tên gọi, vai trò

• fibrinogen

• vai trò: tạo fribin I khi được hoạt hóa

Tên yt đông máu II

• prothrombin

Vai trò Yt đông máu II?

• Vai trò:

  • dạng tiền men → khi hoạt hóa → thrombin

  • thrombin cắt fibrinogen → fibrin S

Tên yt đông máu III

• thromboplastin mô

Vai trò yt đông máu III

• vai trò: MĐ đông máu ngoại sinh

  • hoạt hóa yt VII

  • hoạt hóa yt X

  • td chống NK

Tên yt đông máu IV

• Ca++

Vai trò của yt đông máu IV

• hoạt hóa yt II: tạo men prothrombinase (nội sinh và ngoại sinh) → chuyển prothrombin → thrombin

• ion k thể thiếu → cầu nối → gắn các yt đông máu lên màng TC

Tên yt đông máu V

proaccelerin

Vai trò yt đông máu V

tiền men → hoạt hóa → Va

• Hoạt hóa yt II: Va giúp tạo prothrombinase → chuyển prothrombin → thrombin

Yt nào là

3 giai đoạn của quá trình đông máu

1. Thành lập phức hợp men prothrombinase

   • Nội sinh

   • Ngoại sinh

2. Thành lập thrombin

3. Thành lập fibrin

Giai đoạn phức tạp và kéo dài nhất trong dây chuyền pư đông máu

Gđ 1: thành lập phức hợp men prothrombinase

Khi mô tổn thương, giai đoạn 1 - thành lập men prothrombiase theo cơ chế nào

Nội sinh

Khi máu tiếp xúc với mô tổn thương - thành lập men prothrombiase theo cơ chế nào

Ngoại sinh

Tóm tắt cơ chế ngoại sinh trong thành lập men prothrombinase

Mô → yt III + phospholipid mô → VIIa → Xa → Va → men prothrombinase ngoại sinh

1. Mô tổn thương → Giải phóng yt III và phospholipid mô

2. yt III + phospholipid mô + Ca2+ → hoạt hóa yt VII → VIIa

3. VIIa + yt III + Ca++ → Hoạt hóa yt X → Xa

4. Yt V + thrombin → Va

5. Xa + Va + Ca++ + phospholipid → phức hợp men prothrombinase ngoại sinh

Điều kiện để hoạt hóa yt VII trong cơ chế ngoại sinh

III + phospholipid mô + Ca2+ → VIIa

Trong cơ chế ngoại sinh, điiều kiện để hoạt hóa yt X

• Ngoại sinh:

  VIIa + phospholipid mô + Ca2+ → Xa

Trong cơ chế nội sinh, điều kiện để hoạt hóa yt X

• Nội sinh:

  IXa + VIIIa + phospholipid mô + Ca2+ → Xa

Tóm tắt thành lập men prothrombinase nội sinh

Mạch máu → Collagen → XIIa → XIa → IXa → VIIIa → Xa → Va → men prothrombinase nội sinh

1. Tổn thương MM → Collagen → Collagen + yt XII → hoạt hóa yt XII → XIIa

2. XIIa + Yt XI → hoạt hóa yt XI → XIa

3. XIa + Ca2+ + Yt IX → hoạt hóa yt IX → IXa

4. Yt VIII + thrombin → hoạt hóa yt VIII → VIIIa

5. VIIIa + IXa + phospholipid tiểu cầu + Ca2+ + Yt X → hoạt hóa yt X → Xa

6. Yt V + thrombin → hoạt hóa yt V → Va

7. Xa + Va + phospholipid tiểu cầu + Ca2+ → men prothrombinase nội sinh

Yt XII cũng có thể được hoạt hóa trong trạng thái______

stress, sợ hãi, lo lắng

Giai đoạn 2 quá trình đông máu

Thành lập thrombin

prothrombin + [prothrombinase] + [Ca2+] → hoạt hóa yt XIII → XIIIa

Giai đoạn 3 quá trình đông máu

Thành lập fibrin

Fibrin S: dạng hòa tan

Fibrin I: dạng ổn định

Đúng/sai: Sự khởi động con đường đông máu ngoại sinh cũng gây hoạt hóa con đường nội sinh

Đúng

Sự khác nhau quan trọng giữa con đường nội sinh và ngoại sinh

• Tốc độ đông máu → Nội sinh chậm hơn Ngoại Sinh

Gthich: Ngoại sinh phụ thuộc thromboplastin mô (yt III) do mô tổn thương phát ra → chấn thương càng nặng → Đông máu ngoại sinh càng nhanh

2 quá trình của giai đoạn sau đông máu

1. Sự co cục máu

2. Sự tan cục máu đông

Td của men retractozym

• Co sợi huyết

• Huyết thanh trong cụ máu đông thoát ra

Đúng/sai: khi co cục máu lại, các bờ của thành mạch bị tổn thương thành mạch kéo sát lại với nhau, ngăn chặn sự chảy máu

Đúng

Sự co cục máu được hoạt hóa bởi?

• Men retractozym

• Thrombin

• ioncalci

Các xn cb trong sự co cục máu

1. SL và chất lượng tiểu cầu

2. Co cục máu

3. Lượng fibrinogen

Vì sao xn lượng fibrinogen để đánh giá sự co cục máu

fibrinogen ảnh hưởng

1. Tốc độ

2. Khả năng

co cục máu

Td của hiện tượng tan cục máu đông

Dọn dẹp cục máu li ti trong lòng mạch

→ ngăn chặn hình thành huyết khối → giúp tránh tắc mạch

Mô tả quá trình tan cục máu đông

Sự tan cục máu đông thực chất là hiện tượng gì

Phân ly fibrin

Các chất chống đông trong điều hòa sự đông máu

• Anti-thrombin

• Heparin

• Anti-thromboplastin

• Một số chất khác

chất chống đông Antithrombin? Tác dụng?

• Chất chống đông nội sinh

• Td: chống thrombin → bất hoạt → ngăn chặn chuyển fibrinogen thành fibrin

Td của chất chống đông heparin

Ngăn cản hình thành khối huyết

• Ngăn cản thành lập phức hợp men prothrombinase

• Ức chế td của thrombin → ngăn cản fibrinogen chuyển thành fibrin

• Thúc đẩy tt giữa thrombin và anti-thrombin

Sau khi thực hiện chức năng chống đông, heparin bị phân hủy bởi

• men heparinaz

• thực bào

Đúng/sai: khi điều trị cho BN quá nhiều heparin → gây chảy máu nặng → Dùng protamin (anti-heparin) → khôi phục cơ chế đông máu

Đúng

• Natri citrat (hoặc amoni citrat)

• Kali oxalat

Có td ntn trong việc chống đông máu

Ngăn cản Ca2+ vào dây chuyền đông máu

Gthich: Kết hợp Ca2+ → Phức hợp k ply → Ngăn cản Ca2+ vào dây chuyền đông máu

Đúng/sai: Dicomarin có td chống vitamin K → Ngăn cản TH các yt đông máu (II, VII, IX, X) → thể hiện vai trò chống đông máu

Đúng

Đúng/sai: các dd muối có nồng độ cao hoặc hirudin cũng có td chống đông máu

Đúng

Một số pp làm đông máu

1. Dùng yt đông máu

2. Dùng vit K: bệnh huyết hữu

3. Huyết tương tươi: chảy máu cấp

4. Mặt cắt mô tươi: cầm máu (mổ sọ, nhổ răng)

5. Acid gammacaproic: chống các yt làm tan fibrin

6. Protamin sulfat: anti-heparin

5 RL cầm máu lâm sàng

• Giảm phức hệ prothrombin do thiếu hụt vitamin K

• Thiếu Hemophilila - ưa chảy máu

• Giảm tiểu cầu → xuất hiện nốt xuất huyết

• Thuyên huyết tắc

• Đông máu rải rác trong huyết quản (DIC)