The Great War (Filipino QE 1)

paki tulong im under the water

Wika

Daluyan ng kaisipan at kultura; nagbubuklod sa lipunan

Lengua

Latin word for "dila"; literal na kahulugan ng salitang wika

Ayon kay Hutch

Wika ay sistemang arbitaryo ng tunog na gamit sa komunikasyong pantao

Ayon kay Bouman

Wika ay paraan ng komunikasyon gamit berbal at biswal na signal

Wikang Pambansa

Wika na pinagtibay ng pamahalaan bilang bigkis ng pagkakaisa

Artikulo XIII (1935)

Nag-atas sa Kongreso na bumuo ng wikang pambansa mula sa katutubong wika

Pambansang Wika ayon kay Manuel L. Quezon

Tagalog

Manuel L. Quezon

Tinawag ang wikang pambansa na "tunay na bigkis ng pambansang pagkakaisa"

Batas Komonwelt Blg. 184

Lumikha ng Surian ng Wikang Pambansa (SWP)

Pamantayan sa pagpili ng wika

Estruktura at literatura

Resolusyon 1937

Pinagtibay ang Tagalog bilang batayan ng wikang pambansa

Kautusang Pangkagawaran Blg. 7 (1959)

"Pilipino" ang gagamitin at hindi "Tagalog"

Saligang Batas 1973

Pinalitan ang Pilipino → Filipino para mas inklusibo

Wikang Opisyal

Itinalaga ng institusyon sa opisyal na transaksyon (Filipino at Ingles)

Wikang Panturo

Wika ng klase at guro-estudyante interaction

Virgilio Almario

Noong Amerikano – Ingles ang monolinggwal na wikang panturo

Kautusang Tagapagpaganap Blg. 263 (1940)

Nagtakda ng pagtuturo ng wikang pambansa sa lahat ng paaralan

Unang Wika

Inang wika na nakagisnan mula pagkabata

Bilingwalismo

Kasanayan na gumamit ng dalawang wika

Multilinggwalismo

Kasanayan na gumamit ng higit sa dalawang wika

Patakaran sa Edukasyong Bilinggwal 1974

Layunin na matatas sa Filipino at Ingles

Kautusang Pangkagawaran Blg. 25 (1974)

Paghihiwalay ng Filipino at Ingles bilang midyum ng pagtuturo

Kautusang Pangkagawaran Blg. 52 (1987)

Paglinang ng kahusayan sa Filipino at Ingles sa lahat ng antas

Kautusang Pangkagawaran Blg. 74 (2009)

MTB-MLE: paggamit ng mother tongue Kinder–Grade 3

Isyu sa Bilingwalismo

Pantay ba ang kasanayan? Kailan masasabing bilingguwal?

Uri A – One Person

One Language

Uri B – Non-dominant Home Language

Dominant sa komunidad iba sa gamit sa bahay

Uri C – Non-dominant Language w/o Support

Magulang parehong wika pero hindi dominant sa komunidad

Uri D – Double Non-dominant w/o Support

Magulang iba-iba wika

Uri E – Non-dominant Parents

Magulang parehong dominant pero di ginagamit sa bahay

Uri F – Mixed

Magulang at komunidad bilingguwal kaya bata nasasanay magpalit ng wika

Leman (2014)

Multilinggwal kahit anong antas ng kasanayan sa 2 o higit pang wika

Grosjean (1982)

Multilinggwalismo ay laganap sa lahat ng bansa

Tucker (1999)

Mas maraming batang bilingguwal at multilingguwal kaysa monolinggwal

Salik sa multilingguwalismo

Pananakop

Baker (2011) Dimensyon

Kakayahan

Aktibo

Kasanayan sa pagsulat at pagsasalita

Pasibo

Kasanayan sa pakikinig at pag-intindi

Bilinggwalismong Sabayan

Natutunan ang dalawang wika mula pagkasilang

Bilinggwalismong Sunuran

Natutunan ang ikalawang wika pagkatapos ng una

Pag-unlad – Pasulong

Patuloy na umuunlad ang kasanayan sa wika

Pag-unlad – Paurong

Nabawasan ang kasanayan sa wika

Pag-unlad – Attrition

Tuluyang nawala ang kasanayan sa wika

Monokultural

Marunong ng wika pero iisang kultura lang

Multikultural

Nadagdagan ang wika pati kultura

Bikultural

Kasabay ng pagkatuto ng wika ay pagkatuto ng kultura

Endoheno

Dalawa o higit pang wika gamit sa pamayanan

Eksoheno

Iisang wika sa komunidad

Sirkumstansiyal

Natutunan dahil sa natural na sitwasyon (hal. nakatira sa ibang bansa)

Register

Estilo ng pananalita batay sa sitwasyon o taong kausap

Barayti ng Wika

Pag-uuri ng wika batay sa lugar at kategoryang panlipunan

Dayalek

Pagbabago ng wika batay sa lokasyon ng mga tagapagsalita

Sosyolek

Pagkakaiba ng wika batay sa edad

Homogenous na wika

Pare-pareho ang anyo pero iba ang bigkas o spelling

Heterogenous na wika

Magkakapareho pero iba spelling o intonasyon.

Lingguwistikong Komunidad

Grupo ng tao na gumagamit ng iisang barayti ng wika at may kasunduan sa gamit nito

Salik ng Lingguwistikong Komunidad

Kaisahan sa gamit ng wika

Unang Wika

Wikang natutunan sa magulang

Ikalawang Wika

Bagong wikang natutunan pagkatapos ng unang wika

Saville-Troike (2006)

Tatlong paraan ng pagkatuto: impormal, pormal, magkahalong

Impormal na Pagkatuto

Natutunan sa natural na exposure (hal. asawa o kaibigan)

Pormal na Pagkatuto

Natutunan sa organisadong pag-aaral (paaralan)

Magkahalong Pagkatuto

Halong natural at pormal (hal. foreign student sa Pilipinas)

Skinner (Behaviorist)

Pagkatuto ng wika ay ugali – gaya-gaya at reinforcement

Nativist (Chomsky)

Likas ang kakayahan ng bata sa wika (LAD = Language Acquisition Device)

Katangian ng LAD (Language Acquisition Device)

Aktibo mula pagsilang hanggang edad 11; natural na kakayahan magproseso ng wika

Eve Clark (2009)

Bata natututo ng wika pagkasilang pa lang – kumikilala ng bagay

Antas ng Hirap – Konseptuwal

Pag-unawa sa ideya ng salita (ex. unan = malambot)

Antas ng Hirap – Pormal

Pag-unawa sa tuntunin ng wika (ex. paggamit ng “mga”)