biopsychologie, m.g.

Meest primitieve van de drie hersenlagen. Hij bestaat uit medulla, pons en formatio reticularis. Het bepaalt de algemene niveau van alertheid van het lichaam en bestuurt het waarschuwingssysteem.

Hersenstam

Gebied in de hersenstam. Het reguleert autonome lichaamsfuncties zoals ademhaling en hartslag. Letterlijk ‘ verlengd (ruggen)merg’

medulla oblongata

Gebied in de hersenstam dat de hersenactiviteit tijdens de slaap en dromen reguleert. het latijnse woord voor ‘brug’.

pons

Potloodvormige structuur in de hersenstam die betrokken is bij het slapen en waken (alertheid).

formatio reticularis

Dit centrale ‘koppelstation’ van de hersenen ligt recht boven op de hersenstam. Bijna alle boodschappen die de hersenen bereiken of herlaten, passeren dit. Het geleidt sensorische informatie.

thalamus

Deze ‘kleine hersenen’ zijn verbonden met de hersenstam. Het bestuurt gecoordineerde bewegingen, zoals dansen of evenwicht behouden.

cerebellum

Het middelste laag van de hersenen, betrokken bij emotie en herinnering.Het reguleert emoties en gemotiveerd gedrag. Omvat de amygdala, hippocampus, hypothalamus en andere structuren.

limbisch systeem

Structuur in het limbische systeem; speelt een rol bij herinneringen, emoties (vooral angst en agressie) en motivatie.

amygdala

Onderdeel van het limbische systeem’ speelt een rol bij langdurige herinneringen.

hippocampus

Structuur in het limbische systeem die doet als bloedstestlaboratorium. Het voert verschillende taken uit in het proces van handhaving van een stabiele, evenwichtige toestand in het lichaam, o.a. door het versturen van ‘endocriene berichten’.

hypothalamus

een bundel zenuwcellen die de 2 hersenhelften met elkaar verbindt en communicatie tussen de twee helften mogelijk maakt.

corpus callosum

(buitenste laag, het bedekt het cerebrum): is betrokken bij complexe mentale processen. Het bestaat uit een dikke laag cellichamen van neuronen. Het is verantwoordelijk voor het grootste deel an onze ‘hogere'‘ mentale processen, waaronder denken en waarnemen.

cerebrale cortex

onderdeel van cerebrale cortex; gebied voor in de hersenen dat met name een rol speelt bij beweging, het denken en de persoonlijkheid. In elke hersenhelft 1 kwab.

frontaalkwabben

smalle verticale reep van de cortex van de frontaalkwabben, controleert vrijwillige bewegingen.

motorische cortex

zenuwcel die geactiveerd wordt als je en ahndeling uitvoert, maar ook als je iemand anders een handeling ziet uitvoeren. Hierdoor leren kinderen taal en kunnen we emoties van anderen weerspiegelen.

spiegelneuron

onderdeel van cerebrale cortex; die hiuden zich ebzig met de tastzin en het waarnemen van ruimtelijke relaties (de verhoudingen en onderlinge positionering van objecten in de ruimte). In elke hersenhelft 1 kwab die boven en achter de hersenen ligt.

pariëtaalkwabben

smalle verticale reep van de parietaalkwabben. Speelt een rol bij tastzin. Het fungeert als de primaire verwerkingsgebied voor info over tastzin, temperatuur, pijn en druk. Het geeft ook mentale plattegrond van het lichaam, zodat we de herkomst kunnen bepalen.

somasensorische cortex

Onderdeel van cerebrale cortex; het herbergt een onderdeel van de visuele cortex. In elke hersenhelft 1 kwab aan de achterkant van de hersenen.

occipitaalkwabben

gebieden op de cortex van de occipitaalkwabben en de temporaalkwabben waar visuele informatie wordt verwerkt. Deze cortex construeert de bewegende beelden van de buitenwereld. Onderdeel van cerebrale cortex; het herbergt een onderdeel van de visuele cortex.

visuele cortex

Onderdeel van cerebrale cortex; hersenkwab die geluid verwerkt, inclusief taal. Deze kwabben spelen waarschijnlijk ook een rol bij opslag van langdurige herinneringen. In elke hersenhelft 1 kwab onder en achter.

temporaalkwab

Corticale gebieden overal in de hersenen, die informatie uit verschillende hersengebieden combineren. Het vormt meer dan de helft van de cerebrale cortex.

associatiecortex

neiging van elke hersenhelft op bepaalde functies te domineren, zoals taal of de perceptie van ruimtelijke relaties

cerebrale dominantie

bepaalde hersenenen functies zijn enkel, of grotendeels, vertegenwoordigd in een van beide hersenhelften.

lateralisatie van de hersenen

het geleidelijke proces van biologische verandering van een soort doordat die zich succesvol aanpast aan zijn omgeving

evolutie

de drijvende kracht achter evolutie, waardoor de omgeving het best aangepaste organisme ‘selecteert’ 

natuurlijke selectie

hersenen en ruggenmerg

waar bestaat centrale zenuwstelsel uit?

alle zenuwen in je hele lichaam; bevat somatische en autonome zenuwstelsel

waar bestaat perifere zenuwstelsel uit?

bestuurt vrijwillige bewegingen van de skeletspieren, zoals iets oppakken of bewust ademen

somatische zenuwstelsel

bestuurt zeflregulerende functies van interne organen en klieren, zoals hartkloppen, knipperen, spijsvertering en onbewust ademen.

autonome zenuwstelsel

uit heel veel neuronen achter elkaar

waaruit bestaat een zenuw?

die zorgt voor het versnellen van zenuwimpulsengeleiding, en beschermen van de axon

myelineschede

vertakte uitlopers van het cellichaam van en neuron die informatie binnenhalen

dendrieten

lange uitloper van een zenuwcel die de informatie vanuit het cellichaam naar de eindknopjes vervoert. De informatie verplaatst zich in de vorm van een elektrische lading. 

axon

waar de celkern zich bevindt. Het evalueer de impulsen die het ontvangt van andere neuronen, soms wel honderden tegelijkertijd. En evt stuurt die berichtjes door naar andere cellen. Hij bepaalt of ze door vuren (actiepotentiaal) of niet vuren. 

cellichaam;soma

hele kleine spleet tussen de eindknopjes en dendrieten waardoor de communicatie tussen neuronen plaatsvindt. … komen ook voor tussen neuronen en de spieren of klieren die ze van berichten voorzien. De berichtjes springen over de synaptische spleet. 

synaps

zorgt voor communicatie tussen de sensorische en motorische neuron

schakelcel

Biedt structurele steun aan neuronen. Tijdens ontwikkeling helpen deze cellen bij het samenbrengen van de juiste zenuwcellen. Het vormt de myeline voor de axonen van sommige neuronen. 

gliacel

produceert: groeihormoon, ATCH, FSG, LH, prolactine

die reguleren: ovaria en testikels, stofwisseling, reactie op stress

hypofyse voorkant produceert en reguleert:

produceert: oxytocine, ADH

die reguleren: waterhuishouding in het lichaam, hechting

hypofyse achterkant produceert en reguleert:

produceert: tyroxine (aminozuur) 

die reguleren: stofwisseling, lichamelijke groei en ontwikkeling

schildklier produceert en reguleert: 

produceert: parathormoon (calcium- en fosfaatbalans)

die reguleren: calciumgehalte in lichaam

bijschildklier produceert en reguleert:

produceert: insuline en glucagon

die reguleren: suikerstofwisseling

alvleesklier produceert en reguleert:

produceert: cortisol, epinefrine en norepinefrine, oestrogenen

die reguleren: fight-or-flight reactie, stofwisseling, seksueel verlangen (vooral bij vrouwen)

bijnieren produceert en reguleert:

produceert: oestrogenen, progesteron

die reguleren: ontwikkeling vrouwelijek geslachtskenmerken, productie van eitjes

ovaria produceert en reguleert:

produceert: androgenen

die reguleren: ontwikkeling van mannelijke geslachtskenerken, spermaproductie, seksueel verlangen (bij mannen)

testikels produceert en reguleert:

interpreteert taal, bevindt zich in de temporaalkwab

gebied van wernicke

zorgt voor productie van spraak, bevindt zich in het frontaalkwab

gebied van broca