Ekonomiks at Mamimili: Mga Terminong Pang-Ekonomiya (Araling Panlipunan 9)

Set ng flashcards na sumasaklaw sa mga pangunahing konsepto ng Ekonomiks (prekwelyar na termino, sistema ng ekonomiya, salik ng produksyon, pagkonsumo, at karapatan at pananagutan ng mamimili.

Ekonomiks

Sangay ng agham panlipunan na nag-aaral kung paano tutugunin ang walang katapusang pangangailangan at kagustuhan ng tao gamit ang limitadong pinagkukunang-yaman; nagmula sa salitang Griyego na oikos (bahay) at nomos (pamamahala).

Mikroekonomiks

Pag-aaral ng maliliit o indibidwal na yunit ng ekonomiya.

Makroekonomiks

Pag-aaral sa kabuuang ekonomiya ng bansa.

Trade-off

Pagpili o pagsasakripisyo ng isang bagay kapalit ng napiling bagay.

Opportunity Cost

Halaga ng bagay na handang ipagpalit o ‘best alternative’ na nawala sa paggawa ng desisyon.

Incentives

Mga bagay na nakakapagbago ng desisyon ng tao batay sa kapakinabangan.

Marginal Thinking

Pagsusuri ng gastos at benepisyo ng karagdagang desisyon.

Kakapusan (Scarcity)

Umiiral dahil limitado ang yaman at walang sawa ang pangangailangan ng tao.

Kakulangan (Shortage)

Pansamantalang kakulangan ng supply dahil sa kalamidad, hoarding, at iba pa.

Pangangailangan

Mga mahalagang bagay para mabuhay (hal. pagkain, damit, tirahan).

Kagustuhan

Mga bagay na nakakapagpasaya ngunit hindi kailangan (hal. gadgets, kotse).

Alokasyon

Mekanismo ng pamamahagi ng yaman, produkto, at serbisyo upang matugunan ang kakapusan.

Apat na Katanungang Pang-Ekonomiya

1) Ano ang gagawing produkto at serbisyo? 2) Paano gagawin ang produkto at serbisyo? 3) Para kanino gagawin ang produkto at serbisyo? 4) Gaano karami ang gagawing produkto at serbisyo?

Tradisyonal na Ekonomiya

Nakabatay sa kultura at paniniwala.

Market Economy (Libre Market)

Ekonomiyang nakabatay sa malayang pamilihan, minimal ang papel ng pamahalaan.

Command Economy

Ekonomiya na kontrolado ng pamahalaan.

Mixed Economy

Kombinasyon ng market at command; malayang pamilihan ngunit maaaring manghimasok ang pamahalaan.

Produksyon

Proseso ng pagpapalit-anyo ng produkto sa pamamagitan ng salik ng produksyon.

Lupa

Likas na yaman at hilaw na materyales.

Paggawa

Manggagawa at lakas-paggawa.

Kapital

Gawang tao na gamit sa produksyon (makina, pera, imprastruktura).

Entrepreneurship

Kakayahan at kagustuhan magsimula ng negosyo.

White Collar Job

Gumagamit ng mental skills tulad ng guro, doktor, engineer.

Blue Collar Job

Gumagamit ng pisikal na kasanayan tulad ng karpintero, magsasaka, tubero.

Katangian ng mahusay na pamamahala at inobasyon

Mahusay na pamamahala, mataas na pakiramdam sa pagbabago, lakas ng loob, at inobasyon.

Tubo (Profit)

Kita ng entrepreneur matapos magtagumpay sa negosyo.

Pagkonsumo

Paggamit ng produkto upang matugunan ang pangangailangan at kagustuhan.

Pagbabago ng Presyo

Pagbaba o pagtaas ng presyo na nakakaapekto sa antas ng pagkonsumo.

Kita

Mas mataas ang kita, mas mataas ang pagkonsumo.

Mga Inaasahan

Panahon, kalamidad, okasyon na maaaring makaapekto sa pagkonsumo.

Pagkakautang

Mataas ang utang, mababang pagkonsumo.

Demonstration Effect

Impluwensya ng media at idolo sa pagkonsumo.

Republic Act 7394 (Consumer Act of the Philippines)

Batas na nagbibigay proteksyon at nagtatanggol sa interes ng mga mamimili.

Karapatan sa pangunahing pangangailangan

Karapatan na makakuha ng mga pangunahing pangangailangan.

Karapatan sa kaligtasan

Proteksyon laban sa mapanganib na produkto o serbisyo.

Karapatan sa palastasan (information)

Karapatan sa wastong impormasyon tungkol sa produkto/serbisyo.

Karapatang pumili

Karapatang pumili ng produkto o serbisyo na nais bilhin.

Karapatang dinggin

Karapatang maayos na marinig ang opinyon at reklamo.

Karapatang bayaran at tumbasan sa pinsala

Karapatang makatanggap ng kabayaran o tumugon sa pinsala.

Karapatan sa pagtuturo tungkol sa pagiging matalinong mamimili

Kakayahang malinaw na maunawaan ang karapatan at tungkulin bilang mamimili.

Karapatan sa malinis na kapaligiran

Karapatan sa kapaligiran na ligtas at malinis.

Pananagutan ng mga Mamimili: Mapanuring Kamalayan

Maging alisto upang maiwasan ang panlilinlang.

Pananagutan ng mga Mamimili: Pagkilos

Kumilos laban sa pandaraya at maling pagbebenta.

Pananagutan ng mga Mamimili: Pagmamalasakit na Panlipunan

Alamin ang epekto ng produkto sa lipunan.

Pananagutan ng mga Mamimili: Kamalayan sa Kapaligiran

Maging responsable sa paggamit ng likas na yaman.

Pananagutan ng mga Mamimili: Pagkakaisa

Bumuo ng samahan para sa kapakanan ng mga mamimili.