S1.7 LEC1.2: Các yếu tố văn hoá và xã hội, quy định sức khoẻ và tiếp cận chăm sóc sức khoẻ

Định nghĩa sức khoẻ

Là một trạng thái thoải mái về thể chất, tâm thần và xã hội chứ không chỉ là việc không có bệnh hay thương tật

Định nghĩa chăm sóc sức khoẻ

Là những hoạt động nhằm mục đích duy trì, hồi phục, nâng cao tình trạng sức khoẻ thông qua việc dự phòng, chẩn đoán, điều trị, phục hồi, chữa khỏi các bệnh tật, khiếm khuyết về thể chất và tinh thần

Các yếu tố quy định là

các yếu tố bao gồm nguyên nhân ( có thể là tác nhân gây bệnh), yếu tố nguy cơ, đường lây truyền nhưng không bao gồm các hoạt động y tế và y tế công cộng đến quá trình này

Mô Hình sinh học xã hội tâm lý

Xem lại trong slide

Các yếu tố xã hội ảnh hưởng đến văn hoá sức khoẻ

1. Tầng bậc xã hội về giai cấp

2. Tầng bậc xã hội về trình độ giáo dục của bà mẹ

3. Tầng bậc xã hội liên quan đến kinh tế hộ gia đình

8 dịch vụ chăm sóc sức khoẻ bà me, trẻ em thiết yếu

1. Kế hoạch hoá gia đình

2. Chăm sóc sức khoẻ trước sinh

3. Nhân viên y tế đỡ đẻ

4. Tiêm phòng sởi

5. Tiêm phòng DPT

6. Tiêm phòng lao

7. Bù nước điện giải và tiếp tục cho con bú khi ỉa chảy

8. Chăm sóc y tế khi trẻ viêm phổi

Các yếu tố chi phối sức khoẻ theo WHO

Có cái sơ đồ quạt

1. Bao quát nhất là các điều kiện kinh tế, xã hội, văn hoá và môi trường chung

2. Các điều kiện sinh sống và làm việc (môi trường làm việc, giáo dục, nông nghiệp và bảo vệ thực phẩm, thất nghiệp, nước và vệ sinh, các dịch vụ chăm sóc sức khoẻ, nhà ở)

3. Các mạng lưới xã hội và cộng đồng

4. Sát sườn nhất là các yếu tố về lối sống cá nhân

Các yếu tố nào khó thay đổi nhất

Một số yếu tố về sinh học và di truyền

Các yếu tố xã hội và văn hoá là những yếu tố nảy sinh từ đâu

Từ các môi trường xã hội, kinh tế, văn hoá và địa bàn nơi chúng ta sinh sống

Các yếu tố xã hội và văn hoá quy định sức khoẻ có góp phần tạo ra

Sự bất công bằng về sức khoẻ giữa các nhóm trong xã hội. Đó là vì việc phân bố các yếu tố này không đồng đều

Chúng có thể ảnh hưởng theo các con đường nào?

Trực tiếp hoặc gián tiếp liên quan chặt chẽ với nhau và tạo ra các tác động cộng hưởng đến sức khoẻ và có thể tác động ở nhiều cấu trúc khác nhau: cấu trúc, nhóm/cộng đồng, cá thể

Các yếu tố quy định sức khoẻ trong vòng đời

Phơi nhiễm yếu tố guy cơ khi còn nhỏ có thể ảnh hưởng đến

Quá trình phát triển của các hệ cơ quan trong cơ thể đặc biệt là não bộ ==> nhạy cảm và phát sinh bệnh tật khi trưởng thành.

Phơi nhiễm mang tính

Tích luỹ, phơi nhiễm từ trẻ có thể đến giai đoạn sau của cuộc đời. Ví dụ như trình độ học vấn

Thầy thuốc cần quan tâm đến các yếu tố xã hội và văn hoá nhằm

1. Thấu hiểu những thách thức của người bệnh và tôn trọng ý kiến của người bệnh

2. Quan tâm đến vai trò của những ngành nghề khác trong hoạt động chăm sóc sức khoẻ và nâng cao chất lượng dịch vụ y tế

3. Quan tâm đến các vai trò khác của mình với xã hội (không chỉ đơn thuần là chữa bệnh cứu người)