histologia- tkanka mięśniowa

Jakie są funkcje tkanki mięśniowej?

Ruch ciała, utrzymywanie postawy ciała, pompowanie krwi, regulacja ciśnienia krwi, czynności narządów, pobudliwość.

Co to jest pobudliwość w kontekście tkanki mięśniowej?

Zdolność reagowania na bodźce: układu nerwowego, hormonalne, mechaniczne.

Jakie komórki należą do niemięśniowych komórek kurczliwych?

Komórki mioepitelialne, perycyty, komórki mioidalne, miofibroblasty.

Gdzie występują komórki mioepitelialne?

W gruczołach.

Co to są perycyty?

Mezenchymatyczne komórki występujące wokół włosowatych naczyń krwionośnych.

Gdzie występują komórki mioidalne?

W jądrach (testis).

Gdzie występują miofibroblasty?

W pęcherzykach płucnych, gojącej się skórze.

Jakie komórki występują wokół włosowatych naczyń krwionośnych?

Perycyty.

Jakie są trzy typy mięśni i ich cechy?

• Mięśnie gładkie – skurcz niezależny od woli, powolny, rytmiczny, długotrwały;

• Mięśnie szkieletowe – skurcz świadomy, szybki, krótkotrwały;

• Mięsień sercowy – skurcz niezależny od woli, rytmiczny, ciągły.

Co to jest miocyt?

Pojedyncza, wrzecionowata komórka mięśnia gładkiego.

Jakie struktury tworzą komórki mięśni gładkich?

Pęczki lub blaszki.

Jakie jest wymiary miocytu?

Szerokość: 15 µm; Długość: 20 – 500 µm.

Gdzie znajduje się jądro w komórce mięśnia gładkiego?

Jądro znajduje się centralnie.

Jak jest ułożony układ białek kurczliwych w mięśniach gładkich?

Układ białek kurczliwych jest nieregularny, a miofilamenty krzyżują się ze sobą.

Jakie filamenty dominują w mięśniach gładkich?

Dominują filamenty aktynowe.

Co to są kaweole w komórkach mięśnia gładkiego?

Kaweole to pęcherzykowate wgłębienia w błonie komórkowej.

Co to jest kalmodulina?

Kalmodulina to białko wiążące Ca²⁺ w cytoplazmie komórek mięśni gładkich.

Co to są ciałka gęste w mięśniach gładkich?

Ciałka gęste to płytki mocujące filamenty aktynowe w cytoplazmie lub podbłonowo.

Jakie połączenia zapewniają komunikację międzykomórkową w mięśniach gładkich?

Połączenia szczelinowe.

Co otacza miocyty mięśnia gładkiego?

Miocyty otoczone są blaszką podstawną.

Jaką zdolność mają komórki mięśnia gładkiego?

Zdolność do regeneracji.

Co wpływa na ciągłe, rytmiczne skurcze mięśni gładkich?

Autonomiczny układ nerwowy, hormony, lokalne metabolity, bodźce mechaniczne (jak rozciąganie).

Gdzie występują mięśnie gładkie?

Przewód pokarmowy, drogi oddechowe, drogi moczowe, przewody układu rozrodczego, skóra, naczynia krwionośne, oko.

Jaką rolę pełnią mięśnie gładkie w układzie moczowym?

Występują w moczowodach i pęcherzu moczowym (mikcja).

Jaką rolę pełnią mięśnie gładkie w układzie rozrodczym?

Występują w macicy (poród) oraz w nasieniowodach (ejakulacja).

Jakie mięśnie gładkie występują w skórze?

Mięśnie przywłosowe – gęsia skórka, stroszenie sierści i piór.

Jaką funkcję pełnią mięśnie gładkie w naczyniach krwionośnych?

Regulują ciśnienie krwi.

Jaką rolę pełnią mięśnie gładkie w oku?

Mięśnie tęczówki i soczewki – akomodacja.

Co powoduje tlenek azotu (NO) w mięśniach gładkich?

NO powoduje rozkurcz mięśniówki gładkiej.

Jakie enzymy syntetyzują tlenek azotu (NO)?

NO jest syntetyzowany przez syntazę tlenku azotu (NOS) z L-argininy.

Gdzie jest syntetyzowany tlenek azotu (NO)?

w śródbłonku

Co się dzieje po dyfuzji NO do mięśniówki gładkiej naczyń krwionośnych?

NO aktywuje cyklazę guanulową, która przekształca GTP w cGMP.

Co powoduje cGMP w miocytach?

cGMP powoduje spadek stężenia Ca²⁺ w miocycie i spadek fosforylacji miozyny, co prowadzi do rozkurczu mięśniówki, wazodylatacji i obniżenia ciśnienia krwi.

Jakie są etapy mechanizmu skurczu komórki mięśnia gładkiego?

Otwarcie kanałów wapniowych, napływ Ca²⁺, wiązanie Ca²⁺ z kalmoduliną, aktywacja kalmoduliny, fosforylacja miozyny, skurcz.

Co aktywuje kalmodulinę?

Kalmodulinę aktywuje wiązanie Ca²⁺.

Co się dzieje po aktywacji kalmoduliny?

Aktywuje kaskadę enzymów, m.in. fosforyluje miozynę.

Co umożliwia fosforylacja miozyny?

Fosforylacja miozyny umożliwia łączenie miozyny z aktyną, co prowadzi do skurczu.

Co to jest kalmodulina?

Kalmodulina to białko wiążące Ca²⁺, które aktywuje kinazę miozynową.

Jakie cechy mają śródmiąższowe komórki Cajala?

Liczne wypustki, liczne zakończenia nerwowe, generują skurcze (rozrusznik), przekazują bodźce.

Jaką funkcję pełnią śródmiąższowe komórki Cajala?

Generują skurcze (rozrusznik) i przekazują bodźce.

Co tworzy aparat kurczliwy w mięśniach?

Miofilamenty miozynowe (grube), aktynowe (cienkie) oraz białka towarzyszące.

Jak są ułożone filamenty miozynowe w mięśniach poprzecznie prążkowanych?

Filamenty miozynowe mają dwustronne ułożenie główek.

Jak są ułożone filamenty miozynowe w mięśniach gładkich?

Filamenty miozynowe mają jednostronne ułożenie główek.

Jak powstają mioblasty w mięśniach szkieletowych?

Mioblasty powstają z mezenchymatycznych komórek macierzystych (MSC).

Co dzieje się z mioblastami po ich powstaniu?

Mioblasty zlewają się w miotuby.

Co tworzą miotuby?

Miotuby tworzą wielojądrzaste komórki, które tworzą włókna mięśniowe (miocyty).

Co to są komórki satelitowe?

Komórki satelitowe to mioblasty, które nie zlały się w komórki mięśniowe, lecz przylegają do nich.

Jaką rolę pełnią komórki satelitowe?

Komórki satelitowe uaktywniają się przy uszkodzeniu lub trenowaniu mięśnia, prowadząc do regeneracji lub przerostu komórek mięśniowych.

Ile jąder komórkowych w mięśniu stanowią jądra komórek satelitowych u dorosłego człowieka?

Jądra komórek satelitowych stanowią około 5% jąder komórkowych w mięśniu.

Jakie rodzaje tkanki łącznej występują w mięśniu szkieletowym?

Namięsna, omięsna, śródmięsna.

Jaką funkcję pełni namięsna w mięśniu szkieletowym?

Namięsna to tkanka łączna zbita, która otacza cały mięsień.

Jaką funkcję pełni omięsna w mięśniu szkieletowym?

Omięsna to tkanka łączna luźna, która otacza pęczki włókien mięśniowych.

Co to jest śródmięsna?

Śródmięsna to tkanka łączna z włóknami siateczkowymi, która wypełnia przestrzenie między włóknami mięśniowymi.

Jakie funkcje pełni tkanka łączna w mięśniu szkieletowym?

Łączy mięsień z okostną i kością, łączy włókna mięśniowe i pęczki włókien, wprowadza naczynia krwionośne i nerwy.

Jakie są dwa typy włókien mięśniowych?

Włókna czerwone (tlenowe) i białe (beztlenowe).

Co charakteryzuje włókna czerwone (tlenowe)?

Mają dużo mioglobiny, mitochondriów i naczyń krwionośnych. Oddychają tlenowo, długotrwała praca, mniej miofibryli, wolny i słaby skurcz.

Co charakteryzuje włókna białe (beztlenowe)?

Mają mniej mioglobiny, mitochondriów i naczyń krwionośnych. Oddychają beztlenowo, szybko się męczą, mają więcej miofibryli, szybki i silny skurcz.

Jakie mięśnie mają więcej włókien czerwonych?

Mięśnie utrzymujące posturę ciała, np. mm. brzucha, grzbietu, łydek.

Jakie mięśnie mają więcej włókien białych?

Mięśnie poruszające kończynami i oczami, np. mięsień dwugłowy ramienia, mięśnie piersiowe ptaków.

Jakie są cechy włókien mięśniowych typu I (czerwone, tlenowe)?

Liczne mitochondria, więcej naczyń krwionośnych, obfitość mioglobiny, mniej miofibryli i glikogenu, długotrwała praca (np. maraton).

Jakie są cechy włókien mięśniowych typu II (białe, beztlenowe)?

Mniej mitochondriów i mioglobiny, duża zawartość glikogenu, miofibryli i enzymów glikogenolizy, szybki i silny skurcz, szybkie zmęczenie (np. sprint).

Jakie są różnice w długości włókien mięśniowych?

Włókna mają długość od kilku milimetrów do kilkudziesięciu centymetrów. Najkrótsze to mięsień strzemiączkowy, a najdłuższe to mięsień krawiecki.

Jakie struktury zawiera włókno mięśniowe?

Blaszkę podstawną, sarkolemmę (błona komórkowa), jądra komórkowe (podbłonowo), sarkoplazmę (cytoplazma), sarkosomy (mitochondria), siateczkę sarkoplazmatyczną, diktiosomy, glikogen, krople tłuszczu, mioglobinę, miofilamenty (aktywne i miozynowe).

Co to jest triada mięśniowa?

Triada mięśniowa to kanaliki zbiorcze i kanalik T na granicy prążka jasnego i ciemnego, mitochondria, miofilamenty, siateczka sarkoplazmatyczna.

Co znajduje się w prążku jasnym sarkomeru?

W prążku jasnym znajdują się miofilamenty aktynowe (cienkie).

Co znajduje się w prążku ciemnym sarkomeru?

W prążku ciemnym znajdują się miofilamenty miozynowe (grube).

Co to jest smuga H w sarkomerze?

Smuga H to obszar, w którym nie ma filamentów aktynowych, a jedynie filamenty miozynowe.

Co to jest linia Z w sarkomerze?

Linia Z to błona graniczna, która łączy filamenty aktynowe i oddziela sąsiednie sarkomery.

Jakie białka znajdują się w linii Z?

W linii Z znajduje się α-aktynina, która łączy filamenty aktynowe, a także winkulina i integryna (zakotwiczają linię Z do sarkolemmy).

Jakie białka zakotwiczają filamenty aktynowe w sarkomerze?

Filamina i titina

Jakie białka tworzą kompleks troponiny?

Kompleks troponiny składa się z troponiny C (wiąże Ca2+), troponiny I (blokuje miejsca wiązania miozyny) i troponiny T (mocuje kompleks troponiny z tropomiozyną).

Co wyzwala skurcz mięśnia poprzecznie prążkowanego?

Impuls dociera aksonem motoneuronu do płytki motorycznej, gdzie uwalnia się acetylocholina, co wyzwala depolaryzację sarkolemmy i uwolnienie jonów wapnia.

Jakie procesy wyzwalają skurcz mięśnia poprzecznie prążkowanego?

Depolaryzacja sarkolemmy prowadzi do otwarcia kanałów wapniowych w siateczce sarkoplazmatycznej, uwolnienia Ca2+ do cytoplazmy, co wiąże się z troponiną i odsłania miejsca wiązania aktyny z miozyną, prowadząc do skurczu.

Co to jest płytka nerwowo-mięśniowa?

Płytka nerwowo-mięśniowa to miejsce połączenia synaptycznego pomiędzy aksonem neuronu ruchowego a komórką mięśniową.

Jakie receptory znajdują się w sarkolemie?

W sarkolemie znajdują się nikotynowe receptory acetylocholiny.

Co powoduje przemieszczenie tropomiozyny w mechanizmie skurczu?

Zmiana konformacji TnI powoduje przemieszczenie tropomiozyny.

Co odsłania tropomiozyna w mechanizmie skurczu mięśnia?

Tropomiozyna odsłania miejsca wiązania miozyny z aktyną.

Jak działa cykl mostka poprzecznego w skurczu?

Połączenie miozyny z aktyną aktywuje ATPazową aktywność główki miozyny, co prowadzi do rozkładu ATP do ADP i P.

Co dzieje się po zaniku bodźca z układu nerwowego?

Jony Ca2+ są aktywnie wpompowywane do retikulum sarkoplazmatycznego, co wymaga nakładu energii.

Co powoduje rozkurcz mięśnia?

Spadek stężenia jonów wapnia w cytoplazmie blokuje miejsca wiązania miozyny z aktyną, co prowadzi do rozkurczu.

Co powoduje rigor mortis (sztywność pośmiertną)?

Po śmierci, brak ATP i zjawisko wypływu Ca2+ do sarkoplazmy powodują, że miozyna łączy się z aktyną, co prowadzi do sztywności mięśni (brak rozkurczu).

Jakie są cechy charakterystyczne kardiomiocytów?

Są to komórki jedno- lub dwujądrzaste z centralnie położonym jądrem, rozgałęzione, zawierają liczne mitochondria (40%), glikogen, lipofuscynę i krople lipidowe.

Gdzie w kardiomiocytach znajdują się miofilamenty?

Miofilamenty są ułożone obwodowo względem jądra komórkowego.

Jakie organelle są słabo rozwinięte w kardiomiocytach?

Siateczka sarkoplazmatyczna.

Czym są wstawki między kardiomiocytami?

To palczaste wypustki komórek zawierające połączenia desmosomalne, strefy przylegania i połączenia szczelinowe.

Jaką funkcję pełnią połączenia szczelinowe (gap junctions) w sercu?

Dzięki nim mięsień sercowy funkcjonuje jako czynnościowe syncytium.

Jakie warstwy tworzą ścianę serca?

Wsierdzie (endocardium), śródsierdzie (myocardium), osierdzie (pericardium).

Co składa się na wsierdzie?

Śródbłonek i cienka warstwa tkanki łącznej.

Co zawiera śródsierdzie?

Mięsień sercowy, szkielet serca oraz układ bodźcotwórczo-przewodzący.

Jak zbudowane jest osierdzie?

Z cienkiej warstwy tkanki łącznej i nabłonka osierdziowego.

Jakie struktury tworzą układ bodźcowo-przewodzący serca?

Węzeł zatokowo-przedsionkowy, węzeł przedsionkowo-komorowy, pęczek Hisa i włókna Purkinjego.

Jakie komórki tworzą układ bodźcotwórczo-przewodzący serca?

Zmodyfikowane komórki mięśniowe pozbawione sarkomerów, z dużą ilością sarkoplazmy i glikogenu.

Jakie są etapy rozwoju miażdżycy prowadzące do zawału?

Miażdżyca → choroba niedokrwienna serca → zawał mięśnia sercowego → martwica → stan zapalny → tworzenie tkanki łącznej → blizna.

Jaki hormon wydzielają komórki ściany serca?

ANP – przedsionkowy peptyd natriuretyczny.

Jak działa ANP na organizm?

Zwiększa wydalanie moczu, obniża ilość płynów zewnątrzkomórkowych, zmniejsza objętość krwi i obniża ciśnienie krwi.

Co stymuluje wydzielanie ANP?

Duża ilość krwi i wysokie stężenie sodu.

Jak ANP wpływa na nerki?

Hamuje wychwyt zwrotny jonów sodu i wody w kanalikach nerkowych, co prowadzi do zwiększenia ilości wydalanego moczu.

Jakie inne tkanki są regulowane przez ANP?

Tkanka tłuszczowa, nadnercza i komórki układu odpornościowego.