GED 2 Malayuning Komunikasyon sa Filipino – Vocabulary Review

Isang koleksiyon ng mahahalagang termino at kahulugan mula sa asignaturang Malayuning Komunikasyon sa Filipino upang makatulong sa paghahanda para sa pagsusulit.

Wika

Sistema ng mga tunog, sagisag, at tuntunin na ginagamit sa komunikasyon at pagbabahagi ng kultura.

Panitikan

Pagsulat o pasalitang likha na nagpahayag ng damdamin, kaisipan, at karanasan ng tao.

Balarila

Pag-aaral ng estruktura ng wika kabilang ang balarilang tuntunin at wastong paggamit nito.

Ponolohiya

Sangay ng lingguwistika na tumatalakay sa makabuluhang tunog ng wika.

Ponema

Pinakamaliit na yunit ng tunog na nakapagpapabago ng kahulugan.

Morpolohiya

Pag-aaral ng pagbuo ng salita mula sa morpema.

Morpema

Pinakamaliit na yunit ng salita na may sariling kahulugan.

Alomorp

Iba’t ibang anyo ng iisang morpema.

Sintaks

Masistemang pagbuo at pag-uugnay ng mga salita upang makabuo ng pangungusap.

Dayalek

Barayti ng wika batay sa heograpikong rehiyon.

Sosyolek

Barayti ng wika batay sa pangkat panlipunan o propesyon.

Idyolek

Natatanging paraan ng pagsasalita ng isang indibidwal.

Rehistro

Pagbabago sa wika batay sa larang, layunin, at paraan (pasalita/pasulat).

Kolokyal

Pampalitang anyo ng salita sa karaniwang usapan; pinaikling porma.

Balbal

Pinakamababang antas ng wika; salitang kanto o salitang kalye.

Lalawiganin

Salitang ginagamit sa tiyak na lalawigan; may sariling tono o punto.

Pambansa

Karaniwang wikang ginagamit sa edukasyon, mass media, at pamahalaan.

KWF (Komisyon sa Wikang Filipino)

Ahensiyang itinatag para mangalaga at magpaunlad ng Wikang Filipino.

Kudlit

Bantas (‘) na pananda ng nawawalang letra sa magkakasunod na salita.

Pang-uri

Bahagi ng pananalita na naglalarawan o naglilimita sa pangngalan at panghalip.

Pang-abay

Salitang nagbibigay-turing sa pandiwa, pang-uri, o kapwa pang-abay.

Panghalip

Salitang pamalit sa pangngalan.

Pandiwa

Bahagi ng pananalita na nagsasaad ng kilos o galaw.

Pang-ukol

Salitang nag-uugnay ng pangngalan at panghalip sa ibang salita sa pangungusap (hal. ng, para sa).

Pooh-Pooh Theory

Teoryang nagsasabing ang wika ay nagmula sa naturang emosyonal na pagbulalas ng tao.

Yo-he-ho Theory

Teoryang pinagmulan ng wika mula sa pagsasabay ng tunog sa paggawa o paggalaw.

Tarara-boom-de-ay Theory

Teoryang nakaugnay sa wika bilang bunga ng ritwal at sayaw.

Pagbasa

Sining ng pangangalap ng impormasyon at pagbibigay-kahulugan sa nakalimbag na simbolo.

Persepsyon

Unang hakbang sa pagbasa; pagkilala sa mga titik at salita.

Komprehensyon

Pag-unawa sa mensahe ng binabasa.

Reaksyon

Paghusga o paghatol sa nabasa.

Asimilasyon

Paglalapat at pagsasama ng bagong kaalaman sa dating kaalaman.

Skimming

Mabilisang pagbasa upang kunin ang pangkalahatang ideya.

Scanning

Mabilisang pagbasa upang hanapin ang tiyak na impormasyon.

Previewing

Mabilis na pag-survey sa teksto bago basahin nang buo.

Intrapersonal Communication

Komunikasyong nagaganap sa loob ng sarili.

Interpersonal Communication

Komunikasyong nagaganap sa pagitan ng dalawang tao o maliit na grupo.

Haptics

Di-berbal na komunikasyon gamit ang paghipo o haplos.

Proxemics

Di-berbal na komunikasyon batay sa distansya o espasyo.

Kinesics

Pag-aaral ng kilos, galaw, at ekspresyon ng katawan sa komunikasyon.

Chronemics

Paggamit ng oras bilang di-berbal na mensahe.

Paralanguage

Aspetong vokal (tono, diin, bilis) na di-saklaw ng aktuwal na salita.

Objectics

Paggamit ng bagay o pag-aayos ng pisikal na paligid upang magpahiwatig.

Vocalics

Tunog gaya ng buntung-hininga, pagsipol, at iba pa bilang mensahe.

Balagtasan

Paligsahan ng dalawang makata na patulang nagtatalo sa isang paksa.

Debate

Pormal na pagtatalo ng magkakasalungat na panig tungkol sa isang isyu.

E-mail

Elektronikong liham na ipinapadala gamit ang internet.

Blogging

Pagsusulat at paglalathala ng personal na artikulo sa internet.

Podcasting

Pagre-record o pag-stream ng audio program na maaaring i-download o pakinggan online.

Teknolohiya

Pagsulong at paggamit ng mga makabagong kagamitan at proseso upang lutasin ang suliranin ng tao.

Instrumental na Gamit

Tungkulin ng wika para tumugon sa pangangailangan, pag-uutos, o paghingi.

Interaksyonal na Gamit

Tungkulin ng wika sa pagtatatag at pagpapanatili ng relasyong sosyal.

Regulatori na Gamit

Tungkulin ng wika sa pagkontrol o paggabay sa kilos ng iba.

Imahinatibo na Gamit

Tungkulin ng wika sa paglikha ng imahinasyon at malikhaing akda.

Heuristik na Gamit

Tungkulin ng wika sa paghahanap o paglikom ng impormasyon.

Analitikal na Pakikinig

Pakikinig upang maunawaan at mapagsunod-sunod ang impormasyon.

Kritikal na Pakikinig

Pakikinig upang magbigay-puna, husga, o ebalwasyon sa narinig.

Eager Beaver

Tagapakinig na laging tango nang tango kahit hindi lubos na nauunawaan ang sinasabi.

Abstrak

Maikling buod ng pananaliksik o akdang akademiko.

Bionote

Maikling tala ng personal na impormasyon at propesyunal na tagumpay ng isang tao.

Memorandum

Sulating opisyal na naglalaman ng impormasyon o utos sa loob ng organisasyon.

Resumé

Maikling tala ng kwalipikasyon at karanasan na ipinapasa sa employer.

APA Style

Format ng pagsulat ng sanggunian para sa Social Sciences (American Psychological Association).

MLA Style

Format ng pagsulat ng sanggunian para sa Humanities (Modern Language Association).

Field (Register)

Dimensyong tumutukoy sa larang o paksa ng usapan.

Tenor (Register)

Dimensyong tumutukoy sa relasyon ng mga kalahok sa komunikasyon.

Mode (Register)

Dimensyong tumutukoy sa kung pasalita o pasulat ang komunikasyon.

Channel / Daluyan

Midyum na nagdadala ng mensahe mula tagapagpadala patungong tagatanggap.

Feedback

Tugon ng tagatanggap na nagpapahiwatig kung naunawaan ang mensahe.

Sender / Encoder

Pinagmumulan at tagapagpormula ng mensahe.

Action Model

Isang tuwid o linear na modelo ng komunikasyon; kilala ring transmission model.

Interaction Model

Modelo ng komunikasyon na may two-way feedback at nakapaloob sa konteksto.

Transaksyunal na Modelo

Sabayang pagpapalitan ng mensahe kung saan parehong encoder at decoder ang mga kalahok.

Noam Chomsky

Proponent ng Teoryang Innative; nagpasikat ng konseptong LAD o Language Acquisition Device.

Behaviorist Theory

Teoryang nagsasabing nahuhubog ang wika sa pamamagitan ng stimulus, response, at reinforcement.

Communicare

Salitang Latin na pinagmulan ng “komunikasyon” na nangangahulugang ‘magbahagi.’