Polska pod rządami sanacji

grudzień 1930 - maj 1931

Walery Sławek znowu premierem

1931

proces brzeski

• wytoczony politykom centrolewu

• skazani na kilkuletnie więzienia (mogli wyjechać jak Witos)

5 stycznia 1932

skazanie Witosa

kryzys gospodarczy w Polsce

• wycofanie kapitału obcego

• upadek handlu i przemysłu

• ujemny bilans handlowy

• kryzys rolniczy, głód

• 45% bezrobocia

Eugeniusz Kwiatkowski

minister gospodarki za czasów sanacji

system rządów sanacyjnych

• prezydent i premier wybierani przez parlament

• Piłsudzki ministrem spraw wojskowych

• brak jednej partii rządzącej, jawna opozycja

• ograniczenie wpływu partii na życie polityczne

• parlament > wykonawcza

• ograniczenie demokracji wyborczej

• ograniczone represje wobec przeciwników politycznych

• kult marszałka tylko wśród zwolenników

• zróżnicowane wychowanie

• nie ma ideologii podboju

• różne związki zawodowe

• oficerowie nie mogą być członkami partii (ale duży wpływ sanacji)

• ruchy młodzieżowe różnorodne politycznie

• wolność wypowiedzi czasowo ograniczona przez cenzurę

OZN

Organizacja Zjednoczenia Narodowego

1931

Stronnictwo Ludowe

• PSL “P”, PSL “W”, SCh

Stronnictwo Ludowe - kto?

• Witos na emigracji

• M. Malinowski - PSL W

• S. Wrona - SCh

• duży influens Stanisława Mikołajczyka

  → obrona parlamentaryzmu

  → reforma rolna bez odszkodowania

  → uspołecznienie przemysłu

1934

powstanie Obozu Narodowo-Radykalnego

• hasła faszystowskie

• R. Rybarski, T. Bielecki, J. Giertych

podział ONRu

• ONR “Falanga”

  • Bolesław Piasecki

  • radykalni

  • antysemiccy

  • nacjonalistyczni

  • silne inspo Włochami

• ONR “ABC”

  • Jan Mosdorf, Henryk Rossman

  • dążący do ugody ze starymi z endecji

1934

utworzenie obozu w Berezie Kartuskiej

Bereza Kartuska

• w związku z zamachem na msw Bronisława Pierackiego

• dla więźniów politycznych

• bez wyroku sądu

• 3.5 tys. osób

• za czasów grupy pułkowników

1925

Komunistyczna Partia Polski

• Bruno Jasieński, Aleksander Wat

• przywódcy rozstrzelani za decyzją Kominternu

23 kwietnia 1935

podpisanie przez Mościckiego konstytucji kwietniowej autorstwa Stanisława Cara → skrojona pod Piłsudzkiego

konstytucja kwietniowa

• ominięcie 2/3, bo opozycja bojkotowała (został tylko Stroński)

• ergo nieuznana przez opozycję

• wprowadza system prezydencki

  • wzmocnienie pozycji prezydenta kosztem parlamentu

12 maja 1935

śmierć Piłsudzkiego

• dekompozycja obozu sanacyjnego

• Mościcki zachowuje urząd (P. wyznaczył Sławka jako jego następcę)