Geschied deel 2 IR

Demografische transitie

Demografische transitie

Van pre- industriele bevolking (hoog geboortecijfer +sterftecijfer) → moderne bevolking.

Plattelandsvlucht

Mensen kunnen →steden door neuw vervoersmiddelen ( trein).

Verstedelijking groeit

Uitstotingsfactoren

• Landbouwinnovaties: maken kleine bedrijven onrendabel ( geen winst kunnen krijgen)

• Plattelandsnijverheid → geen concurrentie met gemechaniseerde nijverheid.

Aantrekkingsfactoren

• Stedelijke groei ( handel, administratie, dienst)

• In steden: industrële tewerkstellingen

Mega steden

Steden met meer dan 15miljoen inwoners

Intercontinentale migratie

Volksverhuizing - andere werelddelen

Intracontinentale migratie

Volksverhuizing binnen werelddelen

Mortaliteit

Gemiddeld sterftecijfer

Nataliteit

Gemiddelde geboortecijfer

Ontwikkelingslanden

Staten die niet beoren tot de 1ste of 2e wereld, wel 3e.

Urbanisering

Verstedlijkingsproces

Cokeshoogovens

Liet preciezer gietwerk toe

Watts stoommachne

Grondwater wegpompen & meer en dieper steenkool opgraven

Vraagzijde

• Bevolkingsexplosie

• Koloniale expansie

• Samenhangende markt

Aanbodzijde

• Arbeidsoverschot

• Aanbod → grondstoffen

• Kapitaal

Adam Smith

= Filosoof

doel: eco vrijlaten, vrij ondernemen, handelen, overheid: niet moeien met eco.

Mercantilisme

Economisch systeem: 17e eeuw: staat bepaalde alles

Wet van vraag & aanbod

Bepaalde prijzen

Consument: koopt producten

roducent: maakt winst

Invisible hand

Onzichtbare hand; houdt eco in balans.

Door eigenbelang te volgen => eco groeit & ied is rijker

Monopolievorming

1 bedrijf biedt als enige iets aan, geen concurrentie, bepaald zelf de prijs.

* conccurentie → bedrijf kan prijs zo laag zetten → ander bedrijf = failliet

Tegen eco liberalisme: 1 bedrij alle macht → prijs zelf kiezen

Gilde

Kan ondernemers verbieden om zich te vestigen & maakt prijsafspraken

Naamloze venootschap

Mensen kopen stukje van een aandeel → gezamelijke eigenaar

Horizontale integratie

Samenwerking [ identieke bedrijven] → zelfde product verkopen.

Verticale integratie

Productieproces van grondstof tot eindproduct controleren.

Monopolie

Bedrijf beheerst volledig het productieproces

Standaardisatie vd productie

Grondslag vd massaconsumptie

Machineonderdelen= standaardmaten & waren verwisselbaar

Middel om productiekosten te drukken= besparing o/d arbeidskosten

Taylorisme

Taylor ( ijzerfabrikant & Amerikaanse ingeneur)

= arbeidsindeling: elke arbeid= gespecialiseerd in bep. deel.

Automatisering & Taylorisme= lopendebandsysteem

In Fordfabriek toegepast → grote productietoename

Aandeelhouder: in ruil controle over de bandsysteem.

Directie ( managers) gekozen → aandeelhouders

Handelskapitalisme

In vroegmoderne tijd: bleef beperkt tot lage burgerij

Koopman= centraal

Industriëel kapitalisme

Ondernemer = centraal

= systeem voor heel Europa

Maatschappijvorm, bepaald door eco systeem (= basis).

Principes I.K ( indus kapitalisle)

• Winst

• Vrije markt

• Privé-bezit

• individualisme

I.K= gekenmerkt door

Privébezit van productiemiddelen → voor mechanisering (machines & fabrieken).

Ondernemer

Controle over productieproces → kapitaal, wat hij investeerde in machines + fabrieken

Arbeider

Kon enkel zijn arbeid op de markt aanbieden

Arbeidsverdeling

Arbeiders: minder geschoold moesten zijn

Eco crisis in 19e eeuw:

Door schaarste

Oorlog, klimaat → hongersnood

I/h Westen IR

Crisis= niet gevolg van onderproductie maar van overproductie id industrie.

Conjuctuur

Beweging/ golf van 7-11 jaar → eco groei sneller & werkloosheid daalt.

Na highlight → crisis, neerggang: groei vertraagd & werkloosheid neemt toe.

I/h Westen: 3 golven

Elk een halve eeuw lang: op & neer fase

1850-1873

Opgang

1873-1896

Neergang

Marktverruiming= obsessie

Overproductie moest vermeden worden.

Marktverruiming: 3 methodes

• Afsluiten van afzetgebieden

• Nieuwe productiemiddelen & bedrijstakken

• Reclame ( behoefte creëren= obsessie vr ondernemers)

Massaproductie

20ste eeuw

Productiviteit nam toe: mechanisring & arbeidsverdeling

Massaproductie in:

• Kapitaalgoederen

• Comsumptiegoederen

Kapitaalgoederen

Vb trein, schepen, machines

Comsumptiegoederen

Vb kledij, auto’s, fietsen

Massaproductie zorgde voor

Levensstandaard stijging, meer mensen: inkomen besteden → onnodige dingen die leven fijn maken.

→ groei van steden & hun winkelstraten.

Aandeelhouders & banken: meer inspraak:

gevolgen vr arbeiders

gevolgen vr bedrijven

• Arbeiders: effeciënte productiemethodes

• Bedrijsondernemingen: productieproces= gecontroleerd → managers