Kaarten: H3 Samenwerken in een team

De zelfdeterminatietheorie

3 psychologische behoeften die iedere medewerker, teamlid heeft

1. Autonomie

2. Verbondenheid

3. Competentie

De zelfdeterminatietheorie

1. Autonomie

Zelfstandigheid

-> recht om je eigen beslissingen te maken

-> vrijheid en verantwoordelijkheid

De zelfdeterminatietheorie

2. Verbondenheid

Als persoon beteken je iets voor de ander en de ander betekent ook iets voor jou

De zelfdeterminatietheorie

3. Competentie

Eigen persoonlijke deskundigheid

-> elkaar waarderen om ieders sterktes en kwaliteiten

Er moet voldaan worden aan deze behoeften zodat

Mensen zich goed kunnen voelen en goed kunnen functioneren

Bouwstenen voor effectieve samenwerking

1. Autonome afhankelijkheid

2. Eenheid binnen een groep

3. Individuele en groepsverantwoordelijkheid

4. Positieve interactie

5. Sociale vaardigheden

6. Groepsreflectie

Indien de afhankelijkheid tussen de groepsleden groot is dan

Sterk gevoel van gezamenlijke verantwoordelijkheid

5 meest voorkomende misverstanden in een team

In een team

1. Telt het individu niet mee

2. Ben je vrienden van elkaar

3. Moet je alles tegen elkaar kunnen zeggen

4. Moet je het altijd met elkaar eens zijn

5. Heb je geen leider nodig

Nadelen en valkuilen van een samenwerkingsverband

-> Meelifters

In een team zijn er vaak mensen die meeliften en genieten van de inspanningen van anderen

-> niet bevorderlijk voor team en sfeer

-> zeker niet als meelifter wordt beloond!

Nadelen en valkuilen van een samenwerkingsverband

-> Veel tijd gaat naar vergaderen en besluitvorming

Bij samenwerkingen veel vergaderingen en briefen

-> kost geld en tijd

-> geen tijd voor projecten en cliënten

Nadelen en valkuilen van een samenwerkingsverband

-> Sommige medewerkers werken liever alleen

Indien je hen dan gaat verplichten om met anderen te werken = gevolgen groepssfeer en eindresultaat van het project of dienstverlening

Nadelen en valkuilen van een samenwerkingsverband

-> Gezamenlijke verantwoordelijkheid is geen verantwoordelijkheid

Iedereen denkt dat iemand anders wel verantwoordelijk zal zijn -> elke actie dat komt wordt bestraft als 'autoritair'

Kenmerken valkuil:

- Apathie, gebrek aan motivatie

- Oeverloze discussies

- Gebrek aan besluitkracht

- Essentiële taken die vergeten worden of lang blijven liggen

Nadelen en valkuilen van een samenwerkingsverband

-> Groep wordt onkwetsbaar

= Groepsdenken

Streven naar unanimiteit is groter dan wens voor realistische beoordeling of alternatieven te bekomen

Kenmerken valkuil:

- Iedereen lijkt het eens te zijn met elkaar

- Op elke vraag wordt direct antwoord gegeven

- Voor elk probleem een pasklaar antwoord

Nadelen en valkuilen van een samenwerkingsverband

-> Polarisatie van de besluitvorming

= Risky shift

Neiging om conservatievere keuzen te maken in groep dan dat individuen in het team normaal zouden toelaten of maken

Kenmerken:

- Verschillen mogen niet bestaan

- Consensus = normale norm

- Groep is extreem behoudend

- Agressief of egocentrisch

Nadelen en valkuilen van een samenwerkingsverband

-> Niemand zegt nee

Goede sfeer maar geen nee durven zeggen op voorstellen waar ze niet achter staan om sfeer niet te verpesten

Kenmerken:

- Niemand enthousiast over voorstellen

- Teamleden bang elkaar te kwetsen

- Teamleden geven weinig feedback

Nadelen en valkuilen van een samenwerkingsverband

-> Erbij willen horen

= Conformiteit

Druk of uniformiteit te groot: individueel referentiekader wordt beïnvloed door groepsreferentiekader

=> team wordt optelsom van individuen zonder meerwaarde

Kenmerken valkuil:

- Kritische personen trekken zich terug of vallen stil

- Teamleden herroepen mening die ze 1st hadden

- Teamleden met afwijkend gedrag bestraft of belachelijk gemaakt

Nadelen en valkuilen van een samenwerkingsverband

-> De boze buitenwereld

= Wij-zij processen

Teams met sterke geest = wij-gevoel maar naar anderen zij-gevoel (out-group)

-> om interne spanningen te vermijden gaat men pijnpunten richten naar externen

Kenmerken valkuil:

- Zeer tevreden over eigen prestaties

- Lacherig of minzaam reageren op mensen van buiten team

- Furieus reageren op kritiek van buitenaf

- Buitenwereld beoordelen op een stereotiepe manier

Nadelen en valkuilen van een samenwerkingsverband

-> Stem van expert verdwijnt in de groep

Meerdere experten: 1 stem verdwijnt in de massa

Teameffectiviteit

Factoren die ervoor zorgen dat een team effectief of doeltreffend is

Wordt bepaald door:

- Kwaliteit van het werk

- Productiviteit

- Mate waarin team doelen realiseert

- Tevredenheid van cliënten

- Aantal klachten en signalen

- Ziekteverzuim

Teameffectiviteit

-> 5 factoren die ervoor zorgen dat een team effectief of doeltreffend is

1. Werkzaamheden

2. Onderlinge afhankelijkheden

3. Teamsamenstelling

4. Middelen en invloeden van buitenaf

5. Processen binnen het team

Teameffectiviteit

1. Werkzaamheden

Hoe meer sprake van de 5 werkzaamheden binnen een team hoe efficiënter! =>

- Autonomie

- Participatie

- Taakvariëteit

- Taaksignificantie

- Taakdefinitie

Autonomie

Mate waarin teamleden autonoom zijn binnen hun werk

Participatie

Deelnemen aan het groepsproces en aan het nemen van beslissingen

Taakvariëteit

Mate waarin teamleden verschillende taken kunnen uitvoeren en daardoor verschillende vaardigheden kunnen inzetten

Taaksignificatie

Het belang van het werk van zowel team als individu voor organisatie en cliënten

Taakdefinitie

Mate waarin individuele en teamtaken helder zijn voor iedereen

Teameffectiviteit

2. Onderlinge afhankelijkheden

Afstemming die nodig is om werk uit te voeren

-> team eerder gezamenlijk beoordeeld ipv individueel

Meer onderlinge afhankelijkheid = groter gevoel van gezamenlijke verantwoordelijkheid

Teameffectiviteit

3. Teamsamenstelling

Team moet flexibel en besluitvaardig zijn

=> niet te veel of weinig mensen (6-8 ideaal)

Teameffectiviteit

4. Middelen en invloeden van buitenaf

Trainingen, steun en waardering leidinggevende

-> goede ondersteunende diensten

-> teams moeten goed geïnformeerd worden over organisatorische veranderingen

Teameffectiviteit

5. Processen binnen het team

Sociale steun, een positief zelfbeeld en een eerlijke verdeling van de werklast bevorderen de motivatie, de sfeer en de samenhorigheid

Diversiteit is nodig!

Tips om teameffectiviteit te vergroten

1. Vergroot invloed van je team

2. Stel prioriteiten

3. Creëer een win-winsituatie

4. Communiceer effectiever

5. Plan je successen

Tips om teameffectiviteit te vergroten

1. Vergroot invloed van je team

Bepaal als team:

- Aan welke dingen geen aandacht meer besteden omdat ze toch niet beïnvloedbaar zijn

- Aan welke activiteiten juist meer aandacht besteden

Tips om teameffectiviteit te vergroten

2. Stel prioriteiten

Belangrijke dingen 1ste doen

Verbind teamactiviteiten op volgende assen:

-> dringend vs niet dringend

-> belangrijk vs niet belangrijk

Bespreek hoe samen meer prioriteit geven aan activiteiten die belangrijk zijn zonder dringende kwesties te laten liggen

=> timemanagement voor teams

Tips om teameffectiviteit te vergroten

3. Creëer een win-winsituatie

Verdiepen in belangen van de omgeving

Van 3 belangrijkste activiteiten team (zie tip 2.) bedenken hoe deze beter uit te voeren door rekening te houden met belangen van omgeving

-> niet meteen in compromissen denken!

Misschien is er in overleg met de omgeving een win-winoplossing te bereiken!

Tips om teameffectiviteit te vergroten

4. Communiceer effectiever

Mate van communicatie bepaalt een deel van het succes

=> vragen en luisteren erna mening vormen

Tips om teameffectiviteit te vergroten

5. Plan je successen

Bespreek tijdens werkoverleg, intervisie hoe collega's hun werk anders hebben aangepakt

-> wat werkte wel en wat werkte niet?

-> bepaal succesfactoren

-> vertaal deze naar andere activiteiten en eigen werk