Begrippen tv 1 t/m 6

landbouwsamenleving

een samenleving waarin mensen vooral leven van de landbouw (akkerbouw en veeteelt)

jagers-verzamelaars

nomadische mensen die leven van jacht, visserij en voedselverzameling

prehistorie

de periode waarin een volk geen schrift gebruikt

agrarische revolutie

overgang van een nomadisch bestaan als jager-verzamelaar naar een sedentair bestaan als boer

stedelijke gemeenschap

staat

centraal bestuur

geweldsmonopolie

polytheïstisch

geloof in meerdere goden

monotheïstisch

geloof in één god

volksvergadering

directe democratie

aristocratie

bestuur door een elite van adellijke families

tirannie

bestuur door één persoon die met absolute macht vaak onrechtvaardig regeert

oligarchie

bestuur door een kleine groep rijke of machtige mensen

monarchie

bestuur door één koning of koningin, vaak erfelijk

polis

Griekse stadstaat met eigen bestuur en wetten

burgerrecht

ostracisme

het tijdelijk verbannen van iemand uit de polis door stemming (schervengericht)

magistraten

republiek

senaat

consul

patronage

dictator

iemand met tijdelijke alleenmacht, benoemd om snel moeilijke problemen op te lossen

keizerrijk

pax romana

klassieke cultuur

germanen

jodendom

christendom

islam

Bijbel

concilies

arianisme

staatsgodsdienst

volksverhuizingen

orthodox

strikt vasthoudend aan traditionele regels of geloof

oosters schisma

standen

horigen

lijfeigenen

vrije boeren

domein

hofstelsel

agrarische samenleving

agrarisch-urbane samenleving

autarkie

kerstening

syncretisme

missionarissen

reguliere geestelijken

seculiere geestelijken

hiërarchie

parochie

feodale stelsel

leenheer

iemand die grond geeft aan een leenman in ruil voor trouw en diensten

leenman

iemand die grond krijgt van een leenheer in ruil voor trouw en diensten

vazal

iemand die trouw en gehoorzaamheid belooft aan een hogere heer, zonder dat er per se een leencontract is

kalifaat

soennisme

sjiisme

sharia

drieslagstelsel

tweeslagstelsel

geldeconomie

privileges

stadsrecht

burgerij

patriciërs

gilden

Zwarte Dood

expansie

reconquista

kruistochten

ketters

inquisitie

tweezwaardenleer

geestelijke macht

wereldlijke macht

lekeninvestituur

investituurstrijd

westers schisma

centralisatie

staatsvorming

parlementen

Staten-Generaal

renaissance

mensbeeld

wereldbeeld

uomo universale

humanisme

machiavellisme

ontdekkingsreizen

Reformatie

protestantisme

Contrareformatie

lutheranisme

calvinisme

wederdopers