H6 – Input vanuit hersenonderzoek

200 vraag-antwoord-flashcards in het Nederlands over de geschiedenis van hersenonderzoek, neuropsychologie, neuroanatomie en verwante concepten uit hoofdstuk 6.

1. Wie kocht in 1862 de papyrusrol die later de ‘Edwin Smith-papyri’ werd genoemd?

Edwin Smith

2. In welk jaar vertaalde Breasted de Edwin Smith-papyri?

1930

3. Hoeveel gevalsstudies staan er in de Edwin Smith-papyri?

48

4. Welke drie mogelijke diagnoses gaf de papyrus na elk geval?

Een ziekte die ik zal behandelen, een ziekte die ik zal proberen te behandelen, een ziekte die ik niet zal behandelen

5. Welk orgaan beschouwden de oude Egyptenaren meestal als de zetel van de ziel?

Het hart

6. Via welk lichaamsdeel verwijderden de Egyptenaren de hersenen bij mummificatie?

Door de neusgaten

7. Welk Grieks filosoof deelde de ziel op in drie delen en plaatste het redeneren in de hersenen?

Plato

8. Welk orgaan beschouwde Aristoteles als de zetel van de ziel?

Het hart

9. Welke functie kende Aristoteles hoofdzakelijk toe aan de hersenen?

Het afkoelen van het lichaam

10. Welke arts toonde aan dat de stem uit de hersenen komt door de nervus laryngeus bij een varken door te snijden?

Galenus

11. Wat dacht Galenus dat door de holle zenuwen stroomde?

Dierlijke geesten (spiritus animales)

12. Welke Renaissance-anatoom zette de dissecties van Galenus voort op mensen?

Vesalius

13. Hoeveel ventrikels onderscheidde Vesalius en wat was de voorste functie?

Drie ventrikels; de voorste was het ‘gezond verstand’ voor zintuiglijke info en verbeelding

14. Welke 16e-eeuwse arts beschreef klinisch dat woordherinneringen kunnen verdwijnen zonder tongverlamming?

Von Grafenberg

15. Wie publiceerde in 1664 het invloedrijke boek ‘Cerebri Anatome’?

Thomas Willis

16. Welk zenuwstelselbegrip dankt zijn naam indirect aan Galenus’ idee van ‘sympathie’?

Het sympathische zenuwstelsel

17. Welke filosoof analyseerde reflexen in 1633 als sensorische impressie gevolgd door motorisch commando?

René Descartes

18. Wie stelde in 1784 dat reflexen het ruggenmerg en hogere structuren omvatten?

Procháska

19. Wat introduceerde de fysioloog Hall om onvrijwillige bewegingen te verklaren?

De reflexboog

20. Hoe heten de zenuwbanen die signalen naar het centrale zenuwstelsel brengen?

Afferente zenuwbanen

21. Welke Russische fysioloog publiceerde in 1863 ‘Reflexes of the Brain’?

Ivan Sechenov

22. Welke latere Nobelprijswinnaar beschreef de mechanismen van de reflex in detail?

Charles Sherrington

23. Wat stelt de theorie van ‘brain equipotentiality’?

Dat alle delen van de hersenen gelijkwaardig bijdragen aan elke taak

24. Wie presenteerde in 1825 bewijs dat spraak gelokaliseerd is in de frontale lobben?

Bouillaud

25. Welke onderzoeker voerde ablatie-studies uit en verdedigde equipotentialiteit?

Flourens

26. Wie verbond in 1861 spraakproductie met een specifieke regio in de linker frontale lob?

Paul Broca

27. Welke stoornis beschreef Wernicke in 1874 bij schade aan het achterste deel van de linker hemisfeer?

Taalbegripsstoornis (Wernicke-afasie)

28. Welke arts had al in 1863 geschreven over linkerhemisfeerdominantie voor taal?

Dax

29. Wie ontwikkelde een zilverkleuringsmethode waardoor neuronen zichtbaar werden?

Camillo Golgi

30. Met wie deelde Ramón y Cajal in 1906 de Nobelprijs?

Camillo Golgi

31. Welke term beschrijft de contactplaats tussen twee neuronen?

Synaps

32. Wie leverde in 1786 het eerste bewijs voor elektriciteit in zenuwen door kikkerspieren te laten samentrekken?

Luigi Galvani

33. Welke scepticus bouwde de eerste batterij en leverde kritiek op Galvani?

Alessandro Volta

34. Wie bewees 50 jaar later dat zenuwsignalen elektrisch zijn met onderzoek op elektrische vissen?

Emil du Bois-Reymond

35. Wie mat in 1852 de snelheid van zenuwgeleiding en concludeerde dat die trager was dan licht?

Hermann von Helmholtz

36. Hoe heet de techniek waarbij axonuiteinden chemische stoffen afgeven aan de volgende cel?

Neurotransmissie via synapsen

37. Wat is prosopagnosie?

Het onvermogen gezichten te herkennen ondanks intacte visuele functies

38. Welke oorlogsgeneesheer beschreef visuele effecten van occipitale kogelschade in WO I?

Gordon Holmes

39. Welke Duitse arts benoemde het onvermogen om gezichten te herkennen als ‘prosopagnosia’?

Bodamer

40. Wat is de definitie van neuropsychologie?

De tak van psychologie die relaties tussen hersenen en gedrag onderzoekt

41. In welk jaar verscheen het eerste tijdschrift met de term ‘neuropsychologie’?

1951

42. Waarom ontstond cognitieve neuropsychologie in de jaren 1970-1980?

Onvrede met puur lokalisatie-onderzoek en behoefte aan informatieverwerkingsmodellen

43. Wat onderscheidt cognitieve neuropsychologie van klassieke neuropsychologie?

Focus op cognitieve modellen van informatieverwerking bij breinschade

44. Wat is diepe dyslexie?

Sterk beperkte leesvaardigheid na hersenletsel met semantische parafasieën

45. Welke twee systemen onderscheiden Morton & Patterson in hun leesmodel?

Logogeen systeem en cognitief systeem

46. Noem één van de drie leesroutes in het model van Morton & Patterson.

Grafeem-foneemconversie / directe visuele-outputroute / cognitieve route via betekenis

47. Waar lag volgens Morton & Patterson de oorzaak van semantische leesfouten bij diepe dyslexie?

In het wegvallen van de directe route tussen visuele en output-logogenen, waardoor alleen de onnauwkeurige betekenisroute overblijft

48. Welke techniek meet elektrische activiteit van miljoenen neuronen via schedel-elektroden?

EEG (elektro-encefalografie)

49. Wie ontdekte het EEG in 1928?

Hans Berger

50. Welke EEG-ritmes beschreef Berger als trage rustgolven?

Alfagolven

51. Wat meet men met ERP-techniek?

Veranderingen in elektrisch potentiaal als reactie op specifieke stimuli

52. Welk instrument meet magnetische velden die door hersenactiviteit worden opgewekt?

MEG (magneto-encefalografie)

53. Welke beeldvormingstechniek volgt radioactieve stoffen in het bloed?

PET (positron-emissietomografie)

54. Op welk verschil is fMRI gebaseerd?

Bloed met zuurstof versus bloed zonder zuurstof

55. Welke techniek kan virtuele hersenletsels toedienen?

TMS (transcraniële magnetische stimulatie)

56. Wat is cognitieve neurowetenschap?

De studie van de biologische basis van cognitie met moderne brain-imaging en TMS

57. Noem één kritiek op vroege fMRI-studies volgens Kihlstrom.

Ze zouden lijken op 19e-eeuwse frenologie door enkel lokalisatie te tonen

58. Wat is multi-voxel pattern analysis (MVPA)?

Analyse die patronen van activiteit in meerdere voxels gebruikt om stimuli of processen te onderscheiden

59. Hoeveel procent van het bloed gebruikt de hersenen ongeveer?

Ongeveer 20%

60. Welke term verwijst naar waanideeën bij 75% van schizofreniepatiënten?

Wanen

61. Noem het meest voorkomende type waan in klinische populaties.

Vervolgingswaan

62. Wat is cognitieve neuropsychiatrie?

Toepassing van cognitieve modellen op mentale stoornissen zoals wanen

63. Wie behandelde de patiënte met de Capgraswaan in 1918?

Joseph Capgras

64. Wat is een Capgraswaan?

De overtuiging dat bekenden zijn vervangen door identieke dubbelgangers

65. Welke emotionele respons ontbreekt bij Capgraswanen volgens huidgeleidingsonderzoek?

De onbewuste emotionele herkenningsreactie op bekende gezichten

66. Hoe interpreteerde Freud paranoide waanideeën zoals bij Paul Schreber?

Als uitdrukking van homoseksuele angsten en vaderproblematiek

67. Wat toonde Bauer in 1984 bij prosopagnosiepatiënten?

Normale huidgeleidingsreactie op bekende gezichten ondanks bewuste niet-herkenning

68. Wat is het belangrijkste verschil tussen prosopagnosie en Capgras in termen van routes?

Prosopagnosie mist bewuste herkenning; Capgras mist emotionele route

69. Wat was het eerste invasieve neuronregistratie-instrument in de 20e eeuw?

Single-cell recording met elektroden

70. Waarom is fMRI minder geschikt voor snelle processen?

Lage temporele resolutie

71. Welke twee hersenonderdelen bleven volgens middeleeuwers voornamelijk onbekend?

Cortex en zenuwbanen (onderzoek stond stil)

72. Wat is de witte massa in de hersenen?

Axonen van neuronen onder de cortex

73. Wie introduceerde de term ‘cortex’ als buitenste laag?

Wetenschappers in de 17e eeuw na dissecties

74. Wie wees al in de oudheid op het belang van de hersenen bij spraak door keelzenuwexperimenten?

Galenus

75. In welk jaar publiceerde Aubertin zijn bewijs voor Bouillauds spraakhypothese?

1861

76. Welk type zenuw beschadigen om de stem bij varkens tot zwijgen te brengen?

De laryngeale zenuwen

77. Wat betekent ‘afferent’ in de context van zenuwbanen?

Naar het centrale zenuwstelsel toe

78. Wat betekent ‘efferent’ bij zenuwbanen?

Weg van het centrale zenuwstelsel

79. Welke fysioloog paste het reflexconcept toe op alle hogere cognitieve functies?

Sechenov

80. Wie zag gedachten niet als reflexen wegens bewustzijn en vrije wil?

William James

81. Wat is het primair doel van TMS in onderzoek?

Causaal testen welke hersengebieden betrokken zijn bij specifieke taken

82. Welke twee technologische innovaties maakten neuronidentificatie mogelijk?

Betere microscopen en kleurmethoden (zoals Golgi-kleuring)

83. Wat is de functie van dendrieten?

Ontvangen van signalen van andere neuronen

84. Hoe heten lange uitlopers die impulsen wegvoeren van het cellichaam?

Axonen

85. Welke dieren gebruikte Flourens voor ablatiestudies?

Vooral vogels en zoogdieren (o.a. duiven)

86. Welk hersendeel identificeerde Flourens als essentieel voor beweging?

Het cerebellum

87. Welk deel noemde Flourens cruciaal voor vegetatieve functies?

De medulla

88. Wat is het grootste voordeel van MEG t.o.v. EEG?

Betere ruimtelijke resolutie zonder schedelvervorming

89. Welke Franse schilder/uitgever maakte anatomische hersentekeningen in de Renaissance?

Reisch (Margarita Philosophica)

90. Waarom dacht Vesalius dat ventrikels belangrijker waren dan windingen?

Hij volgde de traditionele focus op ventrikels als zetel van functies

91. Wat is een reflex volgens Hall?

Onvrijwillige beweging uitgelokt door sensorische stimulus via ruggenmerg

92. Wat bood de Leydenfles (1745) wetenschappers?

Mogelijkheid om elektriciteit op te slaan voor experimenten

93. Waarom werd het brein in de 19e eeuw gezien als uitbreiding van het ruggenmerg?

Omdat sommige dieren ruggenmerg zonder hersenen hebben en functies intact blijven

94. Welke Engelse term gebruikt men voor ‘gezond verstand’ in Vesalius’ ventrikeltheorie?

Common sense (sensus communis)

95. Wat is ‘blob spotting’ in fMRI-kritiek?

Enkel gebieden kleuren zonder procesanalyse

96. Wat zijn neurotransmitters?

Chemische stoffen die signalen tussen neuronen overdragen

97. Hoeveel procent zuurstof verbruiken de hersenen?

Ongeveer 25%

98. Welke Nobelprijs ontvingen Sherrington en waarvoor?

Nobelprijs Fysiologie/Medische Wetenschappen 1932 voor onderzoek naar neuronnale functies

99. Wat is het sympathische effect volgens Galenus’ ‘sympathie’?

Automatische reactie van een lichaamsdeel op ander deel in nood

100. Noem een toepassing van ERP in onderzoek.

Vergelijken hersenreacties op verschillende woorden / beelden / geluiden