AFPF casus 4

Chronische nierinsufficiëntie

Een aandoening waarbij de nierfunctie langzaam achteruitgaat.

Risicofactoren voor chronische nierinsufficiëntie

Hogere leeftijd, chronische aandoeningen van de nieren, familiair, acute nierinsufficiëntie, en langdurig gebruik van NSAID's.

Etiologie van chronische nierinsufficiëntie

Beschadiging van het nierweefsel door diabetes mellitus, hypertensie, en glomerulonefritis. Kleine bloedvaatjes in het nierweefsel kunnen kapotgaan.

Symptomen van chronische nierinsufficiëntie

Vermoeidheid, jeuk, verminderde eetlust, oedeem, hypertensie, dyspneu, spierkramp, pijn, tintelingen, anemie, en botpijn.

Diagnostiek voor chronische nierinsufficiëntie

Bloedonderzoek (creatinine, ureum, Na, K, fosfaat), urineonderzoek (dipstick op albumine), en beeldvorming (echo, CT, biopt).

Behandeling van chronische nierinsufficiëntie

Beperken van de progressie van nierschade, controle van glucose- en bloeddruk, eiwitarm dieet, en leefstijlveranderingen.

Complicaties van chronische nierinsufficiëntie

Hypertensie, hyperkaliëmie, verstoorde fosfaat- en calciumbalans, anemie, en vocht- en zoutretentie.

Nierfunctievervangende therapie

Behandelingen zoals hemodialyse en peritoneale dialyse voor patiënten met ernstige nierinsufficiëntie.

Preventie van acute nierinsufficiëntie

Vermijden van dehydratie, ondervulling, NSAID's, en röntgencontrastmiddelen.

Prognose van chronische nierinsufficiëntie

Beschadigd nierweefsel herstelt niet.

Preventie en controle

Jaarlijkse controle van nierfunctie bij risicogroepen en ouderen.

Creatinine

Een afvalstof van de spieren, gebruikt om de nierfunctie in te schatten.

eGFR (estimated glomerular filtration rate)

Een berekening die de nierfunctie inschat op basis van creatininewaarden.

Wat betekent een eGFR >90?

De nierfunctie is goed.

Wat betekent een eGFR van 60-89?

Mild afgenomen nierfunctie.

Wat betekent een eGFR van 45-59?

Mild/matig afgenomen nierfunctie.

Wat betekent een eGFR van 30-44?

Matig/ernstig afgenomen nierfunctie.

Wat betekent een eGFR van 15-29?

Ernstig afgenomen nierfunctie.

Wat betekent een eGFR <15?

Nierfalen.

Markers van nierschade

Verhoogde albuminurie, afwijking urinesediment, elektrolytenstoornis/acidose, biopsie afwijking, afwijking beeldvorming.

Hemodialyse

Procedure waarbij bloed via een shunt naar een kunstnier stroomt die afvalstoffen en overtollig vocht filtert.

Duur van hemodialyse

Hemodialyse duurt 3 à 4 uur en wordt 3-4 keer per week uitgevoerd.

Peritoneale dialyse

Dialyse waarbij dialysevloeistof via een katheter in de buikwand gaat en het peritoneum als membraan fungeert.

Wisselen van vloeistof in peritoneale dialyse

Vloeistof moet meerdere keren per dag wisselen.

Hyponatriëmie

Een aandoening waarbij er meer water in verhouding tot natrium (Na) in het bloed is.

Etiologie van hyponatriëmie

Verlies van natrium door nieraandoeningen, braken, diarree en gebruik van diuretica.

Pathofysiologie van hyponatriëmie

Te veel vocht vasthouden door verhoogde ADH-afgifte door onvoldoende circulatie of geneesmiddelen, of door overmatige vochtinname.

Symptomen van hyponatriëmie (geleidelijk)

Vage klachten zoals algehele malaise, vermoeidheid, maag-darmklachten en neurologische symptomen.

Symptomen van ernstige hyponatriëmie

Ernstige neurologische symptomen zoals epilepsie, coma, verwardheid en hersenoedeem door verplaatsing van water naar de hersencellen.

Risico van te snelle correctie van hyponatriëmie

Kan leiden tot osmotische demyelinisatiesyndroom.

Behandeling van hyponatriëmie

Gebruik van hypertoon zout en het achterhalen van de oorzaak.

Complicaties van hyponatriëmie

Ernstige hersenbeschadiging en overlijden.

Hypernatriëmie

Een aandoening waarbij er meer natrium (Na) in verhouding tot water in het bloed is.

Etiologie van hypernatriëmie

Dehydratie of te veel zoutinname.

Symptomen van hypernatriëmie

Weinig klachten zoals een droge mond; ernstig kan gedaald bewustzijnsniveau, insulten of coma omvatten.

Behandeling van hypernatriëmie

Compensatie en normalisatie van de natriumconcentratie in het bloed en aanpakken van de onderliggende oorzaak.

Complicaties van hypernatriëmie

Hersenbloeding en hersenoedeem.

Hypokaliëmie

Een aandoening waarbij de kaliumconcentratie in het bloed verlaagd is.

Etiologie van hypokaliëmie

Verminderde inname van kalium, verhoogde uitscheiding door nieren (bijv. diuretica, syndroom van Conn), verhoogde uitscheiding via maag-darmkanaal (diarree), en verplaatsing van kalium van extra- naar intracellulair.

Symptomen van mild hypokaliëmie

Mild: geen symptomen.

Symptomen van ernstige hypokaliëmie

Ernstig: neuromusculaire klachten zoals spierkramp en verlamming, en hartritmestoornissen.

Behandeling van hypokaliëmie

Intravenieuze aanvulling van kaliumgebrek en achterhalen van de oorzaak.

Complicaties van hypokaliëmie

Hartritmestoornissen.

Hyperkaliëmie

Een aandoening waarbij de kaliumconcentratie in het bloed verhoogd is.

Etiologie van hyperkaliëmie

Verhoogde inname van kalium door infuus, medicijnen of supplementen; verminderde uitscheiding door nierinsufficiëntie of medicijnen zoals ACE-remmers en spironolacton; verplaatsing van kalium van intra- naar extracellulair door brandwonden of diabetes mellitus.

Symptomen van hyperkaliëmie

Vaak geen klachten, maar kan hypotensie, dyspneu en spierzwakte omvatten.

Behandeling van hyperkaliëmie

Intravenieuze medicatie, en aanpakken van de onderliggende oorzaken zoals medicatie en voeding.

Complicaties van hyperkaliëmie

Hartritmestoornissen en hartstilstand.

Hypocalciëmie

Een aandoening waarbij de calciumconcentratie in het bloed te laag is.

Etiologie van hypocalciëmie

Te kort aan parathormoon (PTH) na een operatie aan de bijschildklier of te kort aan calcitriol door vitamine D tekort.

Oorzaken van vitamine D tekort

Verstoorde absorptie, onvoldoende zonlicht en slechte omzetting.

Verminderde reabsorptie van calcium

Kan voortkomen uit nieraandoeningen.

Symptomen van milde hypocalciëmie

Vermoeidheid, wheezing en bronchospasmen.

Symptomen van ernstige hypocalciëmie

Doofheid of tinteling in mond, vingers en tenen, verwardheid, delier, en hallucinaties.

Botafwijkingen bij hypocalciëmie

Kan zich uiten in botpijn en botmisvormingen.

Uiterlijke symptomen van hypocalciëmie

Broze nagels, droge huid en breekbaar haar.

Behandeling van hypocalciëmie

Bij lichte gevallen calciumpreparaten, bij ernstige gevallen intraveneus calcium en vitamine D supplementen.

Complicaties van hypocalciëmie

Hartritmestoornissen, botbreuken en insulten.

Hypercalciëmie

Een aandoening waarbij de calciumconcentratie in het bloed te hoog is.

Etiologie van hypercalciëmie

Hyperparathyreoïdie of kanker.

Effect van kanker op calciumbalans

Kanker stimuleert osteoclasten, waardoor botten sneller afbreken.

Oorzaken van hoge vitamine D in hypercalciëmie

Te veel vitamine D en verminderde uitscheiding in de nieren.

Symptomen van matige tot ernstige hypercalciëmie

Algemene malaise, botafwijkingen, nierstenen, misselijkheid, verminderde eetlust, obstipatie, maagzweer, en pancreatitis.

Psychische symptomen van hypercalciëmie

Psychose, cognitieve vermindering, en veranderingen in gedrag.

Behandeling van hypercalciëmie

Bij lichte gevallen is er geen behandeling nodig; anders vloeistoftoediening en medicatie.

Complicaties van hypercalciëmie

Nierinsufficiëntie, botbreuken, en osteoporose.