AFPF casus 4

AFPF casus 4  

• De risicofactoren, etiologie, symptomen, diagnostiek, behandeling, complicaties, prognose en preventie van chronische nierinsufficiëntie beschrijven.  

• Uitleggen hoe de creatinineklaring gebruikt wordt voor een schatting van de nierfunctie.   

• De basisprincipes van nierfunctievervangende therapie uitleggen en daarbij de verschillen tussen hemodialyse en peritoneaal dialyse benoemen. 

• De etiologie, pathofysiologie, symptomen, behandeling en complicaties beschrijven van de elektrolytstoornissen hypo- en hypernatriëmie.  

• De etiologie, pathofysiologie, symptomen, behandeling en complicaties beschrijven van de elektrolytstoornissen hypo- en hyperkaliëmie.  

• De etiologie, pathofysiologie, symptomen, behandeling en complicaties beschrijven van de elektrolytstoornissen hypo- en hypercalciëmie. 

Chronische nierinsufficiëntie; de nierfunctie gaat langzaam achteruit.  

Risicofactoren: hogere leeftijd, chronische aandoeningen nieren, familiair, acute nierinsufficiëntie, NSAID’s lang gebruiken  

Etiologie: beschadiging van het nier weefsel; DM, hypertensie, glomerulonefritis. Kleine bloedvaatjes in nier weefsel gaan kapot  

Overig: pyelonefritis, NSAID's, acute nierinsufficiëntie en cystenieren.  

Symptomen: variëren met hoeveelheid functieverlies: 

• Tekenen minder goed concentreren urine: nycturie en polyurie  

• Ophoping afvalstoffen (uremie): vermoeid, jeuk, verminderde eetlust 

• Overvulling: oedeem, hypertensie, dyspneu 

• Elektrolytenstoornissen/acidose: spierkramp, pijn, tintelingen  

• Anemie: vermoeid, bleek  

• Verstoorde botwisseling: botpijn  

Diagnostiek: Lab: bloed; creatinine, ureum, Na, K, C, fosfaat, pH, albumine.  

Hoge creat > eGFR berekenen.  

                      Urine: dipstick op albumine  

                     Beeldvorming: echo, CT of biopt.  

Behandeling: beperken progressie nier schade + preventie complicaties door: onder controle houden glucosegehalte, bloeddruk > antihypertensiva, eiwitarm dieet en leefstijl  

Verminderen symptomen:  

• Uremie > eiwitbeperking dieet 

• Vochtretentie> diuretica en zoutarm dieet 

• Elektrolytenstoornissen> fosfaat/kaliumbeperking en geneesmiddelen hiervoor  

• Anemie> EPO-injecties, Fe, foliumzuur en B12 

• Metabole acidose> eiwitbeperking gaat productie van zuur tegen + diuretica extra H+ uitscheiden 

Preventie van acute nierinsufficiëntie: dehydratie, ondervulling, NSAID's, röntgencontrast niet meer 

Aanpassen medicatie: toxiciteit door hoge bloedspiegel > vaker controles  

Nierfunctievervangende therapie: hemodialyse en peritonale dialyse  

Complicaties: gevolg van stoornissen in de nierfuncties: 

Hypertensie> hart- en vaatziekten  

Hyperkaliëmie > hartritmestoornissen  

Verstoorde fosfaat en calciumbalans > osteoporose en botpijn  

Anemie> hartfalen  

Vocht- en zoutretentie > hartfalen  

Uremie> pericarditis, pleuritis, stollingsstoornissen  

Ophoping urinezuur> jicht 

Afname uitscheiding > toxische dosis medicatie  

Prognose: beschadigt weefsel herstelt niet  

Preventie: risicogroepen jaarlijkse controle op nierfunctie en leeftijd  

Creatinine voor inschatten nierfunctie:  

Als er hoog creatinine in het bloed is, wordt er eGFR (estimated glomerular filtration rate) berekend met een formule.  

Door eGFR ook indeling van stadium: 

>90 = goed 

60-89 = mild afgenomen  

45-59 = mild/matig afgenomen  

30-44 = matig/ernstig afgenomen  

15-29 = ernstig afgenomen  

< 15 = nierfalen  

En er moet een marker van nierschade bijzitten: verhoogde albuminurie, afwijking urinesediment, elektrolytenstoornis/acidose, biopsie afwijking, afwijking beeldvorming  

Creatinine = afvalstof van de spieren.  

Hemodialyse: via shunt wordt vene aangeprikt. Het bloed stroomt naar de kunstnier met filter (afvalstoffen en te veel vocht in spoelvloeistof opgenomen). Duurt 3 à 4 uur en 3-4x per week 

Peritoneale dialyse: via katheter in buikwand gaat dialysevloeistof iin. Het peritoneum dient als dialysemembraan --> aantal keer per dag vloeistof wisselen.  

Hyponatriëmie: meer water in verhouding tot Na in bloed 

Etiologie: verlies van Na door: nieraandoeningen, braken, diarree en diuretica  

Pathofysiologie: te veel vocht vasthouden door: verhoogde ADH afgifte door onvoldoende circulatie of door geneesmiddelen. OF: te veel vochtinname  

Symptomen: geleidelijk: vage klachten; algehele malaise, vermoeid, maag-darmklachten, neurologische symptomen (evenwicht, hoofdpijn en concentratiestoornissen) 

Ernstig: neurologische symptomen -->epilepsie, coma, verwardheid en hersenoedeem = verplaatsing H2O naar de hersencellen door hogere intracellulaire osmose  

Het te snel corrigeren hiervan zorgt voor osmotische demyelinisatiesyndroom.  

Behandeling: hypertoon zout en oorzaak achterhalen  

Complicaties: ernstig: hersenbeschadiging, overlijden.  

Hypernatriëmie: meer Na in verhouding tot water in bloed  

Etiologie: dehydratie of te veel zout inname  

Symptomen: weinig klachten, droge mond. Ernstig: gedaald bewustzijnsniveau, insulten of coma  

Behandeling: compenseren en normaliseren natriumconcentratie in bloed en oorzaak aanpakken  

Complicaties: hersenbloeding en hersenoedeem  

Hypokaliëmie: kaliumconcentratie in bloed is verlaagd.  

Etiologie: verminderde inname K, verhoogde uitscheiding K door nieren (diuretica, syndroom van Conn= verhoogd aldosteron afgifte), verhoogde uitscheiding K maag-darmkanaal (diarree), verplaatsing K van extra- naar intracellulair 

Symptomen: mild: niks, ernstig: neuromuculair (spierkramp, verlamming) of hartritmestoornissen.  

Behandeling: iv aanvulling K te kort en oorzaak achterhalen  

Complicaties: hartritmestoornissen  

Hyperkaliëmie: kaliumconcentratie in bloed verhoogd 

Etiolgie: verhoogde inname kalium > infuus, medicijnen of supplementen, verminderde uitscheiding kalium > nierinsufficiëntie, ACE en spironolacton, verplaatsing van intra- naar extracellulair > brandwonden en DM.  

Symptomen: geen klachten (hypotensie, dyspneu en spierzwakte)  

Behandeling: iv medicatie, oorzaak in medicatie en voeding  

Complicaties: hartritmestoornissen en hartstilstand 

Hypocalciëmie: calciumconcentratie in bloed te laag 

Etiologie: te kort PTH> na ingreep bijschildklier 

Te kort calcitriol > vit D te kort door, absorptie, zonlicht en omzetting slecht  

Verminderde reabsorptie C in nieren > nieraandoening  

Symptomen: mild/ernstig: vermoeid, wheezing, bronchospasmen = AH  

Doof/tinteling mond, vingers en tenen, verwardheid, delier, hallucinaties = psych en neuro  

Botpijn, botmisvormingen = bot-gebitsafwijkingen  

Broze nagels, droge huid en breekbaar haar  

Behandeling: licht: calciumpreparaat en erstig: iv calicum en supplement vit D en oorzaak  

Complicaties: hartritmestoornissen, botbreuken en insulten  

Hypercalciëmie: calciumconcentratie in bloed te hoog  

Etiologie: hyperparathyreoïdie of kanker.  

Kanker: osteoclasten stimuleren botten sneller afbreken 

Te veel vit D en uitscheiding in de nieren  

Symptomen: matig/ernstig: algemeen, botafwijkingen, nierstenen, maag-darm: misselijk, verminderde eetlust, obstipatie, maagzweer/pancreatitis. Psychisch: psychose, verminderde cognitief, verandering in gedrag  

Behandeling: licht: niks, anders vochttoediening en medicatie  

Complicaties: nierinsufficiëntie, botbreuken en osteoporose