Klasyfikacja skał magmowych

Warunki powstania

• głębinowe

• subwulkaniczne

• wylewne

• żyłowe

Skały głębinowe

Powstają na dużych głębokościach, w czasie powolnego stygnięcia magmy, co umożliwia wykrystalizowanie stosunkowo dużych osobników poszczególnych minerałów

Skały subwulkaniczne

Powstają przez zakrzepnięcie magmy w pobliżu powierzchni Ziemi; panujące tu niższe temperatury i ciśnienia powodują, że skały tworzą się szybciej niż w warunkach głębinowych, choć wolniej niż w warunkach powierzchniowych

Skały wylewne

Powstają na powierzchni Ziemi z wylanej na nią magmy, czyli lawy

Skały żyłowe

Występują w formie stosunkowo cienkich żył pośród innych skał

Ze względu na skład mineralny:

• skały kwaśne

• skały obojętne

• skały zasadowe

• skały ultrazasadowe

Skały kwaśne (przesycone krzemionką)

Wykazują nadmiar krzemionki w stosunku do tlenków metali alkalicznych; nadmiar ten uzewnętrznia się występowaniem kwarcu

Skały obojętne (nasycone krzemionką)

Nie wykazują ani nadmiaru, ani niedomiaru krzemionki względem alkaliów; skały te nie zawierają więc znaczniejszych ilości kwarcu (wskazującego na nadmiar krzemionki), ale także pozbawione są na ogół skaleniowców (wskazujących na jej niedomiar)

Skały zasadowe (=bazytowe) (niedosycone krzemionką)

Cechują się niedomiarem krzemionki w stosunku do tlenków metali alkalicznych;
w składzie mineralnym wyraża się to występowaniem skaleniowców (obok skaleni lub nawet bez ich udziału)

Skały ultrazasadowe (=ultrabazytowe, ultramaficzne)

Złożone niemal wyłącznie z minerałów ciemnych

Wskaźnik barwy

Objętościowy udział w skale minerałów ciemnych, tzn. biotytu, amfiboli, piroksenów, apatytu, oliwinów, cyrkonu, tytanitu, epidotu, turmalinów, granatów itp.

Skały skrajnie kwaśne

Należą do nich kwarcolity i bogate w karc granitoidy. Zawierają ponad 90% lub 60-90% kwarcu w stosunku do sumy minerałów jasnych (kwarcu i skaleni)

Andezyty

Skały szaro lub ciemnoszare o teksturze porfirowej, z makroskopowo widocznymi prakryształami plagioklazów, amfiboli i piroksenów.
Struktura zbita, bezładna, rzadziej fluidalna

Aplity

Barwy jasne, różowawe lub białawe. Tekstura jest drobnokrystaliczna, niekiedy fanerokrystaliczno-porfirowa.
Struktura zbita, bezładna

Bazalty

Barwa ciemnoszara do czarnych.
Struktura masywna lub pęcherzykowata.
Tekstura najczęściej afanitowa, niekiedy porfirowa z drobnymi, trudno dostrzeganymi fenokryształami piroksenów i oliwinu

Dioryty

Barwa szara do ciemnoszarej, niemal czarnej.
Struktura zbita, zwykle bezładna, rzadziej równoległa lub sferoidalna.
Tekstura równokrystaliczna, czasem porfirowata z fenokryształami hornblendy i plagioklazów

Gabro

Barwa ciemna, zielonawoczarna lub prawie czarne.
Struktura masywna i bezładna.
Tekstura równokrystaliczna, często grubokrystaliczna

Granitoidy

Barwa zwykle jasnoszara (granidioryt) lub różowoszara (granit).
Struktura zbita, bezładna, rzadziej równoległa.
Tekstura średnio lub grubokrystaliczna, albo porfirowata lub fanerokrystaliczno-porfirowa z fenokryształami skaleni

Lamprofiry

Barwa szara lub ciemnoszara.
Struktura zbita i bezładna.
Tekstura drobnokrystaliczna, porfirowata lub porfirowa z fenokryształami biotytu, amfiboli i piroksenów

Pegmatyt

Barwa jasna.
Struktura bezładna, masywna lub miarolityczna.
Tekstura grubo lub bardzo grubokrystalicznej, często pismowej

Perydotyt

Barwa zielonawoczarna, brunatnoczarna lub czarna.
Struktura zbita i bezładna.
Tekstura drobnokrystaliczna..
Są częściowo lub całkowicie zserpentynizowane i wówczas są zielone, niekiedy poprzecinane żyłkami białego magnezytu.

Porfir bezkwarcowy

Barwa szara lub różowawa lub żółtawa, rzadziej czerwonawa lub brunatna.
Struktura masywna, bezładna lub fluidalna.
Tekstura porfirowa z prakryształami skaleni, rzadziej także amfiboli, biotytu i piroksenów

Porfir kwarcowy

Różne barwy.
Struktura masywna, bezładna lub fluidalna.
Tekstura porfirowa z prakryształami skaleni i kwarcu, rzadziej biotytu

Syenitoidy

Barwa szara, czerwonawoszare (syenit) lub ciemnoszare (monzoit).
Struktura zbita, bezładna lub równoległa.
Tekstura średnio lub drobnokrystaliczna, rzadko porfirowata

Klasyfikacja skał magmowych

• kwaśne

• obojętne

• zasadowe

• ultrazasadowe

Kwaśne 0-100%; wskaźnik barwy 5-40%

Składniki mineralne:

Granitoidy (plutoniczne) - granit, granodioryt, tonalit
Porfiry kwarcowe (wulkaniczne) - ryolit, dacyt,

• kwarc, skalenie alkaliczne, plagioklazy, biotyt, muskowit, amfibole

• kwarc, plagioklazy, skalenie alkaliczne, amfibole, biotyt, pirokseny

Obojętne 0-100%, wskaźnik barwy 5-65%

Skład mineralny:

syenitoidy - syenit, monzonit
porfiry bezkwarcowe - trachit, latyt

plutoniczne - dioryt, gabro
wulkaniczne - andezyt, bazalt

• skalenie alkaliczne, plagioklazy, amfibole, pirokseny, biotyt (kwarc lub skaleniowce)

• gdy Ab>An - plagioklazy, amfibole, biotyt, pirokseny (kwarc lub skaleniowce)

• gdy Ab<An - plagioklazy, pirokseny, amfibole, oliwin (kwarc lub skaleniowce)

Zasadowe - 0-100%, wskaźnik barwy - 0-90%

Skład mineralny

syenitoid foidowy - fonolit
diorytoid foidowy, gabroid foidowy - tefryt
foidolit - foidyt

• skalenie alkaliczne, skaleniowce, plagioklazy, pirokseny, biotyt

• plagioklazy, skaleniowce, pirokseny, amfibiole, oliwin, biotyt

• skaleniowce, pirokseny, biotyt, skalenie

Ultrazasadowe, wskaźnik barwy 90-100%

Skład mineralny

Ultramafity - perydotyt (dunit), piroksenit, hornblendyt

Ultramafityty - pikryt

Żyłowe - kimberlit

• oliwin, pirokseny, hornblenda, biotyt

• pirokseny, oliwin, hornblenda

• hornblenda, biotyt, oliwin, pirokseny

Skały plutoniczne (głębinowe)

• syenitoidy

• granitoidy (granit, granodioryt, tonalit)

• diorytoidy

• gabroidy

• perydotyty

• dunity

• harzburgity

Skały wulkaniczne

• porfir

• andezyt

• diabaz

• bazaltoid

• melafir

• kimberlit

Skały żyłowe

• pegmatyt