Memo 4 HAVO 6 Verlichting en Revoluties

abolitionisme

Beweging die streeft naar de afschaffing van de slavenhandel en slavernij.

ancien régime

Letterlijk: ‘het oude bestuur’. Bestuurssysteem ban vóór de Franse Revolutie, waarbij de vorst veel macht heeft en er standen zijn met eigen voorrechten.

democratische revolutie

Revolutie die is gebaseerd op het idee van volkssoevereiniteit en die als belangrijkste doelen heeft alle of een deel van de burgers inspraak te geven in het bestuur en de grondrechten van burgers vast te leggen in een grondwet.

driehoekshandel

Een door Europeanen opgezette handelsroute tussen drie continenten; vanuit Europa vervoerden zij textiel, wapens en kostbaarheden naar Afrika; vanuit Afrika slaven naar Amerika; en vanuit Amerika voedings- en genotmiddelen naar Europa.

grondrechten

Fundamentele rechten van individuele burgers tegenover de staat, die worden vastgelegd in een grondwet.

grondwet

De verzameling fundamentele wetten van een staat waarin de werking van het politieke systeem en de grondrechten en plichten van de burgers staan beschreven.

natuurlijke rechten

De rechten die ieder mens van nature heeft, zoals het recht op leven, bezit en vrijheid.

plantagekolonie

Overzees gebiedsdeel van een Europees land dat wordt overheerst met als doel zo veel mogelijk geld te verdienen door op grote landbouwbedrijven slaven exportgewassen te laten verbouwen.

publieke opinie

Mening die door het grootste deel van het volk wordt gedeeld en die tot stand komt door een openbaar debat tussen burgers.

representatieve democratie

Vorm van bestuur waarbij alle of een groot deel van de burgers het recht hebben om vertegenwoordigers te kiezen die in een volksvergadering (mee)beslissen over het beleid.

scheiding der machten

Het principe dat er in een staat drie verschillende machten zijn (de wetgevende macht, de uitvoerende macht en de rechtsprekende macht) en dat deze machten nooit in één persoon of instelling samen mogen komen. Doel is machtsmisbruik te voorkomen. Ook wel aangeduid als ‘trias politica’.

staatsburger

Volwaardig lidmaat van een staat, met alle rechten en verplichtingen van dien/

trans-Atlantische slavenhandel

Slavenhandel van Afrika, over de Atlantische Oceaan, naar Amerika; onderdeel van de driehoekshandel.

verlicht absolutisme

Een bestuursvorm waarin een absoluut vorst het algemeen belang op een rationele manier zegt te dienen.

Verlichting

Aanduiding van een periode waarin een kritische houding ontstond tegenover geloof en traditie en een groot vertrouwen in de mogelijkheid de wereld rationeel te doorgronden.

volkssoevereiniteit

Het idee dat de hoogste macht in de staat bij het volk ligt..