Looks like no one added any tags here yet for you.
Prawo
zespół norm określających postępowanie ludzi,reguluje stosunki społeczne
Norma
Reguła,wzorzec postępowania dzielony na abstrakcyjną i generalną
Lex retro nie agit
(prawo nie działa wstecz) - zakaz retroaktywności prawa.
Vacatio legis
specjalny okres od oświadczenia o prawie do wejścia w życie Ustawa wchodzi 14 dni po wyświetleniu.
Praworządność
idea związania państwa prawem i zasada przestrzegania prawa przez organy państwowe ma wymiar formalny i materialny
akt prawny
roztrzygnięcie władzy publicznej dzielą się na normatywne i indywidualne
przepis prawny
nośnik treści prawnych (dzielimy na nakazujące,zakazujące oraz uprawniające)
ius cogens
Przepisy bezwzględnie obowiązujące imperatywne
ius dispositivum
Przepisy względnie obowiązujące dyspoztywne
lex generalis
Przepisy Ogólne
lex specialis
Przepisy Szczególne
Norma Prawna
elementarna cząstka prawa
Budowa normy prawnej
hipoteza-dyspozycja-sankcja
Stosunek prawny
jeden z rodzajów stosunków społecznych,regulowany normami prawa
Rodzaje stosunków prawnych
stosunki cywilno -prawne,
stosunki administracyjno-prawne
stosunki prawno-karne
stosunki cywilno -prawne
równoprawność(rownorzędne strony)
dobrowolnośćnawiązania,swoboda kształtowania przemdiotu,uprawnień i obowiązków
rodzaj sankcji (nieważność egzekucja
stosunki administracyjno-prawne
nierównorzędność stron
organ włądzy publicznej ma pozycje nadrzędną
dobrowolność czesto wykluczona
uprawnienia określone przepisami bezwzględnie obowiązującymi
egzekucja i sankcje karne
Stosunki prawno-karne
postawa nawiązania: popełnienie czunu zabronionego przez ustawę karną
nierównoprawnośc stron
przepisy bezwględnie obowiązujące i sankcje karne
Zdarzenia prawne
prowadzą do powstawania skutków prawnych
działania
działanie człowieka,zależne od woli ludzkie
Zdarzenia sensu stricto
dzieją się niezależnie od woli ludzkiej: np. osiągnięcie pełnoletnośći, opad gradu, który niszczy nasz samochów=prawo do odszkodowania (skutek)
Działania dzielimy na:
czyny (podejmowane przez człowieka,które nie są podejmowane w celu wywołania skutków prawnych) oraz akty(podejmowane w celu spowodowania skutków prawnych)
Źródła Prawa w III RP
III Rozdział konstytucji RP(Konstytucja,ustawy,rat.ustawy międzynarodow,rozporządzenia,akty prawa miejscowego)
Rozporządzenie
wydawane przez organy wskazene w konstyycji,na podstawie szcególowego upoważnienia
Akty Prawa wewnętrznego
Posługuja się nimi organy administracji wobec podmiotów niższego rzędu
Niepotrzebne jest każdorazowe upoważnienie w ustawie,tylko ogólne klauzule kompetencyjne
wejście do życia bez ogłoszenia
Promulgacja i organy promulgacyjne
Dziennik Ustaw
Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej “Monitor Poski”
Wojewódzkie Dzienniki Urzędowe
Promulgacja
ogłoszenie każego aktu normatywnego
lex retro non agit
prawo nie działa wstecz
vacatio legis
okres 14 dni od uchwalenia ustawy do jej wejścia w życie
nullum crimen sine lege
nie ma przestępstwa bez ustawy
obowiązywanie prawa w przestrzeni
granice pańśtwa,strefe powietrzna,stożek ziemi pod i nad państem,wody,placówki dyplomatyczne
Derogacja
uchylenie/wygaśnięcie normy prawnej z możliwością jej zastąpienia
nieposłuszeństwo obywatelskie
działanie łamiące przepisy prawa mające na celu manifestowanie niezadowolenia.
Etapy stosowania prawa
Ustalenie stanu faktycznego (np. martwy człowiek na ulicy)
Kwalifikacja prawna
Wykładnia
Subsumcja
Wydanie decyzji
Subsumcja
podciągnięcie stanu faktycznego pod normę prawną (konkretna ofiara-konkretny sprawca)
Domniemanie prawne
wynika z normy prawnej nakazującej przyjmowanie określonych faktów za stwierdzone
Wykładnia prawna
jeden z elementów procesu stosowania prawa,interpretacja przepisów,dokonują jej organy władzy publicznej
Wykładnia autentyczna
dokonywana przez organ który dany akt ustanowił
Wykładnia legalna
prowadzona przez organ upoważniony do dokonywania wszelkiej rodzaju wykładni (W POLSCE NI MA!)
Wykładnia operatywna
dokonywana jest w procesie stosowania prawa, przez organ stosujący prawo
Wykładnia doktrynalna
dokonywana jest przez przedstawicieli nauk prawniczych, naukowców, zawarta w opiniach, artykułach czy komentarzach prawa. Nie ma ona mocy wiążącej.
Wykładnia systemowa
polega na ustaleniu znaczenia interpretowanej normy
w kontekście całego systemu prawa.
Wykładnia funkcjonalna
polega na ustaleniu znaczenia interpretowanej normy prawnej przez uwzględnienie całego kontekstu funkcjonalnego w państwie, jak ustrój ekonomiczny, społeczny, polityczny.
System prawny
ogół wszystkich norm prawnych obowiązujących w danym państwie. Dzielimy na prawo powszechnie obowiązujące i wewnętrznie obowiązujące
Prawo publiczne
zakłada nadrzędność podmiotów publicznych, które mogą narzucać swoją wolę obywatelowi (kształtować treść stosunku prawnego = zakres uprawnień i obowiązków obywatela). np.prawo administracyjne
Prawo prywatne
Charakteryzuje się ono równouprawnieniem stron stosunków prawnych. Nie ma też możliwości stosowania siły fizycznej lub żadnych innych form przymusu. np.prawo cywilne
Prawo materialne
normy, które ustanawiają merytoryczne obowiązki i prawa dla członków społeczeństwa: regulują zachowanie się ludzi i różnych instytucji w państwie np. kodeks cywilny
Prawo formalne
normy, które odnoszą się do stosowania prawa materialnego, czyli dochodzenia praw i egzekwowania obowiązków wyznaczonych przez prawo materialne. np.kodeks postępowania cywilnego
prawa międzynarodowe publiczne
reguluje ono stosunki pomiędzy państwami (suwerennymi), jak również pomiędzy państwami a organizacjami międzynarodowymi.Jego źródłem są umowy międzynarodowe i zwyczaje międzynarodowe.
prawa międzynarodowe prywatne
dotyczy stosunków roównorzędnych pomiędzy obywatelami innych pańśtw.
gałęzie prawa
prawo państwowe – konstytucyjne
prawo cywilne
prawo karne
prawo administracyjne
Prawo konstytucyjne
zespół norm prawnych regulujących ustrój polityczny pańśtwa oraz ustrój społeczno gospodarczy pańśtwa.
Zasady konstytucyjne
suwerenności narodu,
demokratycznego państwa prawa,
urzeczywistniania „demokracji mieszanej”
podziału i równowagi władzy w państwie,
Naród
wszyscy obywatele pańśtwa
zasada konstytucjonalizmu
wszystkie najważniejsze roztrzgnięcia dotyczące ustroju uregulowane są w konstytucji
Prawo administracyjne
jedna z podstawowych gałęzi prawa w Polsce.
prawo publiczne
podstawa normatywna działania administracji publicznej w Polsce
reguluje stosunki władcze pomiędzy organami administracji publicznej oraz pomiędzy tymi organami a obywatelem.
stosunki administracyjne
jednym z podmiotów tych stosunków jest organ administracji, który z mocy prawa ma uprawnienia władcze w stosunku do drugiego podmiotu.
prawo administracyjne ustrojowe
normuje strukturę oraz zasady funkcjonowania administracji publicznej
prawo administracyjne materialne
reguluje prawa i obowiązki organów administracji publicznej i obywateli
prawo administracyjne formalne
określa postępowanie administracyjne (proces wydawania decyzji administracyjnych)
struktura organów administracji publicznej
administacja rządowa
administracja samorządowa
Administracja zespolona
podlega wojewodzie (Komendant wojewódzki,Saul Goodman,Wojewódzki Kurator Oświaty)
Administracja niezespolona
nie podlega wojewodzie np.Straż graniczna
Trójpodział władzy
Władza ustawodawcza (sejm i senat)
wykonawcza (Prezydent i rada ministrów)
sądownicza (sądy i trybunały)
decentralizacja
ograniczenie zakresu władzy aparatu państwowego na rzecz samorządu terytorialnego
Samorząd gminy
organ stanowiący-Rada gminy
organ wykonawczy-wójt/burmistrz/prezydent
urząd- urząd gminy
Samorząd powiatu
organ stanowiący-Rada powiatu
organ wykonawczy-Zarząd powiatu ze starostą jako przewodniczącym
urząd-Starostwo powiatowe
Samorząd województwa
organ stanowiący-Sejmik województwa
Organ wykonawczy- Zarząd województwa z marszałkiem województwa jako przewodniczącym
**Urząd-**Urząd marszałkowski
Prawo administracyjne materialne
normy zawarte w przepisach prawa administracyjnego powszechnie obowiązującego, które określają treść praw i obowiązków ich adresatów (organy adm.publicznej,obywateli)
Prawo materialne
bardzo obszerny, kluczowy dział prawa administracyjnego, **nieskodyfikowany.**
Prawo formalne
zespół norm prawnych regulujących postępowanie przed organami administracji publicznej.
Prawo administracyjne formalne
porządkowany cykl czynności procesowych, dokonywanych przez organ administracji publicznej, zmierzających do załatwienia sprawy indywidualnej w drodze decyzji administracyjnej
Decyzja administracyjna
jednostronne, władcze rozstrzygnięcie organu władzy publicznej o prawach i obowiązkach konkretnej osoby w indywidualnej sprawie.
Postępowanie administracyjne
Jest dwuinstancyjne,dd decyzji wydanej w I instancji służy odwołanie tylko do jednej instancji.
Prawo karne materialne
normuje czyny będące przestępstwami, zasady odpowiedzialności za te czyny oraz środki prawne stosowane wobec ich sprawców
Prawo karne procesowe
normuje postępowanie w sprawach o czyny zabronione przez prawo karne materialne
Prawo karne wykonawcze
zespół przepisów prawnych normujących wykonywanie kar,środków karnych oraz innych rozstrzygnięć wydawanych w sprawach karnych
Zasady prawa karnego
Zasada odpowiedzialności karnej za czyn (a nie np. za odruch bezwarunkowy)
Zasada winy
Zasada odpowiedzialności indywidualnej i osobistej
Zasada humanitaryzmu
zasada nullum crimen sine lege
nie ma przestępstwa jeżeli nie ma takiego zapisu w ustawie
zasada nullum crimen sine lege scripta
akty prawa karnego zawsze muszą być w formie pisanej
zasada nullum crimen sine lege certa
zwana zasadą przejrzystości- zapisy prawa karnego powinny być zawsze zrozumiałe dla odbiorcy.
Obowiązywanie prawa karnego w czasie
Jeżeli w czasie orzekania obowiązuje ustawa inna niż w czasie popełnienia przestępstwa, stosuje się ustawę nową, jednakże należy stosować ustawę obowiązującą poprzednio, jeżeli jest względniejsza dla sprawcy
Odpowiedzialność karna
17 lat-popełnienie czynu zabronionego
15 lat-cięzkie przestępstwa
Przestępstwo
czyn zawiniony będący społeczenie niebezpieczny oraz bezprawny
elementy przestępstwa
Podmiot (sprawca)
Przedmiot (przeciwko komu)
Strona przedmiotwa (miejsce,użyte narzędzie)
Strona podmiotowa (okoliczności,psychika sprawcy)
Zbrodnia
Czyn zabroniony zagrożony karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 albo karą surowszą.
Występek
Czyn zabroniony zagrożony grzywną powyżej 30 stawek dziennych albo powyżej 5000 złotych, karą ograniczenia wolności przekraczającą miesiąc albo karą pozbawienia wolności przekraczającą miesiąc
Wina
określony psychicznie stosunek sprawcy do popełnionego czynu (wina umyślna, wina nieumyślna)
Prawo cywilne
gałąź prawa obejmująca zespół norm prawnych regulujących stosunki między podmiotami prawa prywatnego.Reguluje stosuki majątkowe i niektóre stosunki osobiste
Norma prawa cywilnego
reguluje stosunki między autonomicznymi podmiotami,relacje równorzędnych podmiotów POWSTAJA DOBROWOLNIE
Kodeks cywilny
Część ogólna – regulująca zagadnienia wspólne dla całego prawa cywilnego;
prawo rzeczowe – odnoszące się przede wszystkim do rzeczy;
prawo zobowiązań – zawierające normy prawa majątkowego o charakterze względnym;
prawo spadkowe – zawierające normy prawa dotyczące przejścia praw majątkowych po zmarłym na inne podmioty prawa;
ustawa z 23.04.1964
Zasady prawa cywilnego
Zasada równości podmiotów
Zasada autonomii woli stron
Zasada swobody umów
Zasada jednakowej ochrony prawnej
Zasada odpowiedzialności za szkodę
Zasada ochrony sądowej praw cywilnych
Zasada ochrony własności
Osoba fizyczna
Człowiek rozpoczyna swój byt w chwili urodzenia (odłączenia od ciała matki) a kończy go w chwili śmierci (+uznania za zmarłego)
Przez zawarcie małżeństwa małoletni uzyskuje pełnoletność.
Nie traci jej w razie unieważnienia małżeństwa
Zdolność prawna
zdolność do występowania w charakterze podmiotu w stosunkach cywilno-prawnych
Zdolność do czynności prawnych osoby fizycznej
zdolność do nabywania praw i zaciągania zobowiązań za pomocą czynności prawnych. Pełna od 18 lat,ograniczona 13-18,brak poniżej 13 lat.
Ubezwłasnowolnieni całkowite
możliwe jeżeli osoba powyżej 13 lat wskutek choroby psychicznej,niedorozwoju,narkomanii czy pijaństwa nie jest w stanie kierować własnym postępowaniem
Ograniczona zdolność do czynności prawnych
jeżeli osoba pełnoletnia w wyniku niedorozwoju,choroby psychicznej lub pijaństwa potrzebuje pomocy w prowadzeniu własnych spraw.Ustala się dla niej kuratelę.
Uznanie za zmarłego
Tylko wtedy gdy to osoba zaginiona (nie wiadomo czy żyje)
Podstawowa zasada: upłynęło 10 lat od końca roku kalendarzowego, w którym jeszcze żył
Gdy w chwili uznania za zmarłego zaginiony ukończył 70 lat – wystarczy 5 lat.
Ale nie przed końcem roku kalendarzowego, w którym zaginiony ukończyłby 23 lata
Osoba prawna
wyodrębniona jednostka organizacyjna, która zgodnie z przepisami prawa może występować jako samodzielny podmiot prawa – staje się osobą prawną w chwili wpisania do właściwego rejestru np. NBP,Fundacje czy Uczelnie
Prawo spadkowe
reguluje skutki prawne śmierci osoby fizycznej