Geschiedenis - Luther: ontstaan protestantisme

Holocaust

jodenvervolging en -uitroeiing tijdens WOII

flagellanten

mensen die zich martelen bij wijze van boetedoening

Weerhaangedrag van veel politici

constant je mening veranderen

Geef enkele concrete verdiensten van Luther:

1. bijbelvertaling

2. grondlegger van het moderne Duits

Leg volgende stelling, in eigen woorden, uit: ‘Martin Luther ondermijnde de kerkelijke hiërarchie door zijn bijbelvertaling’

Voor de bijbelvertaling was de bijbel slechts leesbaar voor een handjevol geleerden. De bijbel was in het Latijn of in het Grieks opgesteld. Luther vertaalt de bijbel naar de volkstaal en verspreidt deze zeer goedkoop. Gevolg: meer mensen kunnen de bijbel lezen en controleren of hetgeen de geestelijken zeggen effectief ook in de bijbel staat.

Nationalisme

Een volk dat naar een eigen staat streeft. Enkele hedendaagse voorbeelden: Vlamingen, Basken, Palestijnen, Koerden,…

proleten

Onbeschofterik, vuilerik

keurvorst

Bevoegd om de koning te kiezen

potentaat

Machtswellusteling, iemand die misbruik maakt van zijn macht.

beneficiën

(Geldelijke) voordelen

nuntius

Diplomatieke vertegenwoordiger van de paus

vrijgeleide

Je krijgt van hogerhand toestemming om vrij rond te trekken in een bepaald gebied

Geef een drietal zgn. ‘Grote Gebeurtenissen’ uit Luthers tijd

1. Columbus ontdekt Amerika

2. Magalhaes zeilt de wereld rond

3. Copernicus plaatst zon i.p.v. aarde centraal in het heelal

→ met andere woorden: op enkele jaren tijd wordt een zeer traditioneel wereldbeeld (aarde is plat, aarde centraal in het heelal,…) ondergraven door bovenstaande gebeurtenissen

Geef een tweetal bestemmingen van het geld afkomstig uit de aflatenhandel:

1. Bouw van basilieken

2. Betaald aan de Fuggers (bankiersfamilie) voor het geldtransport

3. Om titels te kopen (bijv. keurvorst)

Welk beeld verkrijg je van de toenmalige kerkelijke leiders? Toon aan met een tekstfragment.

Negatief. Pausen worden omschreven als machtswellustelingen, corrupte personen, hebben kinderen,….

In zijn boeken ‘An den christlichen adel deutscher Nation’ en ‘Von der babylonischen Gefangenschaft der Kirche’ uit hij veel kritiek op de kerk. Vat een drietal kritieken in eigen woorden samen.

1. Pronkerige hofhouding van de paus

2. Priesters trekken zich van het celibaat niks aan

3. Er zijn slechts 2 sacramenten (doopsel en eucharistie) i.p.v. 7 sacramenten (doopsel, eucharistie, priesterschap, biecht, vormsel, huwelijk, ziekenzalving)

Wat was de reactie van de katholieke kerk op zijn kritiek? Schets kort de procedure.

60 dagen tijd om stellingen te herroepen → nadien: uitlevering aan kerkelijke rechtbank, deze oordeelt of je effectief een ketter bent → nadien: verbanning (of andere straffen uitgesproken door de kerkelijke rechtbank, gaande van het maken van een pelgrimstocht tot brandstapel)

kansel

preekstoel

concilie

kerkvergadering (alle kerkelijke leiders komen samen)

magister

middeleeuwse academische titel

proletarische martelaar

→ proletariër: iemand die niets bezit

→ martelaar: iemand die bereid is te sterven voor zijn geloof of overtuiging

Wat hield het ‘Edict van Worms’ in. Omschrijf kort in eigen woorden

Luther wordt vrijgelaten maar niemand mag hem helpen of onderdak bieden

Hoe nam Frederik de Wijze, vazal van keizer Karel, Luther in bescherming?

Hij liet Luther ontvoeren en Luther mocht op zijn kasteel verblijven

Omschrijf kort de rol van paus Adrianus VI in het godsdienstconflict

Deze paus onderschrijft Luthers kritiek op de kerk en wil een grote schoonmaak houden. Hij was echter niet zo lang paus en heeft de grote schoonmaak nooit kunnen starten.

Omschrijf kort de rol van Thomas Müntzer in het godsdienstconflict

Müntzer wou, via een gewapende revolutie, het Rijk Gods op aarde brengen. Hij startte een opstand, die mislukte echter en hij stierf tijdens deze opstand ➔ later een martelaar genoemd.

synagoge

joods gebedshuis

koehandel

zeer veel wederzijdse toegevingen doen

Predikt Luther religieuze verdraagzaamheid? Toon aan

Neen, joden moeten zich bekeren tot ofwel het katholicisme ofwel het protestantisme. Indien zij daartoe niet bereid zijn, moeten ze maar verdwijnen.

Kan Luther als een theocraat beschouwd worden? Toon aan

Theocraat: geestelijke leider bestuurt een land. Luther zegt dat er een scheiding tussen kerk en staat moet zijn. Geestelijke leiders: baas in de kerk. Wereldlijke leiders: baas in koninkrijk/vorstendom

Geef een drietal concrete bepalingen uit de zgn. Augsburgse godsdienstvrede

1. Wie het land bestuurt, bepaalt de godsdienst

2. Lutherse vorsten mogen de in beslag genomen goederen houden

3. Katholieke onderdanen zijn vrij te vertrekken naar gebieden waar er katholieke vorsten zijn