FILIPINO (1ST QUARTER)

pagsusulat

Hindi natin maiaalis na palaging magkaugnay ang pagbabasa at________. Ang isang indibidwal ay hindi makapagsusulat kung walang kahit na anong tekstong nabasa.

Villafuerte et. al (2005).

Ang pagsulat ay lundayan ng lahat ng iniisip, nadarama, nilalayon at pinapangarap ng tao dahil nakapaloob dito ang aspetong kognitibo, sosyolohikal, linggwistikal at iba pa.

Bernales, et. al. (2010)

Ayon kina _______, ang pagsulat ay pagsasalin sa papel o ano mang kasangkapang maaaring magamit na mapagsasalinan ng mga nabuong salita, simbolo, at ilustrasyon ng isang tao o mga tao sa layuning maipahayag ang kaniyang/kanilang kaisipan.

Royo (2001)

Ayon naman kay _______, malaki ang naitutulong ng pagsulat sa paghubog ng damdamin at isipan ng tao . Sa pamamagitan nito , naipahahayag niya ang kanyang damdamin, mithiin, pangarap, agam-agam, bungang-isip at mga pagdaramdam. Dahil din sa pagsulat , nakikilala ng tao ang kanyang sarili, ang kanyang mga kahinaan at kalakasan , ang tayog at lawak ng kanyang kaisipan at ang naaabot ng kanyang kamalayan.

E.B. White at William Strunk

Ayon kina __________ sa kanilang Aklat na The Elements of Style, ang pagsusulat ay matrabaho at mabagal na proseso dahil sa ugnayan at koneksyon ng pag-iisip. Mas mabilis ang paglalakbay ng isip kaysa panulat.

pagsusulat

Ay nangangailangan ng tiyaga. Ito ay walang katapusan at paulit —ulit na proseso sa layuning makalikha ng maayos na sulatin.Kadalasan ang mga bagay na hidi natin berbal na naipahahayag ay sa pagsulat idinadaan.

layunin ng pagsulat

ay isinasagawa natin bunsod ng iba’t ibang layunin na maaring personal o ‘di-personal – maaring kagustuhan o pangangailangan.

Mabilin, Mendillo at Cruz (2011)

Ayon kay ___________. Ang pagsulat ay isang personal at sosyal na gawain kaya ito nahahati sa dalawang layunin ang personal o ekspresib at panlipunan o sosyal.

Personal o Ekspresib

Ito ay layuning nakabatay sa pansariling gawain kung saan ginagamit natin ang pagsulat upang ilahad ang ating nararamdaman o iniisip

Panlipunan o Sosyal

Ito ay layuning nagsasangkot sa tao at sa lipunang ginagalawan nito sapagkat ginagamit nating instrumento ang pagsulat upang makipag-ugnayan o makisangkot sa ating paligid na tinawag ding layuning transaksyunal.

Bernales et. al (2010)

Samantala, inuri naman nina ________

•Ang mga layunin ng pagsulat sa tatlo: impormatibo, mapanghikayat, at malikhain.

Impormatibo na Pagsulat

•Expository writings

•Ito ay naghahangad na makapagbigay ng impormasyon at mga paliwanag.

• Nakapokus ang layuning ito sa pagtalakay na teksto o paksa kagaya ng pagsulat ng report ng obserbasyon, mga estadistikang makikita sa mga libro at ensayklopidya, balita, at teknikal o business report.

Mapanghikayat na Pagsulat

•Persuasive writing

•Ito ay naglalayong makumbinsi ang mga mambabasatungkol sa isang katuwiran, opinyon o paniniwala.

•Pangunahing tuon nito ay ang mga mambabasa na naismahikayat o maimpluwensya ng awtor.

Halimbawa: Proposal, konseptong papel, editoryal, talumpati, at salaysay na may layuning mapanghikayat.

Malikhaing Pagsulat

Creative writing

•Ito ay pagsulat na layuning makapagpahayag ng mga kathang-isip, imahinasyon, ideya, damdamin o kumbinasyon ng mga ito.

•Kadalasan itong ginagawa ng mga manunulat ng mga akdang pampanitikan.

Halimbawa: Nobela, maikling kwento, tula at iba pang malikhaing sulatin.

PAKSA (TOPIC )

ito ang pangkalahatang iniikutan ng isang teksto. Mahalaga ang kawastuhan , katumpakan at kasapatan ng kaalaman ng may-akda ukol sa tinatalakay na paksa. Sa ganitong paraan ay magiging matagumpay ang isang sulatin.

LAYUNIN (AIM)

tumutugon ito sa tanong na "Bakit ako magsusulat?" Ang kaalaman ng may-akda sa dahilan ng pagsusulat ay makapagbibigay ng direksyon sa anyo o paraan ng paggamit niya sa wika upang mabisang makapagpahayag.

WIKA ( CODE)

tinutukoy nito ang uri ng wikang gagamitin at ang paraan ng paggamit nito. Mahalagang kilalanin ng awtor ang iba't ibang salik upang magamit ang wika sa pinakamasining , payak at tiyak nitong kaanyuan.

KOMBENSYON (CONVENTION)

ito ang estilo ng pagsulat na karaniwan sa mambabasa at manunulat. Ang paggamit sa kinasanayang paraan ng pagsulat ang siyang makapagbibigay ng maluwag na daluyan ng kaisipan sa bumabasa sapagkat ito 'y pamilyar sa kanya.

LITERARY DEVICES (TAYUTAY)

Isang malawak na termino para sa lahat ng teknik, estilo, at estratehiyang ginagamit ng isang may-akda upang pagandahin ang kanyang sulatin.

Kasanayang Pampag-iisip

-tumutukoy sa mga kakayahang mental na ginagamit ng isang indibidwal upang unawain, suriin, lumikha, magdesisyon, at magresolba ng mga suliranin.

Analisis

( pagtukoy sa mga kaisipang mahalaga at hindi mahalaga )

Lohika

( kakayahan sa mabisang pangangatwiran)

Imahinasyon

( pagsasama ng mga malikhain at kawili-wiling kaisipan )

Kabatiran sa Prosidyur ng Pagsulat

- ang wastong baybay, pagbabantas at tamang pagkakasunud-sunod ng mga kaisipan ay mahalagang pagtuunan ng pansin sa paglikha ng magandang sulatin.

Kasanayan sa Pagbuo

- ito ay tumutukoy sa kakayahan ng may-akda na maisulat ang buong piyesa na taglay ang kasiningan at maayos na sikwens ng mga kaisipan.

Pag-iisa-isa

- ang mga ideya ay isinasaayos nang pahakbang o batay sa kronolohikal na kaayusan.

Pagbibigay - Depinisyon

- ito ang nagpapakita kung ano ang larangan at katangian ng isang salita. Nakatutulong ito upang mabuo ang larawang kaugnay ng paksa.

Hambingan at Kontras

- ginagamit ito ng may-akda sa pagkilala sa mga katangian o puntos na magkakatulad at magkakaiba.

Pagpapaliwanag

- ito ang naglalahad ng elaborasyon o paglilinaw ukol sa paksang tinatalakay.

Paghahalimbawa

- ito ang nagsasaad ng mga halimbawa ng mga kaisipan o bagay na kahawig ng mga katangian ng paksang pinahahalagahan.

PAGBUO NG PANGUNAHING PAKSA

Ang pangunahing paksa ang pinakakaluluwa ng isang sulatin. Sa bahaging ito iikot ang pagtalakay ng manunulat, dito rin iuugnay ang mga paksang binibigyang-diin sa pagtalakay.

PAGBUO NG BALANGKAS

Dito makikita ang unang kabuuan ng sulatin. Matapos mabuo ang balangkas maaari nang suriin kung may kulang ba o kailangan muling iayos.

PANGANGALAP NG DATOS

Tinitipon ang impormasyon at datos na kinakailangan. Pagkatapos, isinasaayos batay sa pangangailangan.

UNANG PAGSULAT (BURADOR)

Pagkatapos ng balangkas isinasagawa ang unang pagsulat. Hindi muna binibigyang-pansin ang mga tuntunin sa pagsulat.

UNANG PAGREREBAYS AT PAG-EEDIT

Ginagamit upang maiayos ang kabuuan. Inaalis ang di makatutulong sa higit na pagpapahusay ng sulatin.

MULING PAGSULAT

Inihahandang muling sulatin ang kabuuan upang mas maging mahusay kaysa sa naunang pagsulat.

HULING PAGREREBAYS AT PAG-EEDIT

Ito ang pinakahuling pagrerebays at pag-eedit tungo sa pinal na pagsusulat.

PINAL NA PAGSULAT

Sa bahaging ito ang pagsulat ay kailangang malinis na ang pagkakasulat, wala nang mali at inaasahang ito ay maayos na maayos na.

Napapanahong ideya

Mga paksang pinag-uusapan sa kasalukuyan at may malaking halaga sa lipunan.

Orihinal na estilo

Nagpapakita ng sariling kakanyahan sa paraan ng pagsulat upang manatili ang orihinalidad.

Organisadong ideya

Nagpapakita nang maayos na paglalagay ng mga ideya na may ugnayan mula umpisa hanggang sa dulo ng pahayag.

Malinaw ang layunin sa pagsulat

Naipararating ang nais na ipakahulugan sa kabuuan ng sulatin.

Payak at simple ang pananalita

Inaangkop din ang nilalaman o salita batay sa bumabasa nito o pinaglalaanan ng sulatin.

Gumagamit ng bullet sa mga tiyAK na salita.

Upang makita ang maayos na daloy ng sulatin.

Isinasaalang-alang ang awdyens

Mahalagang isinasaalang-alang ang paglalaanan ng sulatin upang matukoy ang nararapat na salita na maaaring gamitin.

Estratehiya sa pagsulat:webbing

Estratehiya sa pagsulat:Concept mapping

Estratehiya sa pagsulat:Cluster diagram

Estratehiya sa pagsulat:Process diagram

Personal na sulatin

Impormal at walang tiyak na balangkas.

TRANSAKSYUNAL na sulatin

Pormal at maayos ang pagkakabuo higit na binibigyang-pokus ang impormasyong nais ihatid ng manunulat.

MALIKHAING sulatin

Kinakailangan ng imahinasyon ng isang manunulat. Maaaring piksyon at di-piksyon.

akademikong sulatin

Ito ang pagsulat na higit mahalaga kaysa sa lahat, sapagkat dito, ang lahat ng kaalaman sa pagsulat ay hinuhubog, nililinang at pinapahusay.

teknikal na sulatin

Ito ang pagsulat na nangangailangan ng ipormasyong teknikal na kadalasan ang layunin ay lumutas ng isang komplikadong suliranin.

dyornalistik na sulatin

Ito ang pagsulat na inilaan para sa mga pamamahayag o pag-uulat ng balita.

reperensyal na sulatin

Ang sulating ito ay walang ibang layunin kundi magmungkahi ng iba pang mapagkukunang kaalamanan o sanggunian hinggil sa isang paksa.

propesyunal na sulatin

Sa pagsulat na ito mailalapat ang mga natutuhan mo sa akademya na may kaugnay sa iyong piniling propesyon. Dito ay susulat ka batay sa iyong larangan at batay sa iyong propesyon.

liham

Ang _____ay isang paraan ng pakikipagkomunikasyon sa pamamagitan ng pagsasatitik ng mga salita.

korespondensya opisyal

Ang ______ ay tawag sa mga liham pantanggap upang makapagkomunikasyon ang mga pinuno at kawani ukol sa mga transaksyon at usaping pangkompanya.

KALINAWAN

Iwasan ang mahaba at paligoy-ligoy na kaisipan sa paggawa ng liham at korespondensya.

Itala ang mga kaisipan.

Gawing tiyak at maiksi ang mga pangungusap.

KAWASTUHAN

Dapat isaalang-alang ang wastong pagbabantas, pagbabaybay at wastong pagsunod sa mga alituntunin panggramatika.

KABUUAN NG MGA KAISIPAN

Dapat tiyakin na ang mga nilalaman ng liham ay buo at eksaktong impormasyon ang nasa isipan ng may-akda.

PAGKAMAGALANG

Pahalagahan ang kagandahang-asal na siyang sasalamin sa katauhan ng sumulat.

KAIKSIAN

Maging diretso sa pagpapabatid, iwasan ang mga pahayag na maaaring magpalabo at magpahaba ng mensahe.

PAGKAKAKUMBERSASYUNAL

Gawing natural ang pagpapahayag ng damdamin, iwasan ang pagiging paulit-ulit.

PAGKAMAPITAGAN

Palaging isaalang-alang ang damdamin at opinyong pinangangalagaan ng tatanggap ng mensahe.

PAMUHATAN

Bahagi ng liham na naglalaman ng detalye patungkol sa pinanggalingan ng liham. Kasama na rito ang lugar, numero at email na ginagamit sa pagkontak.

PETSA

Nakatala ang eksaktong panahon kung kailan ginawa ang liham.

Paraan ng pagkakasulat;

Ika-araw buwan, tao

Buwan araw,taon

Araw buwan-taon

PATUNGUHAN

Nakasulat dito ang pangalan ng taong tatanggap ng liham, ang kanyang titulo at katungkulan sa tanggapan, kasama rin ang address ng tanggapang patutunguhan.

BATING PANIMULA

Nakasaad ang angkop na pagbati ng sumulat sa kinauukulan.

KATAWAN NG LIHAM

Nakasaad dito ang mensahe at mga impormasyong nais ipabatid ng sumulat.

BATING PANGWAKAS

Nakatala dito ang magalang at mabisang paraan ng pamamaalam. Ang paggalang ay inaangkop sa antas ng pormalidad ng liham.

LAGDA

Dito isinusulat ang pangalan ng lumiham.

REFERENS INISYAL

Titik lamang ito ng pagkakakilanlan ng taong sumulat ng isang liham. Inisyal lamang ang isinusulat upang maipakita kung sino ang nagdikta at sumulat. Malaking titik (nagdikta) Maliit (nagtayp ng liham)

CTF:eff JAR:eff/06082011 JLS:JAR/eff JLS/jar:eff

ENCLOSURE O KALAKIP

Ito ang nagpapaalala sa taong tumanggap ng liham na may kalakip na dokumento o kasulatan. Nakasulat ito sa linya pagkatapos ng referensyal inisyal.

•Kalakip: Mungkahing Memorandum

•Mga Kalakip:Memorandum ng Kasunduan Katitikan ng Pulong Kasunduan sa Pagbabayad

• Kalakip:Gaya ng nasasaad.

PAKSA

Tinatawag na Subject line na nauuna nang ipabatid sa tatanggap ng liham ang layunin ng liham. Maaari itong ilagay sa itaas na linya ng pamuhatan o bating panimula.

PAKSA: Kahilingan sa Pagsasalin ng “Ten Principles of Bandung” sa Wikang Filipino.

ATTENTION LINE

Ginagamit ito kung nais ng lumiham nang agarang pagtugon.

Tawag-pansin: Gng. Maria Agriina Dela Cruz Records Oficer III

BINIBIGYANG-SIPI O

COPY FURNISHED

Ito ang nagpapakita sa taong sinulatan na may iba pang taong nakatanggap ng liham,

POSTSCRIPT O PAHABOL

P.S.

Dito nakatala ang mensaheng nakalimutang banggitin sa katawan g liham.

MGA ISTILO NG LIHAM AT KORESPONDENSIYANG OPISYAL:Ganap

na Blak

MGA ISTILO NG LIHAM AT KORESPONDENSIYANG OPISYAL:Modifayd Blak

MGA ISTILO NG LIHAM AT KORESPONDENSIYANG OPISYAL:May Pasok

(Estilong Indented)

Uri ng Liham

PAGSUSURI

Nakapagsusuri ng mga teksto sa iba't ibang larangan.

Nabibigyang kahulugan ang mga konseptong kaugnay sa tekstong binasa.

Mapalawak ang bokabularyo tungo sa mas mataas na antas na pag-unawa sa mga teksto.

Nakagagawa ng pagsusuri/pag- aanalisa sa pamamagitan ng paggawa ng pormal na sulatin

I. PAGSUSURI SA KABUUAN NG TEKSTO

Tingnan ang kabuuan ng akda bago tuluyang basahin. Subuking tukuyin ang layunin , nilalaman maging ang target na mambabasa ng teksto bago ito simulang basahin nang buo. Hanapin ang mga palatandaan sa mga pamagat, subtitle at iba pang bahagi ng teksto.

1.1 Sino ang sumulat ng teksto?

1.2 Sino ang target na mambabasa nito?

1.3 Anu-anong mga babasahin ang ginamit na sanggunian?

II. PAGTUKOY SA PANGKALAHATANG LAYUNIN AT ISTRUKTURA NG TEKSTO

Pagkatapos masuri ang artikulo sa kabuuan nito maaari nang simulan ang pagbabasa. Kailangang tukuyn ang layunin ng may akda at tisis na pahayag. Tingnan din ang konklusyon sapagkat naglalaman ito ng kabuuan ng akda.

2.1 Ano ang pangunahing kaisipan na nais ilahad ng may akda?

2.2 Ano-ano ang mga katibayang ginamit ng may akda?

2.3 Ano-ano ang limitasyong inilatag ng may akda tungkol sa teksto?

2.4 Ano ang pananaw ng may akda?

III. PAGBASANG MULI NG ARTIKULO

Magbibigay pansin ang paraan ng pasulat na presentasyon. Huwag lamang magpokus sa kung ano ang sinasabi ng may akda, kundi sa kung paano ito sinabi ng may akda. Masusukat ang katatagan at katotohanan ng pahayag sa pamamagitan ng mga katibayang inilahad ng may akda.

IV. PAGSUSURI AT PAGTATAYA NG TEKSTO

Ito ay maaaring isagawa sa pamamagitan ng pagtingin sa istilo at kumbensyonal na istruktura ng katulad na artikulo.

4.1 Buo ba ang artikulo?

4.2 May katuturan at kabuluhan ba ito?

4.3 Ano ang pangunahing kahulugan at katuturan ng akda sa disiplinang kinabibilangan

nito?

PAGSASALIN SA TEKSTONG SIYENTIPIKO

Tatlong Paraan ng Panghihiram sa Ingles (Hango sa Aklat ni Alfonso Santiago, 2003)

Kunin ang katumbas na salita sa Wikang Kastila at baybayin sa Filipino.

Pagbabaybay ayon sa Palabaybayang Filipino. Ang paraang ito ay karaniwang ginagamit

(a) kung hindi maaari ang unang paraan

(b) kung walang katutubong salita na magagamit bilang salita sa katawagang Ingles.

HIRAM NA SALITA

Kung hindi maaaring mabigyan ng katumbas sa Filipino hiramin nang buo ang salita gaya ng cake, oxygen, keypad, coke at cellphone.

TEKSTONG HUMANIDADES

Ang humanidades ay hango sa salitang humanus na ang ibig sabihin ay “tumulong sa tao.”

Ito ay disiplina ng pag-aaral na tumutukoy sa sining ng biswal.

Sa pamamagitan ng tesktong ito naipapahayag ng tao ang kanyag nadarama, adhikain, pangarap, pag-asa o pangamba.

Sangay nito ang mga paksang may kaugnay sa lipunan at panitikan.

Upang makilala ang sariling kalinangan.

Sariling pagkakakilanlan.

Upang malaman ang kapintasan sa ating panitikan.

Upang makilala ang kagalingan ng panitikan.

Maging katutubo sa atin ang magkaroon ng pagmamalasakit sa panitikan.

Azarias

Ayon kay ____: ang panitikan ay pagpapahalaga ng mga damdamin ng tao higit sa mga bagay-bagay sa daigdig, pamumuhay, sa lipunan at pamahalaan at sa kaugnayan ng kaluluwa sa Bathalang lumikha.

TEKSTONG SIYENTIPIKO

Mga tesktong hango sa pananaliksik sa agham tulad ng kimika, Pisika, Biyolohiya at sipnayan at iba pa.

Halimbawa: Ang Global Warming

Kadalasang istilo nito ay sa paraang paglalahad ng, paglalarawan at pangangatwiran.

Halimbawa: Ebolusyon ng Tao

Pormal ang ginagamit na wika gaya ng mga salitang teknikal at pang-agham.

Halimbawa: X-ray,cortez, enzyme, infrared atbp.

Pangunahing layunin lamang nito ay magbigay ng mga impormasyong pang-akademiko na mula sa mahaba at masinsing pag-aaral.

Piling Salitang Teknikal na may Katumbas sa Filipino:Haynayan

– Biology

Piling Salitang Teknikal na may Katumbas sa Filipino:Mikhaynayan

– Microbiology

Piling Salitang Teknikal na may Katumbas sa Filipino:Mulatling Hanayan

– Molecular Biology

Piling Salitang Teknikal na may Katumbas sa Filipino:Sihay

- Cell

Piling Salitang Teknikal na may Katumbas sa Filipino:Kagaw

– Germ