Psychiatria - objawy na egzamin

pierwsze 10 str pdf

Jakie są trzy podstawowe wymiary życia psychicznego?

1. Wymiar poznawczy: zdolność percepcji i rozumienia rzeczywistości.

2. Wymiar emocjonalno-motywacyjny.

3. Wymiar wykonawczy: zdolność do przeprowadzania celowych działań.

Wszystkie one budują świadomość, inteligencję i osobowość.

Jak definiowana jest przytomność (sensorium)?

W wąskim rozumieniu biologicznym to zdolność organizmu do odbierania, rejestrowania, przetwarzania informacji i adekwatnego reagowania na nie

Co to jest czuwanie?

Stan fizjologicznego wzbudzenia warunkujący gotowość do rejestrowania bodźców.

Co to jest jasność świadomości?

zdolność do wiernego i wyrazistego rozpoznawania otoczenia w odpowiednim zakresie.

Czym jest samoświadomość

To świadomość w szerszym ujęciu: poczucie istnienia, przeżywania własnej osoby i świata osadzone w czasie i przestrzeni.

orientacja autopsychiczna

Orientacja autopsychiczna: zdolność rozpoznawania własnej tożsamości (np. „Nazywam się...”)

orientacja allopdychiczna

orientacja co do miejsca, czasu i otoczenia (np. „Jestem w szpitalu”, „Dziś jest poniedziałek”)

Ilościowe zaburzenia świadomości

• Senność patologiczna (somnolentia): nadmierna senność niezależna od rytmu dobowego; kontakt wymaga silnych, powtarzalnych bodźców.

• Stan przedśpiączkowy (półśpiączka): głęboki sen, reakcja tylko na bardzo silne bodźce (ból); nie można wyprowadzić chorego z tego stanu bodźcami.

• Śpiączka (coma): wyłączenie przytomności, zanik reaktywności, zniesienie odruchów (do arefleksji) i funkcji autonomicznych.

Wymień i zdefiniuj jakościowe zaburzenia świadomości

• Przymglenie świadomości: zmniejszona przejrzystość rozpoznawania otoczenia (percepcja jak „we mgle”), zaburzona orientacja w czasie i miejscu.

• Zmącenie świadomości: stan, w którym świadomość ulega znacznemu zniekształceniu (często termin używany zamiennie z przymgleniem).

• Zwężenie świadomości: ograniczenie pola percepcji; spostrzeganie fragmentaryczne, „jak przez dziurkę od klucza”.

• Majaczenie (zespół majaczeniowy): szerszy zespół objawów, w którym jakościowe zaburzenia świadomości są kluczowe

Sąd realizujący

Sąd realizujący: przekonanie o istnieniu przedmiotu lub zjawiska.

sąd klasyfikujący

Sąd klasyfikujący: umiejętność zaszeregowania zjawiska do znanej kategorii (rozpoznanie „co to jest”).

Co to są złudzenia (iluzje) i jak je dzielimy

Złudzenia (iluzje) – cechy i podział:

Powstają zawsze w obecności bodźca zewnętrznego. Sąd realizujący jest prawidłowy, ale klasyfikujący błędny.

• Fizjologiczne: (np. geometryczne, w zmęczeniu) podlegają krytycznej ocenie i korekcie.

• Patologiczne: nie podlegają korekcie mimo dowodów ich błędności (np. branie szelestu liści za głos).

Omamy (halucynacje) – cechy ogólne

Fałszywe spostrzeżenia pojawiające się bez bodźca zewnętrznego. Błędny jest zarówno sąd realizujący, jak i klasyfikujący. Charakteryzują się opornością na perswazję

Wymień typy omamów ze względu na zmysły

Wzrokowe: od błysków po złożone wizje postaci.

Słuchowe słowne: głosy dochodzące z zewnątrz; mogą być komentujące, imperatywne (nakazy/zakazy) lub stanowić dialog omamowy.

Cenestetyczne (somatyczne): fałszywe doznania z ciała, np. prądy, przemieszczanie narządów, dotyk pająków.

Węchowe i Smakowe: zazwyczaj przykre (zapach gnicia, smak trucizny)

Podział omamów ze względu na treść i złożoność:

Zgodne z nastrojem: treść odpowiada emocjom (np. w depresji głosy o winie).

Elementarne (wrażenia), Proste (jeden zmysł), Złożone (kilka zmysłów).

Fizjologiczne: hipnagogiczne (przy zasypianiu) i hipnopompiczne (przy budzeniu)

Czym są omamy rzekome (pseudohalucynacje)?

Doznania lokalizowane w wewnętrznej przestrzeni (np. „głosy w głowie”, „widzenie w jaźni”)

Czym są zaburzenia psychosensoryczne (parahalucynacje/halucynoidy)?

Doznania bez bodźca, wobec których chory zachowuje krytycyzm (wie, że nie są realne). Częste w padaczce lub guzach mózgu.

Mikropsje/makropsje

Widzenie obiektów jako nienaturalnie małych lub dużych.

Zaburzenia schematu ciała

postrzeganie części ciała jako zdeformowanych.

Depersonalizacja

poczucie oddzielenia od własnej osoby, bycie obserwatorem swojego ciała

Derealizacja

Derealizacja: poczucie nierealności świata („świat jak na filmie”).

Czym jest agnozja?

Zaburzenie rozpoznawania przy zachowanych zmysłach i inteligencji.

Jest modalnie specyficzna (np. agnozja wzrokowa – pacjent nie rozpozna przedmiotu wzrokiem, ale zrobi to przez dotyk)

Jakie są cechy uwagi?

Cechy: koncentracja (skupienie), zakres (pojemność), trwałość, przerzutność, podzielność, wybiórczość

Jakie są zaburzenia uwagi?

admierna przerzutność (chaotyczność), niedostateczna przerzutność (trudność w zmianie tematu) oraz nadmierna rozpraszalność

Na jakie trzy grupy dzieli się zaburzenia myślenia?

Zaburzenia treści, zaburzenia toku oraz zaburzenia logiki myślenia.

Czym są urojenia?

To fałszywe przekonania wynikające z błędnej interpretacji rzeczywistości, podtrzymywane mimo dowodów ich nieprawdziwości i niepodzielane przez otoczenie

Jakie są trzy zasadnicze cechy urojeń?

Fałszywość sądu, silne przekonanie o jego prawdziwości oraz brak podatności na perswazję

Co to są urojenia dziwaczne?

Urojenia o treściach uznawanych w danej kulturze za całkowicie absurdalne i niemożliwe (np. bycie sterowanym nadajnikiem w głowie)

Czym charakteryzują się urojenia odnoszące (ksobne)?

Przekonaniem, że obiekty, osoby lub wydarzenia (np. program TV) mają z chorym szczególny, zazwyczaj negatywny związek

Czym są urojenia oddziaływania (owładnięcia)?

Przekonaniem, że myśli, uczucia lub działania chorego są pod kontrolą zewnętrznych sił lub osób

Na czym polegają urojenia odsłonięcia?

Na przekonaniu, że myśli chorego są znane innym osobom lub „głośno słyszane” przez otoczenie.

Co to są urojenia somatyczne (hipochondryczne)?

Fałszywe przekonania dotyczące funkcjonowania organizmu lub wyglądu, np. przekonanie o chorobie nowotworowej mimo braku dowodów medycznych

Czym różnią się urojenia zgodne od niezgodnych z nastrojem?

Zgodne odzwierciedlają nastrój (np. urojenia winy w depresji), natomiast niezgodne nie wykazują takiego związku.

Czym są idee nadwartościowe?

To absurdalne lub niezwykłe przekonania, które nie są podtrzymywane z urojeniową pewnością – osoba dopuszcza możliwość błędu

Jakie znaczenie społeczne mogą mieć myśli nadwartościowe?

Mogą być źródłem postępu (idee reformatorskie), ale też zjawisk szkodliwych (np. idee segregacji rasowej)

Czym są obsesje (myśli natrętne)?

Uporczywie nawracające, niechciane myśli, wyobrażenia lub impulsy, które chory rozpoznaje jako wytwór własnego umysłu.

Co oznacza egodystoniczny charakter obsesji?

To, że są one sprzeczne z systemem wartości chorego, co wywołuje lęk i cierpienie

Jaka jest główna różnica między obsesją a urojeniem?

W przypadku obsesji chory odrzuca natrętne myśli i stara się ich pozbyć, natomiast z treścią urojeń całkowicie się identyfikuje.

Na czym polega myślenie paralogiczne?

Na posługiwaniu się własną, „prywatną logiką”, łączeniu niepowiązanych faktów lub dziwacznym klasyfikowaniu pojęć.

Czym jest myślenie magiczne?

Przekonaniem, że myśli lub słowa mogą wpływać na bieg wydarzeń niezależnych od człowieka (np. noszenie czerwonej kurtki chroni bliskich).

Czym jest ambisentencja?

Udzielaniem sprzecznych wypowiedzi wynikających ze współwystępowania sprzecznych myśli (ambiwalencji).

Co to jest myślenie dereistyczne?

Myślenie całkowicie oderwane od rzeczywistości i doświadczenia, podporządkowane specyficznej logice chorego.

Czym jest mutyzm?

Całkowitym brakiem komunikacji werbalnej przy zachowanej fizycznej zdolności do mówienia

Co to jest alogia?

Ubóstwo ilościowe lub jakościowe wypowiedzi (mało słów lub mowa o nikłej treści), odzwierciedlające ubóstwo myślenia

Na czym polega słowotok?

Na niemal nieustannym wypowiadaniu dużej liczby słów w przyspieszonym tempie i chaotycznej strukturze.

Czym różni się zahamowanie od blokady (otamowania) myślenia?

Zahamowanie to zatrzymanie wątku, który był spowolniony; blokada to nagłe zatrzymanie wątku przebiegającego dotąd sprawnie.

Czym charakteryzuje się rozkojarzenie?

Utratą spójności między kolejnymi zdaniami; każde zdanie z osobna może być logiczne, ale razem nie tworzą sensownej całości

Co to są neologizmy w psychiatrii?

To dziwaczne, nowo utworzone przez chorego słowa włączane do wypowiedzi.

Czym jest inkoherencja (sałata słowna)?

Utratą spójności już w obrębie pojedynczych zdań; poszczególnych słów nie łączy żaden związek logiczny.

Na czym polegają zaburzenia myślenia abstrakcyjnego?

Na trudności lub niemożności analizowania informacji oraz rozwiązywania złożonych problemów.

Pacjenci z tym zaburzeniem interpretują przysłowia w sposób dosłowny i konkretny. Nie potrafią oni tworzyć: Kategorii, uogólnień, analogii oraz teorii dotyczących obiektów lub procesów.

Co to jest afazja?

Zaburzenie produkcji lub rozumienia mowy u osoby, która wcześniej nie miała z tym problemów.

Co to jest dyzartria?

Zaburzenie artykulacji objawiające się mową spowolnioną, niewyraźną i błędnym wymawianiem głosek.

Jakie deficyty komunikacyjne mogą występować w schizofrenii?

Przerywanie, odpowiadanie z dużym opóźnieniem, nieadekwatna mimika i brak intonacji.

Jak dzielą się ilościowe zaburzenia pamięci (dysmnezje)?

Na hipermnezję, hipomnezję i amnezję.

Co to jest hipermnezja?

Nadczynność pamięci; zdolność do nadzwyczaj wiernego odtwarzania informacji.

Czym różni się amnezja wsteczna od następczej?

Wsteczna dotyczy okresu przed zadziałaniem czynnika sprawczego, następcza – okresu po nim

Co to jest amnezja fragmentaryczna?

Zachowanie jedynie urywków wspomnień z danego okresu.

Czym są allomnezje?

Wspomnieniami zniekształconymi (np. iluzje pamięciowe, kryptomnezje).

Czym jest kryptomnezja?

Nieuświadomionym wspomnieniem; odtwarzaniem informacji jako czegoś zupełnie nowego (np. nieuświadomiony plagiat)

Na czym polegają złudzenia pamięciowe utożsamiające?

Na poczuciu znajomości sytuacji nowej (déjà vu) lub obcości sytuacji znanej (jamais vu).

Czym są pseudomnezje?

Wspomnieniami rzekomymi, do których należą konfabulacje i omamy pamięciowe

Czym jest konfabulacja?

Nieintencjonalnym wypełnianiem luk pamięciowych nieprawdziwymi informacjami.

Co to są omamy pamięciowe?

Relacjonowaniem przeżyć, które nigdy nie miały miejsca, bez istnienia luk pamięciowych (urojenia rzutowane w przeszłość).

Czym są funkcje wykonawcze?

Zdolnościami umożliwiającymi angażowanie się w niezależne i celowe działania.

Co obejmują funkcje wykonawcze?

Rozwiązywanie problemów, inicjowanie, monitorowanie, poprawianie i kończenie działań.

Czym jest pobudzenie psychoruchowe (agitacja)?

Nadmierną, często bezcelową aktywnością połączoną z przyspieszeniem myślenia.

Co to jest stupor (osłupienie)?

Stan bezruchu z mutyzmem i zniesioną reaktywnością na bodźce

Jaka jest różnica między osłupieniem efektorycznym a receptorycznym?

W efektorycznym dominuje wzmożone napięcie mięśniowe, w receptorycznym – brak reagowania na bodźce.

Co to jest katapleksja?

Nagła utrata napięcia mięśniowego prowadząca do upadku (objaw narkolepsji).

Czym charakteryzuje się katalepsja (giętkość woskowata)?

Utrzymywaniem ciała w pozycji nadanej przez inną osobę (zastyganie)

Co to są stereotypie ruchowe?

Mechanicznie powtarzane, niefunkcjonalne ruchy (np. kołysanie się).

Czym są manieryzmy ruchowe?

Dziwacznymi gestami nieadekwatnymi do sytuacji (np. wirowy sposób poruszania się)

Co to jest echopraksja i echomimia?

Odtwarzanie ruchów (echopraksja) lub mimiki (echomimia) innych osób

Czym są tiki?

Nagłymi, mimowolnymi, nierytmicznymi skurczami mięśni

Czym różni się awolicja od abulii?

Awolicja to brak zdolności do inicjowania działań celowych; abulia to zmniejszenie chęci do działania i myślenia.

Co to jest ambitendencja?

Współwystępowanie sprzecznych dążeń uniemożliwiające podjęcie decyzji

Na czym polega odhamowanie?

Na utracie kontroli nad popędami i niedostosowaniu zachowań do norm społecznych.

Czym są kompulsje (czynności natrętne)?

Powtarzającymi się czynnościami wykonywanymi pod wpływem wewnętrznego przymusu w celu zredukowania lęku.

Czym różni się negatywizm bierny od czynnego?

Bierny to opór i ignorowanie poleceń; czynny to wykonywanie czynności przeciwnych do polecenia

Co to jest apraksja?

Niemożność wykonania prostych ruchów (np. ubrania się) mimo sprawnej siły mięśniowej i rozumienia polecenia

Czym różni się nastrój od afektu?

• Nastrój to dominujący stan uczuciowy utrzymujący się przez dłuższy czas (emocjonalny „klimat”).

• Afekt to częściej fluktuujące zmiany w emocjonalnej „pogodzie”.

Co oznacza termin nastrój eutymiczny?

Jest to nastrój wyrównany, bez cech patologicznego obniżenia lub podwyższenia.

Jakie są cechy nastroju obniżonego?

• Przeżywanie smutku, przygnębienia lub zobojętnienia.

• Poczucie beznadziejności i niska samoocena.

• Postrzeganie rzeczywistości, przeszłości i przyszłości w „czarnych barwach”.

Zdefiniuj anhedonię

To utrata lub znaczne ograniczenie zdolności do odczuwania przyjemności z działań, które dotychczas były jej źródłem.

zym objawia się nastrój podwyższony?

Uczuciem przesadnie dobrego samopoczucia, ekstazy, zadowolenia lub nadmiernej radości.

Jaka jest główna różnica między strachem a lękiem?

• Strach wywołany jest przez realnie zagrażające obiekty lub sytuacje.

• Lęk pojawia się wobec spodziewanego zagrożenia lub niepowodzenia.

Z jakich komponentów składa się zjawisko lęku?

• Z komponentu psychicznego (obawa, niepokój).

• Z komponentu somatycznego (np. tachykardia, pocenie się, drżenie ciała, zawroty głowy)

Kiedy lęk uznaje się za patologiczny?

• Gdy jego natężenie jest nieadekwatne do bodźca.

• Gdy czas jego przeżywania nadmiernie się wydłuża

Wymień podstawowe postaci lęku patologicznego (4

• Lęk wolno płynący (brak konkretnego źródła).

• Lęk uogólniony (stały niepokój wobec licznych wydarzeń).

• Lęk paniczny (nagle narastający, ekstremalny lęk z objawami somatycznymi).

• Fobia (nieuzasadniony strach przed konkretnymi obiektami połączony z ich unikaniem)

Czym różnią się popędy od nawyków?

• Popędy to wrodzone potrzeby biologiczne (np. łaknienie, potrzeba snu, popęd seksualny).

• Nawyki to potrzeby nabyte w toku życia osobniczego

Wymień podstawowe zaburzenia nawyków

• Patologiczny hazard.

• Kleptomania (patologiczne kradzieże).

• Piromania (patologiczne podpalanie).

• Trichotillomania (niepohamowane wyrywanie włosów).

Co to są impulsy natrętne?

Uporczywie nawracające impulsy do działania postrzegane jako irracjonalne i niechciane (np. impuls do zranienia kogoś).

Z czego składa się zespół paranoidalny?

• Z urojeń o nieusystematyzowanym charakterze.

• Z omamów lub omamów rzekomych (zazwyczaj słuchowych).

Czym charakteryzuje się zespół paranoiczny?

• Występowaniem spójnego, logicznego systemu urojeń (np. zazdrości, wielkościowych).

• Podejmowaniem konsekwentnych i wytrwałych działań wynikających z tych urojeń

akie są postaci zespołu katatonicznego?

• Hipokinetyczna (spowolnienie, osłupienie z mutyzmem).

• Hiperkinetyczna (pobudzenie ruchowe)

Co jest podstawową cechą zespołu otępiennego?

Postępujący deficyt funkcji poznawczych, zwłaszcza pamięci (uczenie się nowych rzeczy i przypominanie starych)

Jakie inne funkcje są zaburzone w otępieniu?

• Myślenie abstrakcyjne, planowanie i organizowanie.

• Kontrola emocji i zachowania społeczne

Czym charakteryzuje się zespół amnestyczny?

Zaburzeniami pamięci (przyswajania i odtwarzania) bez zaburzeń świadomości i otępienia

Wymień kluczowe objawy majaczenia (delirium):

• Przymglenie świadomości.

• Dezorientacja co do czasu i miejsca.

• Zaburzenia aktywności psychoruchowej i cyklu sen-czuwanie.

• Dobowe fluktuacje objawów (nasilenie wieczorem i w nocy).